Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Verstand en gevoel

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Verstand en gevoel

Weg tot Christus is niet altijd dezelfde

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Gelovigen zijn niet allemaal hetzelfde. Ook al is de inhoud van hun geloof Jezus Christus, toch zijn er verschillen. Er zijn in de gemeente Gods verstandelijk ingestelde gelovigen en gevoelig ingestelde gelovigen.

Verstandelijk geloven kan een geloof in God en Zijn Woord inhouden, zoals we in de geschiedenis geloven. Je gelooft dat het er in de Tweede Wereldoorlog zo aan toe gegaan is als historici beschrijven, terwijl je zelf nooit hebt meegemaakt wat er toen gebeurd is.
Zo kan het iemand vergaan die de Bijbel van kaft tot kaft gelooft. De Bijbel is waar en waarachtig, maar het doet je verder niet veel. Het is niet zaligmakend, zoals dat onder ons wordt gezegd. Toch moeten we niet doen alsof dit historisch geloof geen waarde heeft. Het geeft veel kennis die de Heere kan gebruiken om het geloof als gave Gods in het leven te werken.
De gereformeerde dogmaticus H. Bavinck zegt hiervan het volgende: ‘Er is in het historisch geloof en het zaligmakend geloof geen verschil in graad of maat, maar in beginsel en wezen. Wanneer iemand die in het historisch geloof werd opgevoed, later het zaligmakend geloof deelachtig wordt, dan kan de kennis der waarheid, welke hij door het historisch geloof verkregen heeft hem van veel nut zijn, want waarheid blijft waarheid, hetzij ze bloot (enkel, alleen, red.) met het verstand of ook wel met het hart wordt aangenomen. De inhoud van de kennis blijft dezelfde, maar wordt op een andere manier aangenomen; de waarheid verandert niet, maar wordt door de vrome in een ander licht gezien.’

In het heiligdom
Het is de Reformatie niet zozeer om verstandelijke kennis gegaan. Het ging in deze beweging om geloofskennis. De nadruk viel niet eenzijdig op het verstand. Het ging de reformatoren om existentiële kennis, dat wil zeggen dat de mens met al de vezels van zijn bestaan erbij is betrokken. Te denken valt in het bijzonder aan hoofd, hart en handen. Ook het verstand is van belang, maar niet alleen het verstand. De Nadere Reformatie heeft dit verder uitgewerkt. Zij legde er sterke nadruk op dat geloven niet alleen een zaak van het verstand is, een toestemmen van een aantal waarheden. Geloven is een zaak die een mens tot in het hart van zijn bestaan raakt. Het is een heel persoonlijke zaak. Je komt er achter dat je zondaar voor God bent. Ook dat we zoals we van huis uit zijn voor God niet kunnen bestaan. We leren onze zonde belijden en gaan verstaan dat we genade nodig hebben.
Wel is het zo dat de weg tot Jezus Christus niet altijd dezelfde behoeft te zijn. De weg tot de Weg kan verschillen. Dat geldt evenzeer van de maat van de kennis van zonde. Gods weg, ook met de mens, is in het heiligdom.

Vinden
Hoe belangrijk het missen en het zoeken mogen zijn, uiteindelijk gaat het om het vinden, zoals de apostel Paulus zegt: ‘Het heeft God behaagd Zijn Zoon in mij te openbaren.’ Van belang is na te gaan of wij niet alleen de woorden van de zaken kennen, maar vooral de zaken van de woorden. Bovendien onderstreep ik nog eens dat het geloof niet hierin bestaat dat we een aantal goddelijke waarheden bijvallen, maar dat we al ons vertrouwen stellen op de Waarheid, dat wil zeggen op Hem Die zegt: ‘Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven.’
Pure verstandelijke kennis spreekt dus over de zaken, bevindelijke kennis spreekt uit het geloof. Het gaat dus om een geestelijke kennis, om geloofskennis in de zin van Zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus. Daarop moet in de prediking nadruk gelegd worden. Het gaat er niet alleen om wat God gedaan heeft – hoezeer het nodig is dat de voorwerpelijke kant van het heil uiteengezet wordt – maar het gaat niet minder om de onderwerpelijke kennis. De leer moet het leven ingaan.

Verse genade
Bevinding is wat we van God ervaren hebben. Het zijn de gangen die God met Zijn kinderen in dit leven gaat. Het is een groot goed als we van de wegen des Heeren in het leven kunnen vertellen en de verborgen omgang ons brengt aan het hart van de Vader. Dat een gelovige aan het einde van zijn leven daar meer over kan spreken dan een jongere, die nog aan het begin van de weg staat, zal duidelijk zijn.
Voor één ding moet ik waarschuwen. Hoe mooi het ook is als ik kan vertellen wat de Heere aan mijn ziel gedaan heeft, ik mag daarvan nooit een grond maken. Soms gebeurt het dat een ambtsdrager in het pastoraat gemeenteleden ontmoet die teruggrijpen naar iets wat zij vele jaren geleden hebben ondervonden. En dat niet om in een tijd van moedeloosheid of godsverlating er moed uit te putten, maar om erop te rusten. Ze zoeken een grond in wat ze hebben ervaren, alsof er bij de Heere geen nieuwe genade is, verse genade. Alsof Hij niet iedere dag alles kan geven wat ontbreekt. De Heere neemt wel eens alles weg wat Hij heeft geschonken. Alle bevinding en ervaring ontneemt Hij. Met welk doel? Om te doen ervaren dat er bij Hem genade voor genade is. Ooit merkte de zeventiende-eeuwse Middelburgse ouderling L. Myseras op dat God de Kassier der armen is. Hij heeft als Kassier genade voor genade, om iedere dag daarvan uit te delen.

Iets gevaarlijks
Het geloof gaat doorgaans gepaard met gevoel, hoewel dat niet altijd het geval hoeft te zijn. Bij de verstandelijk ingestelde gelovigen zal dat anders liggen dan bij hen die meer gevoelig ingesteld zijn. Het heeft vaak te maken met onze aard. Hoe het ook zij, ouderlingen en predikanten komen in het pastoraat gevoelige gelovigen tegen.
Mensen die warmte uitstralen. Zij kunnen soms hartelijk spreken over de dienst des Heeren, om jaloers op te worden. Voor zover het gevoel niet het geloof overheerst, is dat alleen maar mooi. Toch moeten we ons altijd meten aan het Woord. In het Woord gaat het geloof altijd voorop, nooit het gevoel. Het gevoel kan iets gevaarlijks in zich hebben. De ene dag voelen we iets en de andere dag is het verdwenen. Het is vaak aangenamer om met gevoelig ingestelde gelovigen om te gaan dan met verstandelijk ingestelde gelovigen. Toch is er wat betreft de inhoud van het geloof geen onderscheid.
De meer verstandelijk ingestelde gelovigen zijn doorgaans meer betrokken op het Woord dan de gevoelig ingestelde gelovigen. Voor beiden geldt evenwel dat ze altijd terug moeten naar het Woord. Niet ons verstand, niet ons gevoel, niet onze bekering en bevinding zijn een lamp voor onze voet, maar het Woord. Het Woord alleen. Sola scriptura.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 maart 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Verstand en gevoel

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 maart 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's