Doorgloeid van de Geest

Zelf overwonnen door het Woord, worden we bruikbaar voor de Heere. Zo zal het wonder geschieden dat God Zelf present is in de prediking. Dat geeft geladenheid aan de Woordverkondiging. Samen met de gemeente worden we voor God gedaagd. Er vallen beslissingen voor de eeuwigheid. In dit verband wijs ik op de laatste preek die ds. G. Boer gehouden heeft, over zondag 31 van de Catechismus, over de sleutels van het Koninkrijk. Als we érgens iets proeven van volmacht in de prediking, dan is het wel in deze preek. Achteraf is het een geestelijk testament geworden, omdat ds. Boer drie dagen later plotseling overleed. Volgens hem horen we de deuren van het Koninkrijk knerpen op hun scharnieren. Gespierde taal die volmacht verraadt. Deze werkelijkheid geeft een enorme ernst aan de prediking. Voor de een is de prediking 'een reuk des doods ten dode, maar voor de ander een reuk des levens ten leven' (2 Kor. 2:16). Dat gebeurt dan toch maar!
Ds. Boer zegt op een gegeven moment ook dat de preek ons beoordeelt, als het goed is. Dat is een besef dat wij in onze tijd kwijt dreigen te raken. Er is over de prediking veel te doen. Er wordt over geschreven en geconfereerd. Binnen de gemeente heeft ieder zo zijn mening óver en commentaar óp de prediking. Wij zelf ook. Vooral in je studententijd ben je vaak kritisch. Ik heb dat zelf ook gehad. Op een gegeven moment is er geen enkele preek meer die deugt. En toch moet je daar ook weer van af. Want als je niet uitkijkt, verhonger je geestelijk. Net als ieder gemeentelid heb je voeding nodig, brood voor je hart. Laten we niet vergeten dat wij de prediking kunnen beoordelen zoveel we willen, maar dat we zelf ondertussen ook door de prediking beoordeeld wórden. Als Christus verkondigd wordt en als het ware voor ons komt staan, dan is dat heel beslissend. Vallen we vóór Hem of vallen we óver Hem? Om díe realiteit gaat het in de volmacht van de prediking. Er loopt een directe lijn van de preekstoel naar Gods rechterstoel. Als we dát beseffen, worden we een heel stuk voorzichtiger met ons oordelen.

Geest en kracht
Wat we nodig hebben en waar we steeds weer naar verlangen, is een prediking in betoning van Geest en van kracht – zoals Paulus dat zo treffend noemt (1 Kor. 2:4). Ja, de verkondiging is naar wereldse maatstaven een dwaas middel. Zeker in het licht van moderne communicatietechnieken. Maar het behaagt God om door de prediking te werken. Als de prediking dan maar die innerlijke kracht heeft, dat gezag, die volmacht van de Geest. Laten we daar naar staan. En niet allereerst naar allerlei aardigheden en vondsten. Natuurlijk kunnen die hun waarde hebben. Sommigen van ons zijn door God gezegend met veel creativiteit en originaliteit. En daar maakt de Heere ook gebruik van. Maar het belangrijkste is dat de prediking doorgloeid is van de Heilige Geest. Dat merkt de gemeente. Ook jongeren. Die zitten niet altijd te wachten op bijzondere dingen, wel op een echte, doorleefde verkondiging, gebracht door predikers die staan voor hun boodschap. Die als overwonnenen de overwinning van Christus proclameren. Die dichtbij hun Zender staan, en tegelijk dichtbij de gemeente.

Volmacht neemt de hoorder serieus
Ook dat laatste. Want de volmacht in de prediking betekent niet dat het Woord als een wals over de gemeente heen komt. Het thema van deze bijdrage kan de associatie oproepen van een massieve boodschap die zonder oog te hebben voor de hoorders over de gemeente wordt uitgestort. Dat is niet terecht. Volmacht sluit niet uit dat de situatie van de mensen voor je serieus wordt genomen. De volmacht in de prediking behoeft niet op gespannen voet te staan met de communicatie in de prediking. Die beide thema’s kunnen heel goed samen gaan.
Als volmacht vereist dat we door de Schrift heen kruipen, dan komen we als vanzelf de vragen en de noden van mensen tegen. Daar kunnen we nooit om heen. Naast het Woord van God klinken ook de antwoorden en zelfs de antiwoorden. Hoeveel klachten kent de Bijbel niet! Hoe dieper we de menselijke nood (zoals het besef van schuld, de vertwijfeling en de waaroms) verstaan en peilen, hoe krachtiger en directer de prediking wordt. Want dan zullen we er op in gaan. Dan zal blijken hoe bevrijdend de prediking mag zijn, juist vanwege de volmacht. Waar ónze woorden het laten afweten, schept Gods Woord ruimte. Hoe gerichter het evangelie wordt gebracht, hoe sterker de volmacht wordt. Daartoe moet de gemeente wel scherp in beeld zijn.

De wijze van zeggen
Ten slotte dient de volmacht door te werken in de manier van zeggen. Volmacht beïnvloedt de stijl van preken. Volmacht brengt stelligheid met zich mee. In de prediking zijn we uitdelers van Gods genade. We mogen verkondigen dat de Heere het doet. En dat wie de belofte van het evangelie gelooft, vergeving van zonden hééft. Die stelligheid bepaalt ook de toon in zondag 31 van de Catechismus.
Prof. M.J.G. van der Velden wijst op het veelvuldig gebruik van modale werkwoorden in de prediking zoals willen, moeten en mogen. Hij stelt dat deze woorden tot een verzwakking van de verkondiging leiden. Anders gezegd: ze doen afbreuk aan de volmacht. Inderdaad kunnen we een slag om de arm houden door te zeggen: God wil u genadig zijn. Of: je mag er om vragen. Nee, de Heere bewíjst genade. En wie de lege hand van het geloof uitstrekt, ontvangt! Daarom is het ook te mager, als we de mogelijkheid van zalig worden verkondigen. Nee, het gaat om de werkelijkheid ervan. Wat de volmacht in de prediking betreft kunnen we veel leren van de engel in het Kerstevangelie. ‘Ik verkondig u grote blijdschap, dat u heden geboren is!’ Dit is geen algemene kennisgeving die over de hoofden en de harten heen gaat. Dit is geadresseerde verkondiging, recht op de man af. En ondertussen stuwt de Heilige Geest de herders naar Christus. Over volmacht gesproken!
Zo kunnen we in de prediking ook veel (té veel) vragen stellen. Ik weet best: de ene vraag is de andere niet. Er zijn vragen die mensen bij de hand nemen en tot Christus leiden. Maar er zijn ook vragen waarmee de mens op zichzelf wordt teruggeworpen. Wat in de verkondiging met de ene hand gegeven wordt, wordt met de andere hand weer teruggenomen in de vorm van een vraag. De volmacht in de prediking betekent dat we niet van alles vragen en eisen van de gemeente. De volmacht houdt in dat we de Heere present stellen in Zijn schenkende liefde. Dan is het wonder dat de Heilige Geest er voor zorgt dat volmacht samengaat met overmacht.
Weerstanden worden weggenomen, en mensen worden getrokken uit de duisternis tot het Licht. Door de verkondiging gebeurt het: goddelozen gaan met de tollenaar uit de gelijkenis gerechtvaardigd naar huis, vijanden worden met God verzoend, zondaren worden begenadigd, verlorenen worden gered, hoogmoedigen worden gebroken in zichzelf, schuldigen ontvangen vergeving, onwetenden worden geleid, gebrokenen van hart worden geheeld, en bedroefden worden vertroost. Zo kan ik doorgaan. Wat schept de volmacht in de prediking een ruimte.

Gebed
Ik sluit af met een gebed van Luther: ‘Heere, mijn God, Gij hebt mij in Uw Kerk tot prediker aangesteld. Gij ziet, hoe onbekwaam ik ben om dit grote en moeilijke ambt te vervullen. Zonder Uw leiding en bijstand zou ik reeds lang alles hebben bedorven. Daarom roep ik U aan. Gaarne wil ik mijn mond en hart in Uw dienst stellen, om Uw volk te onderwijzen, en ik wil ook zelf onderwezen worden, Uw Woord raadplegen en het ijverig overdenken. Gebruik mij als Uw instrument; maar o God, verlaat mij dan ook niet; want, als ik op mijzelf zou zijn aangewezen, dan zou ik alles bederven. Amen.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen