Nederlandse ereschuld

Het is een plaats in het zuidelijkste zuiden van Frankrijk: Aix-en-Provence. Voor gereformeerd Frankrijk is het ongeveer het centrum. Hier ontvangen bijbelgetrouwe christenen een theologische opleiding en hier ligt dus ook min of meer de toekomst van het Franse orthodoxe protestantisme. Dat er in Nederland een web van stichtingen bestaat die zich inzetten voor gereformeerd Frankrijk, is niet voor niets. Nederland heeft een ereschuld ten opzichte van Frankrijk, zegt ds. Kolijn. 'Het gereformeerde protestantisme is in de zestiende eeuw Nederland vanuit het zuiden binnengekomen. Wij hebben zoveel van Frankrijk ontvangen, het heeft een stempel op onze Hervormde Kerk gedrukt.'

Op en top individualist
Bovendien heeft de theologische faculteit van Aix-en-Provence nauwelijks een Franse achterban. Fransen zijn op en top individualist en er zijn sowieso maar weinig gereformeerden. Van de bevolking is vandaag ongeveer twee procent protestant, van wie een kwart min of meer gereformeerd is. Concreet gaat het maar om zo'n tienduizend mensen.
Ds. Kolijn: 'Aix heeft daarom een grote, zij het indirecte betekenis voor Frankrijk. Het grootste deel van de predikanten in de behoudende Eglise Réformée Evangélique Indépendante (EREI) wordt in Aix opgeleid. Ik moet erbij zeggen dat de EREI geen gereformeerde kerk in strikte zin is. Sommige predikanten verdedigen bijvoorbeeld de volwassendoop en er worden ook vrouwen tot het ambt toegelaten. Daar is de faculteit niet blij mee, al doet ze er geen uitspraak over.
De verhouding met de grotere Eglise Réformée de France (ERF) is nog steeds moeilijk. Deze kerk, die grotendeels liberaal is, erkent de opleiding niet. Jonge predikanten die in Aix zijn opgeleid, krijgen vaak een mentor van liberale snit. De ERF kent geen systeem van . beroepen maar van plaatsing: gemeenten krijgen een predikant toegewezen. De kerk heeft er een handje van om en om een orthodoxe en een liberale predikant aan te wijzen, iets wat naar mijn idee funest voor het kerkelijk leven is.
Ik heb er altijd voor gepleit om ons als Nederlandse gereformeerden niet alleen op de EREI te richten, maar ook op de ERF. De ERF is net als de Protestantse Kerk in Nederland een plurale kerk, met een aantal gereformeerd denkende predikanten onder haar dak. Het gaat te ver om van een gereformeerde bond in de ERF te spreken, maar de gereformeerden daarbinnen hebben naar mijn mening ook steun nodig.'

Dal
Een paar jaar geleden leek het erop dat de theologische faculteit van Aix moest sluiten. Er was te weinig geld. Inmiddels is ze nagenoeg uit het dal gekrabbeld. De laatste jaarrekening is met een klein tekort afgesloten.
Hoogtepunten voor ds. Kolijn vormden de keren dat hij de universiteit bezocht. 'Ir. J. van der Graaf en ik reisden als er een jubileum was naar het zuiden. Dat was heel bijzonder. Er zijn in die jaren ook regelmatig docenten naar Nederland gekomen. Die logeerden dan bij mij en samen maakten we in een paar dagen een toer door Nederland. We gingen naar Huizen, naar de Evangelische Omroep in Hilversum, naar de Evangelische Hogeschool in Amersfoort enzovoort.
Ik kreeg een toelage van de diaconie en daarmee kon ik de Franse gasten van Schiphol halen en de ontmoetingen organiseren. Die persoonlijke contacten waren misschien wel het mooiste. Dat ik geen Frans spreek, was geen probleem. Ik kon altijd goed uit de voeten met Engels.
De stichting heeft in die dertig jaar zo'n miljoen euro bij elkaar gescharreld. Per jaar kwam er zo'n 30.000 gulden binnen, later gemiddeld 17.000 euro. Toen een school een actie organiseerde, hadden we een topjaar; er werd 80.000 gulden opgehaald.'

De stichting richt zich in Nederland alleen op de achterban van Gereformeerde Bond?
'Dat lijkt zo, maar de feiten weerspreken dat. In het bestuur zitten niet alleen gereformeerde-bonders. De stichting neemt ook deel aan het zogenaamd Frans Beraad, een overlegorgaan van alle Nederlandse protestantse organisaties in Nederland die zich met Frankrijk of Franstalige gebieden bezighouden. We proberen ook in een grotere vijver dan de hervormde te vissen. Er komt bijvoorbeeld veel support uit Apeldoorn, van de christelijke gereformeerde universiteit. Met name prof.dr. H.G.L. Peels is nauw betrokken.'

Invloed
Ontvangt Aix meer uit Nederland dan harde euro's?
'Er is betekenis op bestuurlijk vlak. De nu christelijke gereformeerde emeritus predikant ds. K. Boersma uit Oud-Beijerland heeft als adviseur in het bestuur van de faculteit gezeten en is vorig jaar opgevolgd door prof.dr. G. Kwakkel. Prof. Peels heeft er nu wat invloed. Heel vroeger hebben Nederlanders ook gastcolleges gegeven, onder wie de hervormde dr. H. Bout. Ik ben er altijd tegen geweest om als stichting invloed uit te willen oefenen. Mijn standpunt is: zij zijn baas in eigen huis. Ze doppen hun eigen boontjes en wij steunen zonder voorwaarden, behalve dan dat de faculteit gereformeerd blijft.'

Evangelischen vinden ook de weg naar Aix-en-Provence. Is de relatie tussen gereformeerden en evangelischen er anders dan in Nederland?
'Die ligt in Frankrijk inderdaad veel soepeler. Aix heeft ook goede contacten met de evangelische faculteit bij Parijs. Opvallend genoeg worden evangelische studenten in Aix nogal eens gereformeerd, wat onder andere te maken heeft met het feit dat evangelischen niet over een theologie beschikken.'

Tineke van der Waal is eindredacteur van De Waarheidsvriend.

Ds. F. Hoek zoekt meer samenwerking
Ds. F. Hoek uit IJsselmuiden is de nieuwe voorzitter van de Stichting Vrienden van Aix. Hij hoopt dat in de gemeenten meer interesse voor (gereformeerd) Frankrijk komt. ''We hebben veel aan het land te danken. Ik hoop dat ook jongeren zich meer betrokken gaan weten. Ik zou in het bestuur ook graag wat meer jong bloed zien.'' Verder denkt ds. Hoek aan fondswerving en wil hij vaker een nieuwsbrief uitgeven, die er wat fleuriger moet uitzien dan de huidige.

Een kleine twintig Nederlandse instanties houdt zich met protestants Frankrijk bezig. Valt er misschien wat te fuseren?
''Ik sta inderdaad versteld van dat aantal. De vrijgemaakte stichting Kampen-Aix-en-Provence is de grootste, die ook het meeste geld ophaalt. Wellicht dat zij nog niet open staat voor samengaan met een andere instantie, maar het zou het waard zijn om te onderzoeken of we meer kunnen samenwerken, bijvoorbeeld met de stichting Lux in Tenebris uit Genemuiden of met het Comité d'Entraide Chrétienne Réformée uit Krimpen aan den IJssel. Het is meestal zo dat je meer bereikt als je samenwerkt.'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen