Komen als christen

In de ruim 900 bladzijden van Nieuw Handboek Geestelijke Verzorging, dat onder redactie van Jaap Doolaard bij uitgeverij Kok verscheen, komen de meest uiteenlopende thema's die met geestelijke verzorging te maken hebben, aan de orde. Ik ga niet op deze veelheid van informatie in, maar volsta met een globale beoordeling.
Het boek begint terecht met de historie van de ziekenzorg. De situatie van vandaag komt immers voort uit een lange geschiedenis. Beginnend bij de tijd van het Oude Israël, de hellenistische periode en de christelijke gemeente wordt beschreven hoe de dienst der barmhartigheid zich in de loop van de tijd steeds verder professionaliseerde.
Wat dit betekent voor verschillende zorgcentra en (psychiatrische) ziekenhuizen, komt in aparte hoofdstukken aan de orde. Eén scribent beschrijft de ontwikkelingen zo gedetailleerd dat hij zelfs de namen noemt van commissieleden, inclusief adres en telefoonnummer. Zo gedetailleerd hoeft een handboek ook weer niet te zijn.
Diverse auteurs brengen in hun bijdrage de zogeheten interculturalisatie ter sprake. Was Nederland voorheen een overwegend christelijke natie, inmiddels lijkt de islam de grootste religie te worden. Dat dit consequenties heeft voor het werk van een geestelijk verzorger, laat zich eenvoudig inzien.

Jeugdherinneringen
In deel II komen verschillende werkvelden aan de orde, namelijk de ziekenhuizen, de psychiatrie, de verpleeghuizen en tot slot de zorg voor verstandelijk gehandicapten. Elk van deze werkvelden vraagt om een eigen inbreng en benadering van de geestelijke verzorging.
Natuurlijk zijn er overeenkomsten tussen de verschillende werkvelden, wat in de beschrijving regelmatig leidt tot overlap, maar het onderscheid is zinvol. Want de vragen waarmee een pastor binnen een psychiatrisch ziekenhuis wordt geconfronteerd zijn weer anders dan die binnen een verpleeghuis met demente ouderen. Bij deze laatste groep spelen rituelen en jeugdherinneringen een grote rol. Niet zelden zal een pastor moeten zoeken hoe hij of zij, bijvoorbeeld binnen een groepsgesprek, aansluiting kan vinden. bij de leefwereld van de betrokkenen.

Deel III belicht onderwijs en onderzoek. Aan sommige woorden moest ik wennen, zoals 'levensbeschouwelijke diagnostiek', maar de beschrijving geeft voldoende duidelijkheid. In het vierde deel komen een aantal kernthema's aan de orde, zoals eenzaamheid, medische macht, suïcide en autonomie.

Presentie van Christus
Bij het bestuderen van dit boek over geestelijke verzorging, moest ik denken aan een lezing van mevrouw Van der Kooij, geestelijk verzorger in een ziekenhuis. Zij trad op tijdens het 12,5-jarig bestaan van een hospice in Nijkerk. Nadrukkelijk gaf ze aan dat ze in de hoedanigheid van geestelijk verzorger bij patiënten komt, en dus niet als vrouwelijk imam of hindoestaans raadsvrouw. Ze komt als christen en met het woord van Christus, en vanuit die levenshouding ontmoet zij patiënten in het ziekenhuis.
Dat wil niet zeggen dat alle gesprekken evenveel diepgang hebben (wat misschien ook niet hoeft), maar het typeert wel haar uitgangspositie. Dat niet iedereen over het geloof wil praten, behoeft geen toelichting. Maar de presentie van Christus is voor haar het uitgangspunt. Tegen die achtergrond wil ze mensen troost bieden, zo mogelijk zoals verwoord wordt in Zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus.
Als ik luister naar zo'n lezing en ik leg die naast dit boek, dan is het juist die motivatie die ik in dit boek mis. Ik besef dat een geestelijk verzorger soms niet verder komt dan meeleven (wat al heel belangrijk is) en het creëren van een sfeer van acceptatie. Het is vaak niet gemakkelijk om over het christelijk geloof te spreken, maar laten de uitgangspunten en de diepste motivatie helder zijn.

Geestelijke verzorging
Ik begrijp dat de benadering van een psychiatrische patiënt anders is dan van een demente oudere, maar laat over de hoofdzaken geen onduidelijkheid bestaan. Het is toch geestelijke verzorging (!) en geen psychologische of maatschappelijke begeleiding, hoe zinvol dit laatste ook kan zijn. Ik pleit niet voor een boek dat handelt over evangelisatie in ziekenhuizen en verpleeghuizen, maar grosso modo ontbreken in dit boek de noodzakelijkheid en normativiteit van het evangelie. Deze algemene beoordeling laat onverIet dat geestelijke verzorgers met diverse tips en adviezen hun voordeel kunnen doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen