Van vader op zoon

Voor velen is de formulering uit Exodus 20 bij het tweede gebod overbekend. We mogen geen (gesneden) beeld van God maken en ons daarvoor niet buigen, want de HEERE is een ijverig God. Hij bezoekt de misdaad van de vaderen aan de kinderen, aan het derde en het vierde geslacht van hen die Hem haten. De bedoeling van de HEERE in dit gebod is duidelijk; God verbiedt ons eigenwillige godsdienst. Het eerste gebod wijst alle goden buiten de HEERE onze God om, af. Het tweede gebod bepaalt ons erbij hoe wij deze ene God hebben te dienen. Dat het de HEERE ernst met dit gebod is, blijkt wel uit de straf die Hij op de overtreding ervan stelt. Anderzijds is er rijke zegen voor hen die gehoorzaam in Zijn spoor gaan.

Geen automatisme
Wat betekenen in dit verband de woorden dat God de overtreding bezoekt aan de kinderen, tot in het vierde geslacht? Dat hoeft niet onduidelijk te zijn. Wanneer een vader in Israël zich afkeerde van de ware dienst aan de HEERE, zag hij daarvan de gevolgen bij zijn kinderen en kleinkinderen. De Schrift geeft daar zelf trieste voorbeelden van. Denk alleen maar aan de koningen van Israël, bij wie de zonden van vader op zoon gingen. Dat is de ene kant.
Tegelijkertijd getuigt de Schrift op wonderlijke wijze van Gods barmhartigheid en trouw, die doorwerkt in de lijn van de geslachten. We denken aan David. God bevestigt zijn huis vanwege het onderhouden van Zijn geboden. God blijft (ge)trouw, zelfs dwars door de zonden van David (en later Salomo) heen, tot in de latere geslachten. Er is echter méér te zeggen. De Schrift wijst elke vorm van automatisme in dit kader beslist van de hand. Het is niet altijd ‘zo vader zo zoon’. Zowel naar de ene als naar de andere kant niet. De godvruchtige koning Hizkia is de zoon van de goddeloze koning Achaz (2 Kon. 18). Anderzijds: de vrome koning Josia, die zijn goddeloze vader Amon opvolgt, heeft zelf weer zonen die niet in de weg van de HEERE gaan (2 Kon. 22:1-2; 23:29vv).

Jeremia 31
Zo lezen we dan ook Jeremia 31:30, waar staat: ‘Maar een iegelijk zal om zijn ongerechtigheid sterven (…).’ In de dagen van Jeremia (en Ezechiël) meent het volk zich te moeten beklagen over Gods wijze van doen. God zou hen straffen vanwege de zonden van hun vaders. Dat is niet eerlijk, zo menen zij. Hoe kunnen zij nu de ‘dupe’ zijn van de zonden die vroeger gedaan zijn?
Het is zelfs tot een spreekwoord geworden: ‘De vaders hebben onrijpe druiven gegeten, en der kinderen tanden zijn stomp geworden’ (Jer. 31:29). De profeet wijst het volk dan in deze tekst heel nadrukkelijk op eigen verantwoordelijkheid. Een ieder zal om zijn eigen zonden sterven!

Met twee woorden spreken
Het is intussen helder dat aan deze kwestie twee kanten zitten. We moeten met twee woorden spreken. Dat doet de Schrift ook. Het eerste is waar, namelijk dat de zonden van de vaders doorwerken in de levens van de kinderen. De Schrift zelf geeft daarvan een aantal waarschuwende voorbeelden.
Hetzelfde zien we ook om ons heen gebeuren. Ouders die zich langzaam vervreemden van God en Zijn dienst; de kinderen die bijna niet meer gaan … en een volgend geslacht doet helemaal nergens meer aan. Het contact met families rondom begrafenissen illustreert dit zo dikwijls op verdrietige en schokkende wijze.
Een andere kant is er ook. God bewijst Zijn trouw in de lijn van de geslachten. Geslachten gaan en geslachten komen, maar er is die constante lijn in het dienen en vrezen van de HEERE. Ontroerend om te zien dat God Zelf Zijn verbond bevestigt van kind tot kind. Hoewel we er ons diep van bewust zijn dat Gods genade al onze verdiensten en werken uitsluit, legt dit alles op ons wel een zware verantwoordelijkheid. Een dure plicht om (aan onze kinderen) voor te leven wie de HEERE is. Biddend of wij (en onze kinderen) het eigendom mogen zijn of worden van de Heere Jezus Christus.

Vragen voor de rubriek ‘Bijbeltekst begrepen’ kunnen worden ingestuurd naar de redactie (adres zie colofon op pag. 11) of gemaild naar geref.bond@tiscali.nl.

Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen; want Ik, de HEERE uw God, ben een ijverig God, Die de misdaad der vaderen bezoek aan de kinderen, aan het derde, en aan het vierde lid dergenen, die Mij haten. (Ex. 20:5)

Maar een ieder zal om zijn ongerechtigheid sterven; een ieder mens die de onrijpe druiven eet, zijn tanden zullen stomp worden. (Jer. 31:30)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen