Gesprek over de preek

In de synodevergadering van november komt het vierjaarlijkse verslag van het Generale college voor de visitatie aan de orde. Het is de taak van de visitatoren zich op de hoogte te stellen van het geestelijk leven van de gemeente, van de vervulling van ambten en diensten en van de wijze waarop de gemeente haar roeping vervult. Het is een opdracht die in het Woord van God wortelt. Immers, in de tijd van de apostelen werden Paulus, Silas, Barnabas en anderen niet alleen uitgezonden om het evangelie aan heidenen te verkondigen, maar ook om de gemeenten te bezoeken, met hen mee te leven, hen aan te sporen vol te houden in de weg van het geloof in Jezus Christus.

Beeld van de kerk
De visitatie is niet alleen van belang voor de gemeente, ook voor de kerk als geheel. Door middel van de rapportages van alle visitatoren ontstaat een beeld van hoe het in de kerk gaat, hoe de verschillende onderdelen van het leven van de gemeente functioneren. Voor de synode is dit belangrijke informatie, om in het leiding geven aan het geheel van de kerk besluiten te kunnen nemen die het geestelijk leven stimuleren.
De visitatie doet overigens meer dan plaatselijk vanuit het geheel van de kerk meeleven en landelijk rapporteren. Op 6 oktober jl. belegde de visitatie bijvoorbeeld een studiedag over het thema Help! We worden evangelisch! De reden ervoor lag in het signaal van visitatoren uit Noord-Brabant en Limburg dat onder andere door de groei van het aantal evangelische groepen de taak van de visitatie moeilijker geworden is. En ook in Gelderland ervoeren visitatoren het als moeilijk de gemeenten in deze thematiek op goede wijze te adviseren.

Ambachtelijk en afhankelijk
De status van de visitatie maakt altijd weer dat met veel belangstelling haar verslag wordt gelezen. Het onderdeel dat we er nu uitlichten, is het hoofdstuk dat het gesprek over de prediking aan de orde stelt – de andere bijdragen betreffen de catechese en allerlei vormen van specifiek pastoraat. Een eerste opvallende conclusie uit het rapport is dat een regelmatig evaluerend gesprek over de prediking in de kerkenraden weinig gevoerd wordt. Is dat niet in tegenspraak met het grote belang dat we aan de prediking hechten? Er zijn als we kijken naar de bezinning over de inhoud en overdracht van de prediking en ons beperken tot het achterland van de Gereformeerde Bond, veel activiteiten, zowel van de IZB als van de Gereformeerde Bond. Studiedagen over de communicatie, preekkringen voor jonge predikanten, publicaties, toerusting van studenten theologie, ambtsdragersvergaderingen over de verantwoordelijkheid voor de prediking – er gebeurt op dit gebied heel veel.
Samen beseffen we dat de prediking als het van God gegeven middel om te komen tot de kennis van Christus en tot de opbouw van de gemeente een geschenk van God is, dat de Heilige Geest gebruikt.
Voor de prediking moet hard gewerkt worden – studerend, mediterend – en tegelijk weten we ons er geheel afhankelijk in. Want de prediking krijgen we nooit ‘in onze vingers’.

Kracht en gezag
Wat in onze tijd voor alles nodig is, is dat er kracht van de prediking uitgaat. Paulus zegt tegen de gemeente van Korinthe immers dat het Koninkrijk van God niet gelegen is in woorden, maar in kracht. Veel woorden kunnen vermoeien. Als de prediking als een schat in een aarden vat gepaard gaat met de uitnemendheid van de kracht van God, dan worden de gewetens van mensen in de tegenwoordigheid van God openbaar gemaakt. Dat is verkondiging met gezag, een gezag dat los staat van veel of wat minder gaven om te spreken, maar dat alles te maken heeft met de zalving van de Heilige Geest. In de gereformeerde traditie is een zorgvuldige voorbereiding altijd nauw verbonden geweest met deze zalving met de Geest van God.
Wel, over deze en andere aspecten van de prediking mag het gesprek in de kerkenraden gevoerd worden. Dat is ook nodig, omdat tijdens huisbezoeken verwoord moet worden waar het in de prediking om gaat, namelijk om de boodschap van God voor ons leven. Dat lijkt een open deur, maar is het niet: Martyn Lloyd-Jones zegt in een van zijn artikelen over de prediking dat we leven in een tijd waarin ‘de kerkbank zich laat gelden en min of meer probeert de preekstoel de wet voor te schrij-

Omdat de brochure Naar Christus toe dezer dagen is uitverkocht, is de paragraaf Het gesprek over de preek te vinden op onze website www.gereformeerdebond.nl

ven’. Als er in de kerkenraden van hart tot hart over de prediking gesproken wordt, zullen de ouderlingen het op huisbezoek zoveel gemakkelijker hebben en kunnen ze gemeenteleden tot grotere inhoudelijke betrokkenheid bij de prediking brengen.

Ruimte op de agenda
Samen over de prediking sprekend, praten we tegelijk over wat we van God verwachten en wat we als zondaar in ons leven nodig hebben. Zes jaar geleden bleek uit een rapport van prof.dr. H.P. de Roest dat een aanzienlijk deel van de oud-ambtsdragers in Gelderland na hun periode in de kerkenraad teleurgesteld is, omdat het geloofsgesprek zo weinig gevoerd was. Ligt in het gesprek over de prediking dan ook hierin geen kans?
Een van de redenen dat de prediking zo weinig in de kerkenraad aan de orde komt, is volgens het visitatierapport de ruimte op de agenda. Dat is herkenbaar. Maar, zou het andersom ook waar kunnen zijn? Als we periodiek de tijd nemen voor gesprek over de prediking, groeit de onderlinge band en kunnen de andere bespreekpunten wel eens minder discussie opleveren.

Eenzaam
Het lijkt me dat naast agendaproblemen de volgende oorzaken op gemeenten uit de Gereformeerde Bond van toepassing zijn: verlegenheid bij zowel predikant als kerkenraad om de prediking te bespreken en een gebrek aan behoefte hieraan bij de predikant. Dat laatste zou niet aan de orde mogen zijn. Wie het brengen van de prediking als eenzaam avontuur ziet, moet toch blij zijn als broeders hierin schouder aan schouder staan? Ambtsdragers drukken hun verantwoordelijkheid voor de prediking immers niet alleen uit door middel van de handdruk bij het begin en einde van de dienst, maar dienen hierin ook sterk met de predikant mee te leven. Het laat zich daarom raden dat er andere redenen zijn voor dit gebrek aan behoefte, namelijk dat de predikant geen vertrouwelijke omgeving ervaart, dat hij het moeilijk vindt om met kritische vragen om te gaan, dat de verschillen in de kerkenraad aanzienlijk zijn, enzovoort.
Wel, spreken over de prediking ís ook kwetsbaar. Daarom kan het alleen goed verlopen als samen beseft wordt wat prediking is. Cruciaal is de overtuiging dat wij het niet zijn die de prediking beoordelen, maar dat de prediking van Gods Woord ons leven steeds weer plaatst voor het aangezicht van de Heere. Willen we dat ten diepste niet: eerlijk behandeld worden? Dat zet alle kerkenraadsleden tegelijk op dezelfde plaats, waarin ze behoefte hebben aan de bediening van het Woord.

Gespreksvragen
De visitatoren bevelen de synode aan te zorgen voor het ontwikkelen van gespreksmateriaal dat geschikt is om voor het gesprek over de prediking te gebruiken. We verwijzen hierbij naar de brochure van de Gereformeerde Bond over de prediking: Naar Christus toe.
Het geheim van de prediking voor onze tijd doordacht, die afsluit met een paragraaf over hoe het gesprek in de kerkenraad gevoerd kan worden. Oefening in het luisteren naar een preek is en blijft belangrijk. Het is een activiteit die niet gereserveerd is voor leden van de kerkenraad, maar die heel de gemeente geldt. Het is ook een opdracht voor het gezin, om op grond van de preek te spreken over wat Gods boodschap voor onze verhouding tot Hem, onze opdracht in deze wereld en ons dagelijkse bestaan is. Heeft dat niet alles te maken met de roeping van ouders de woorden van God hun kinderen in te scherpen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen