Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Openheid waar dit kan

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Openheid waar dit kan

OMGAAN MET SPANNINGEN IN GEMEENTE EN KERKENRAAD [ 3 ]

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Openheid waar nodig en een goed beleid van de kerkenraad kunnen spanningen in de gemeente voorkomen en betrokkenheid van gemeenteleden vergroten.

Sommige gemeenteleden praten wat schamper over het werk van de kerkenraad. Ze weten niet wat er achter de schermen gebeurt.
Kerkenraadsleden zeggen wel dat ze het druk hebben, maar waarmee, is allerminst duidelijk. Er zijn nog steeds kerkenraden die niets van hun werk in de kerkenraad communiceren naar de gemeente. Soms gebeurt dit, omdat het altijd zo geweest is en soms gebeurt dit omdat openheid ook een kritische benadering kan oproepen van de kant van gemeenteleden. De angst kan ontstaan dat gemeenteleden zich overal mee gaan bemoeien. Echter, wanneer alleen de uitkomst van beleid van de kerkenraad naar de gemeente gecommuniceerd wordt, zonder dat de gemeente betrokken is geweest bij de vorming van het beleid, kan er spanning optreden. Kritiek hier op wordt nogal eens afgedaan met: ‘De kerkenraad wordt door de gemeente gekozen, dus moet je maar vertrouwen hebben.’ Toch is het in deze tijd vragen om moeilijkheden, wanneer de gemeente onmondig wordt behandeld.
Natuurlijk zijn er zaken die binnen de kerkenraad dienen te blijven, zoals pastoralia en problemen tussen personen. Er is in deze tijd steeds meer behoefte aan openheid. Niet alleen door de meer functionele benadering van het ambt, maar ook vanwege betrokkenheid van gemeenteleden.

Gebed
Willen gemeenteleden positief betrokken zijn bij het wel en wee van de kerkenraad, is het van belang dat ze weten waar ze in méé kunnen leven. Het gebed voor de kerkenraad door de gemeente is van groot belang. Het is dan wel nodig concreet mee te kunnen leven met zaken die actueel zijn. In veel gemeenten is er een gemeentegids waar alle gemeente-activiteiten met gegevens van de contactpersonen in staan. De kerkbode is natuurlijk een goed middel om te informeren, maar de ruimte is veelal beperkt, zodat een inlegvel nodig is.
Steeds meer kerkenraden schrijven een kort verslag van de kerkenraadsvergadering, zodat gemeenteleden kunnen lezen waar ze mee bezig zijn. Naast deze verslaglegging is het goed op te roepen tot gebed bij belangrijke beslissingen waar de kerkenraad zich voor geplaatst weet. Natuurlijk gaat dit niet over zaken die onder ambtsgeheim vallen, maar dat zal wel duidelijk zijn.
Achterkamertjespolitiek en ‘geheimzinnig informatie achterhouden’ werkt alleen maar contraproductief. Geef openheid waar dit kan. Dit voorkomt het ontstaan van spanningen in de gemeente. Echter te véél openheid kan er voor zorgen dat veel mensen zich overal mee gaan bemoeien en dat kan onduidelijkheid van verantwoordelijkheden tot gevolg hebben. Laten kerkenraden hier wijs mee omgaan.

Beleid
De vraag die al snel opkomt is of het in de gemeente democratisch er aan toe moet gaan of dat God de gemeente door middel van de ambten regeert. Ik denk allebei. Het betrekken van gemeenteleden in het beleid en ook actief te laten zijn in de uitvoering hiervan, kunnen we beter zien als een uitdaging dan als een bedreiging. Soms worden kritische gemeenteleden doodgezwegen en overal buiten gehouden. Hier zou dan een vermeende bedreiging van uit gaan. Mijn ervaring is dat, wanneer deze gemeenteleden op een plek in de gemeente ingezet worden, ze constructief mee gaan doen en dat de kritische houding verandert in betrokkenheid. Niet zelden pakken ze hun verantwoordelijkheid juist op.
Wanneer de kerkenraad beleid maakt, is het wel zinvol dat er draagvlak in de gemeente is. Drs. M. van Campen pleit voor de 5 B’s als leidraad voor beleid (in: Gemeenteopbouw rondom het Woord).
De eerste B is van bezinning, waar gemeenteleden bij betrokken worden.
De andere B’s zijn die van beleid, beschrijving, bemensing en begeleiding. Bij al deze stappen kunnen gemeenteleden betrokken worden, zodat beleid ook iets is van de gemeente in plaats van alleen de kerkenraad.

Leiden of begeleiden
De laatste B was die van begeleiden. Soms wordt er in de gemeente beleid gemaakt en wanneer het in gang gezet is, wordt het vervolgens weer losgelaten vanwege andere drukke werkzaamheden. Sommige groepen gaan in de gemeente hun eigen gang, totdat het niet meer strookt met het beleid van de kerkenraad en dan ontstaan er spanningen. Ik denk aan de situatie dat er een leidinggevende van de club tijdelijk geschorst werd, omdat hij niet handelde volgens het beleid van de kerkenraad. Jarenlang had de kerkenraad zich niet met de club bemoeid, omdat alles wel goed zou gaan en ze er geen tijd voor hadden. Nu barstte de bom en de verwijten klonken er van allerlei kanten. De kerkenraad maakte beleid en liet het los in de uitvoering, totdat er ingegrepen moest worden. Kerkenraden hoeven zich niet overal mee te bemoeien, maar dienen wel een structuur neer te zetten dat ze verantwoordelijkheid kunnen dragen voor het beleid. Alleen een jaarverslag naar de kerkenraad is niet voldoende om te peilen wat er werkelijk gebeurt. Situaties zoals hierboven beschreven, dienen voorkomen te worden.
Kerkenraden moeten positief meeleven en waar nodig bijsturen. Geen crisisbeleid of ingrijpen wanneer het mis gaat. De schade is dan veelal niet te overzien. Dit houdt echter wel in dat de verantwoordelijkheden van kerkenraadsleden goed verdeeld moeten worden. Het werk houdt niet op met het bijwonen van vergaderingen en het doen van huisbezoeken. De complexiteit van het leiden en begeleiden van de gemeente vraagt steeds meer specialisme. Naast de specialisatie van ouderling-kerkrentmeesters op financieel gebied is het ook aan te bevelen dat er kerkenraadsleden zijn die de begeleiding op zich nemen van andere specialismen. Een voorbeeld is bijvoorbeeld het begeleiden of coachen van een pastoraal team. Dit team neemt werk uit handen van de kerkenraad, maar de verantwoordelijkheid blijft wel bij de kerkenraad liggen. Kerkenraden hoeven niet alles zelf te doen, maar de verantwoordelijkheid nemen voor beheersbaarheid en het bewaken van de identiteit is wel hun taak. Alles krampachtig in eigen handen en binnenskamers houden, kan spanning geven. Alles maar laten gaan, kan hetzelfde tot gevolg hebben. In veel kerkenraden kan dit leiden tot een nieuwe bezinning op het ambt in de gemeente. Maar ook kan het een bezinning geven op het inzetten van de aanwezige gaven van gemeenteleden.

Nieuwe bezinning op het ambt?
Een nieuwe bezinning op het ambt in deze tijd is dan ook onontbeerlijk. Prof. C. Graafland schreef het al in zijn boek Gedachten over het ambt dat de instelling van het ambt naast de bijbelse gegevens ook te maken heeft met de tijd waarin we staan. Ik citeer: ‘Een derde aspect dat ons telkens weer opviel, was de vrijheid, waarmee Calvijn omgaat met Schriftgegevens, die het bijbelse fundament vormen van de ambten in de gemeente. We zagen, dat hierin een belangrijke rol werd toegekend aan de ‘noodzakelijkheid der tijden’, dat wil zeggen aan wat in een bepaalde tijd nodig is om tot een goed functioneren van de christelijke gemeente te komen.
Calvijn schroomt dan ook niet om bijbelse gegevens te verklaren en toe te passen maar ook terzijde te laten aan de hand van een eigentijds criterium. Het komt ons voor, dat deze wijze van Schriftverstaan en Schriftgebruik niet alleen door Calvijn is toegepast, omdat het in zijn context min of meer geboden, althans gewenst was. Naar onze overtuiging is het van betekenis voor elke nieuwe tijdsomstandigheid, waarin de christelijke gemeente zich geplaatst ziet.’ Het citaat spreekt denk ik voor zichzelf.

Krampachtig omgaan met conflicten?
De manier waarop een kerkenraad omgaat met conflicten, is belangrijk voor de communicatie met de gemeente. Ik zie soms een heel krampachtige omgang met die gemeenteleden die het niet met het kerkenraadbeleid eens zijn. In veel gevallen wordt het open gesprek gemeden, waardoor de spanningen onderhuids in de gemeente verder gaan en er een roddelcircuit ontstaat. Dit werkt destructief in de gemeente. Ga het gesprek aan met de desbetreffende persoon, in alle openheid. Geef erkenning, waarbij het niet zo hoeft te zijn je het eens bent met desbetreffende persoon. Erkenning geven en openheid geven, haalt de druk veelal van de ketel.
Ook kan een open gesprek opbouwend werken en een goede luisterhouding kan ervoor zorgen dat de kritiek positief omgezet kan worden in steun. Salomo zegt in Spreuken 27:17 dat men ijzer met ijzer scherpt. De Korte Verklaring tekent hierbij aan dat de omgang van de ene man met de andere man vormend werkt. Zie kritiek meer als een uitdaging, dan is het bruikbaar voor de opbouw van de gemeente.

Als het niet meer gaat
Spanningen kunnen hoog oplopen in de gemeente. Het conflict kan gestold zijn, waardoor het muurvast zit. Gesprek is soms niet meer mogelijk. Dan breekt de tijd aan om er iemand anders bij te roepen. Bij veel conflicten gebeurt dit veel te laat, waardoor de schade onherstelbaar is. Ik pleit dan ook voor om het heft vroegtijdig uit handen te geven ter beperking van de schade. Bij de meeste conflicten waar ik als begeleider bij geroepen ben, gebeurde dit in een te laat stadium. Hierdoor was er een lange tijd van begeleiding nodig, voordat men weer zelfstandig verder kon met elkaar. Veel gemeentewerk bleef in die tijd liggen. De spanning werd sommige kerkenraadsleden te veel, waardoor ze het ambt neer moesten leggen. Wanneer de spanningen oplopen en het niet in de hand te houden is, of wanneer de kerkenraad er zelf te veel in betrokken is: geef het uit handen en laat iemand van buiten begeleiden of bemiddelen.
Binnen het Landelijk Dienstencentrum van onze kerk is een poule van conflictbegeleiders beschikbaar. Ook wordt er steeds meer gebruik gemaakt van de diensten die de Christelijke Hogeschool Ede beschikbaar stelt.

Terugblik
We hebben in deze artikelen drie zaken aangestipt.
Allereerst zijn we ingegaan op spanningen binnen de kerkenraad.
Vervolgens werd beschreven op welke manier er met conflicten omgegaan kan worden.
Ten slotte kwam aan de orde hoe spanningen tussen kerkenraad en gemeente kunnen ontstaan.
Naast de adviezen die aangereikt zijn, is het van het grootste belang dat we in moeilijke situaties verlegen zijn om de Heere God Zelf in het besef dat Hij wonderen wil doen op het gebed. Naast alle sociale technieken die bruikbaar zijn, is het waar wat Jakobus schrijft: ‘En indien iemand van u wijsheid ontbreekt, dat hij ze van God begere, Die een ieder mildelijk geeft, en niet verwijt; en zij zal hem gegeven worden.’

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 september 2006

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Openheid waar dit kan

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 september 2006

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's