Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BOEKBESPREKING

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BOEKBESPREKING

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

Tjaard Barnard: Van verstoten kind tot belijdende kerk. De Remonstrantse Broederschap tussen 1850 en 1940. Uitg. De Bataafsche Leeuw, Amsterdam; 512 blz.; € 29,00.

D e Remonstrantse Broederschap, na de twisten op de Dordtse Synode in 1619 in Antwerpen opgericht, beschouwde zichzelf als ‘verstoten kind’ en streefde naar ‘reparatie der grieven’, die zou moeten leiden tot terugkeer tot de oorspronkelijke hervormde kerk. Vanwege het geding met Dordt om de uitverkiezing en de vrije wil positioneerden de remonstranten zichzelf als ‘gematigd orthodox’. Dat is zo gebleven tot het midden van de negentiende eeuw, toen in de Hervormde Kerk het modernisme ofwel de vrijzinnigheid opkwam, een ‘monsterverbond’ van geloof en moderne wetenschap. Dat modernisme liet ook de Remonstranten niet onberoerd. Geleidelijk ontwikkelde de Broederschap zich ‘van een vrij traditioneel kerkgenootschap, naar een lossere vorm van kerk-zijn die meer in overeenstemming met het modernisme is’. In 1850 was ‘de gematigd orthodoxe evangelische richting’ dominerend, in 1880 is het modernisme de hoofdstroom geworden. Ik citeer hier Barnard, de schrijver van het hier besproken boek, die aan de Remonstrantse Broederschap een proefschrift heeft gewijd, dat in die tijd begint.

Bij de herdenking van het 250-jarig bestaan van broederschap zijn de voorzitter en de vice-voorzitter van de hervormde synode aanwezig. De remonstranten zien het als een ‘reparatie der grieven’, de hervormde synodevoorzitter geeft aan dat de Remonstranten best weer in de kerk hun plaats zouden kunnen innemen. Echter gaat vanaf die tijd de Broederschap bloeien, omdat groepen modernen zich afscheiden van de Hervormde Kerk, waarbinnen hun naar hun mening te weinig ruimte wordt geboden. In 1850 telde de broederschap 3000 leden, in 1900 waren het er 12.000. Bij de Remonstranten vraagt men zich af of de broederschap niet moet worden opgeheven: ‘Haar beginsel is in de Hervormde Kerk doorgedrongen’. Anderzijds maken remonstrantse voorgangers op hun beurt het modernisme niet mee, zodat ook binnen de broederschap polarisatie optreedt, onder andere met de voorganger van Waddinxveen (G. van der Pot), die de ‘oude bijbelse grondslag’ van de broederschap geëerbiedigd wil zien. De auteur geeft een boeiend historisch overzicht van het geheel van de broederschap, met uitvoerige aandacht voor wat zich in de afzonderlijke gemeenten afspeelt, waarbij vooral Schoonhoven, met een in die tijd remonstrantsgezinde predikant in de hervormde gemeente, en Waddinxveen veel aandacht krijgen. De stof is chronologisch in drie perioden ingedeeld: Het verstoten kind ( 1850-1880), De gulden middenweg tussen ongeloof en dogmatisch christendom’(1880-1895) en Van modern genootschap tot belijdende kerk (1905-1940).

Het proefschrift laat zich, mede door de beschrijving van de gewone dingen van elke dag, alsook door de systematische opbouw geboeid lezen. Het mag een standaardwerk heten met betrekking tot een specifiek stukje geschiedenis van de kerk in Nederland. Remonstranten staan als vrijzinnig te boek. Dat zijn ze pas echt geworden in de negentiende eeuw. Hun ‘gematigde orthodoxie’ van de tijd ervoor heeft zich nu veel breder in de kerken genesteld. Overigens is dit boek wel geheel naarbinnen gericht. De confrontatie met de echte orthodoxie vindt men soms wel in bepaalde gemeenten. Calvijn komt echter slechts één keer voor, Luther twee keer.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 4 januari 2007

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's

BOEKBESPREKING

Bekijk de hele uitgave van donderdag 4 januari 2007

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's