Van Nijland tot Segers

De christelijke kerk in Egypte is al heel oud. Wellicht is bekend dat vanuit Egypte het evangelie naar Ierland werd gebracht. Zó zijn ook wij in aanraking gekomen met het vangelie.

Geroepen naar Egypte
In 1870 vertrok Gerrit Nijland uit het Overijsselse Nijverdal naar Egypte. Hij was als zendeling uitgezonden vanuit de zendingsgemeente van ds. Witteveen in Ermelo. Nijland belandde in Qalyub, vlakbij Caïro. Het was geen makkelijke tijd voor hem, temidden van moslims en koptisch-orthodoxe christenen.
In 1874 – Nijland werkte inmiddels vier jaar in Egypte – kwam J.H. Spillenaar naar het Noord- Afrikaanse land. Ook zijn oorsprong lag in de Ermelose gemeente van dominee Witteveen. Spillenaar en Nijland werkten samen aan het opzetten van een gemeente in het dorpje Barrage, vijftien kilometer ten noorden van Caïro. Ze besteedden veel zorg aan verwaarloosde kinderen. En ze probeerden eenvoudig onderwijs op te zetten.

Het was een moeilijke tijd
Spillenaar maakte veel ziekte en verdriet in zijn gezin mee. Vier van zijn kinderen stierven. Hij kampte met voortdurend geldgebrek, omdat zijn thuisgemeente in Ermelo onvoldoende middelen verstrekte om hem te ondersteunen. Maar er kwam hulp: de in 1866 opgerichte Vereniging tot Uitbreiding van het Evangelie in Egypte bood financiële hulp. Het werk kon doorgaan. Die vereniging is later bekend geworden als de Holland Mission. Momenteel maakt de vereniging deel uit van de Stichting van de Zending binnen de Protestantse Kerk. In Qalyub staat tegenwoordig een indrukwekkend complex: het Bethel Conference Centre. Het wordt gebruikt als conferentiecentrum en fungeert als ontmoetingsplaats voor kerkelijke gemeenten in de omgeving.

Het werk gaat voort
Nu, meer dan 130 jaar na Nijlands en Spillenaars aankomst in Egypte, zijn er nog steeds Nederlandse zendingswerkers actief. Als je je verdiept in het werk dat gedaan is op de zendingsvelden en nog steeds wordt gedaan, dan raak je diep onder de indruk. Zo verging het mij althans, toen ik eerder dit jaar samen met een GZB-delegatie Egypte bezocht. Het meeste raakte me dat de broeders en zusters die ik mocht ontmoeten, niet een beetje christen zijn, maar juist de bereidheid kennen om met alle gaven die ze hebben, dienstbaar te zijn aan de voortgang van de verkondiging van het evangelie. Ze gaan er echt voor.

In Egypte ontmoette ik het zendingsechtpaar Gert-Jan en Rianne Segers en hun drie kinderen. Sinds 1997 werken zij namens de GZB in het land. Om hun zendingswerk gestalte te kunnen geven, werd het Institute of Christian Life and Mind opgericht. Er wordt prachtig werk verricht: er wordt Arabischtalig materiaal voor zondagsscholen ontwikkeld, theologische werken en bijbelcommentaren worden in het Arabisch vertaald en uitgegeven en voor predikanten en pas afgestudeerde academici worden cursussen en seminars gegeven. Dankzij de contacten die de GZB in de loop der jaren in het land heeft opgebouwd, is het zendingswerk vanuit Nederland uitgebreid. Sinds het begin van de jaren negentig wordt er samengewerkt met de Heliopolis Presbyterian Church in Caïro. Samen met die kerk is onder meer een vertaling in het Arabisch van het werk van Matthew Henry gerealiseerd. En in de wijk Mokattam – de armste wijk van de miljoenenstad – is in 2004 een start gemaakt met het opzetten van gehandicaptenwerk.

Assiut, Midden-Egypte
Indrukwekkend is het werk dat gebeurt onder de bezielende leiding van de predikanten Baki Sadaka Girgis en Rizk Mohsen van de First Presbyterian Church in de stad Assiut, in Midden-Egypte. De kerk daar heeft een grote maatschappelijke uitstraling, mede dankzij een bibliotheek, een computercentrum en een polikliniek waar jaarlijks 70.000 mensen geholpen worden. Ds. Mohsen heeft samen met de GZB een trainingsprogramma ontwikkeld voor jonge gemeenteleden en ambtsdragers. Vooral in het jeugdwerk komen de gevolgen daarvan prachtig tot uiting. In persoonlijke gesprekken hoorden we van de mogelijkheden en de onmogelijkheden in de verhouding tussen christenen en moslims. Het betekent in al z’n concreetheid heel wat dat er officieel godsdienstvrijheid is, maar tegelijkertijd is de islam de staatsgodsdienst. Zo is het bijvoorbeeld verboden om van moslim christen te worden. Christenen mogen wél moslim worden.
Als je dan tóch christen wordt? Dan moet je zorgen ver bij je bekenden vandaan te blijven of christen ‘in het geheim’ te zijn. Zo hoorde ik van een mevrouw die de Heere Jezus lief had leren krijgen maar dat thuis niet kon vertellen, want dat zou in ieder geval haar huwelijk kosten.
Assiut kent verschillende christelijke gemeenten. Eigenlijk fungeert deze gemeente als een soort ‘moedergemeente’ voor de kleinere gemeenten op het platteland rondom Assiut.
Het valt niet mee om als minderheid te overleven in een zo anders georiënteerde samenleving. De liefde voor de voortgang van de evangelieverkondiging die de Heere bij velen in het hart heeft gelegd, blijkt de dragende kracht te zijn.

Rashied, Noord-Egypte
Ik bezocht Margreet Oskam en Marja Top – twee zendingswerkers die samen door de GZB en Interserve zijn uitgezonden vanuit Scherpenzeel. Zij trainen werkers in de gehandicaptenzorg in het Noord-Egyptische Rashied – een project dat is opgezet door de Koptisch-Orthodoxe kerk van Alexandrië. Het is ontroerend te zien hoe de liefde van Christus gestalte krijgt in de zorg en aandacht voor het kleine en het verachte.
Margreet en Marja zijn professionele hulpverleners die de Egyptische werkers ‘instrumenten’ aanreiken om op een liefdevolle wijze de gehandicapten zinvolle bezigheden te geven. En dat alles toegespitst op de mogelijkheden en gaven van de bewoners.

Vorming en toerusting
De GZB is een paar jaar geleden ook samenwerking aangegaan met de Evangelical Theological Seminary of Cairo (ETSC). De GZB is gevraagd om een docent ‘bijbelse vakken’ te leveren voor de masters-opleiding van het ETSC. Er wordt nagedacht over een uitwisseling met ETSC-studenten. En de GZB is gevraagd om ondersteuning bij het opzetten van een Centre of Middle Eastern Christianity.
Het ETSC kent een bijzondere geschiedenis. Zo’n twintig, dertig jaar voordat Gerrit Nijland naar Egypte vertrok, waren er in het land al zendingswerkers van de Amerikaanse presbyteriaanse kerk. In hun werk vindt de Protestantse Kerk in Egypte haar oorsprong. Het jaar 1854 wordt beschouwd als het jaar waarin de Presbyterian Church of Egypt (ook wel Coptic Evangelical Church genoemd) is ontstaan. Officieel heet die kerk Synod of the Nile. Die naam verraadt de Amerikaanse invloeden in die jaren van de negentiende eeuw. De Egyptische zendingskerk was aanvankelijk een zelfstandig onderdeel van de Amerikaanse moederkerk. Zo’n zelfstandig onderdeel werd synod genoemd. Vandaar: Synod of the Nile. Het werk van de Amerikaanse zendingsarbeiders was vooral gericht op persoonlijke contacten en het beleggen van bijeenkomsten waarin de boodschap van het evangelie werd doorgegeven. Die deur-tot-deur-methode heeft goed gewerkt, maar vroeg om heel veel inzet. Daarom werd later gekozen voor een andere, zeer opvallende methode om het evangelie te verspreiden: op de belangrijkste verkeersader van Egypte – de rivier de Nijl – voer een grote woonboot. Een rijke maharadja schonk in de negentiende eeuw zo’n boot aan de Amerikaanse zendelingen. Via dat schip konden zendingsposten gevestigd worden en allerlei andere activiteiten ontwikkeld. Later werden meer schepen in gebruik genomen. En op een van die schepen is de ETSC ontstaan. Behalve de GZB is vanuit de Protestantse Kerk in Nederland ook Kerkinactie in Egypte actief. Kerkinactie heeft niet zoals de GZB werkers naar het land uitgezonden, maar draagt financieel bij aan projecten in het kader van de eerder genoemde Holland Mission.

Moed voor Egypte
Zoals gezegd: er is veel gebeurd op het Egyptische zendingsveld. En er gebeurt nog steeds veel. Maar de Egyptische kerk heeft het in een dominant islamitische omgeving niet gemakkelijk. Echter, ook al stempelt de islam het Egyptische leven, we mogen zien op de rijke belofte die we in Jesaja 19:19 aantreffen: ‘Te dien dage zal de HEERE een altaar hebben in het midden van Egypte, en een opgericht teken aan haar grenzen voor de HEERE.’ En in vers 21a van datzelfde hoofdstuk: ‘Op die dag zullen de Egyptenaren de Heere erkennen, Hem dienen’.

Naar die dag mogen we uitzien, verwonderd over wat er nu reeds van Gods genade te bespeuren valt in dit voor ons – veelal – onbekende land. Ja, Gods genade in Egypte. Want Egypte staat in de Bijbel als het beeld van het ‘diensthuis’, van de slavernij. Heel de geschiedenis door is Egypte de vijand van Israël. Het is het land dat het volk onderdrukte. Dáár – en wereldwijd – is nu het evangelie van Gods ontfermende liefde uitgegaan. Laten we in onze voorbeden voor Israël en het Midden-Oosten, Egypte niet vergeten.

Tot eind 2006 kunnen giften voor de vervolgde kerk in Egypte worden overgemaakt op giro 138421 t.n.v. Geref. Bond, Apeldoorn, o.v.v. vervolgde kerk. Meer informatie is te vinden op www.gereformeerde bond.nl/nieuws

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen