GLOBAAL BEKEKEN

Onder de kop (Wan)orde in de kerk' werden in de Gereformeerde Kerkbode (Gereformeerde kerken vrijgemaakt in Groningen, Friesland en Drenthe) enkele zaken weergegeven, die bijeen gesprokkeld waren uit Anekdotes uit het kerkelijk leven.

De snoepende gemeente
In de 17e eeuw moest er een waarschuwing in een kerk staan om geen 'appelen, peere of ander fruyt in de kerck te schillen, snyden of eenige andere vuylichheden in de kerck te schillen, snyden of eenige andere vuylichheden in de kerek te brengen'. Hier stond een boete op. Tegenwoordig ligt er niet meer afval van fruit op de kerkvloer, maar snoeppapiertjes. Snoepen in de kerk is een typisch vaderlandse ondeugd. In andere landen hoor je er weinig van, behalve in gebieden, waar Nederlandse emigranten wonen.

Traktatie
Een gereformeerd predikant te Andel ergerde zich mateloos aan het snoepen tijdens de preek. Toen eens een rol snoep van hand tot hand ging, zei hij: 'Even wachten, er gaat een traktatie rond!' En hij stopte met preken totdat alle handen en wangen weer in rust waren.

Koetjes en kalfjes
Sinds Abraham Kuyper in zijn weekblad De Heraut het onderling gesprek voor de dienst goedkeurde, is in de gereformeerde kerken het gekakel in de kerk niet meer van de lucht geweest. Dit leidde echter tot de koetjes-en-ka!fjes-sfeer. Om dit enigszins te voorkomen werd de voorzang ingevoerd, maar dit vond Kuyper niks: 'Dat zingen hoort in de dienst, en moet niet voor de dienst plaats hebben.' Kuyper was zo modern dat hij vond dat een kerk een ontvangstzaal moest hebben, waar men voorlopig samenkwam om straks als de dienst aanvangt, zich samen naar de vergaderzaal te begeven.

Stiekem preken
Omstreeks 1900 was er bij de gereformeerden een preekverbod voor de studenten. Maar de meesten lapten het aan hun laars en gingen toch preken. Om dit te voorkomen placht professor Lindeboom 's zaterdagsmiddags de wacht te betrekken op het station in Kampen. Zodra hij een student in zwarte jas en getooid met hoge hoed het perron op zag komen, wist hij wel hoe laat het was.

Een fragment van de hand van prof.dr. A.Th. van Deursen over 'de collectezak' :
'Die hengelroede, die zwaaiende stok met het zwarte zakje aan het eind! Hoe kan men het toch dulden dat twee of drie mannen stelselmatig de godsdienstoefening storen met dat verwenste ding, dat collectezak genoemd wordt? Wie veracht niet die brutale zwaaiende en draaiende hengelstok, die alle stichting en stemming vermoordt?'
Dat is wat de doopsgezinde dominee Fopma van De Rijp 85 jaar geleden vond van de collectezak. In zijn gemeente ging het blijkbaar zo toe als ik het mij herinner van de hervormde kerk in mijn geboorteplaats Groningen. Het hele collectewerk was toevertrouwd aan twee mannen, die hun rondgang begonnen na het grote gebed. De preek was dan al een flink eind gevorderd voordat ze hun plaats in de bank weer konden innemen.
Collecteren voor de armen was een zo wezenlijke diaconale opdracht, dat de ambtsdrager die zelf moest verrichten.
Zeventiende-eeuwse kerkenraden gaven niet zo gemakkelijk ontheffing als iemand wettig tot ouderling of diaken gekozen was. Maar Folkckert Jacobsz in Haarlem mocht in 1621 voor de benoeming tot diaken bedanken. Hij had een geldig excuus, want zijn arm was te zwak om de collectezak vast te houden.
Omstreeks 1925 ging men in veel gemeenten over tot de doorgeefzakjes in plaats van de hengelende diakenen. Dit bevorderde de snelheid en deed de hinderlijkheid van de hengels stoppen. Het verzet tegen deze vernieuwing kwam voornamelijk van de kant van de diakenen. Het was hun beroepseer te na om domweg naast de bank de goede voortgang van de doorgeefzakjes gade te slaan ( ... ).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen