Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Leren om te leven

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Leren om te leven

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Leren om te leven van ds. P. van der Kraan (eindred.), ds. A.J. van den Herik en A. Pals heeft als doel de Bijbel dichter bij de jongste catechisanten te brengen (dit betreft dan deel 1), hun meer inzicht te geven in en meer vertrouwd te maken met het Woord van God. In volgende delen komt de geloofsleer aan de orde, al verwijst ook het eerste deel waar dat van toepassing is naar de Heidelbergse Catechismus. In de eerste delen ligt de nadruk op het kennisaspect, omdat de leeftijdsfase zich daarvoor nog leent, aldus de auteurs.

Niet alleen kennis
De methode is echter niet alleen gericht op het aanbrengen van kennis, maar ook op het aanleren van vaardigheden en gewoontevorming, vooral wat betreft bijbellezen en bidden.
De methode reikt bij elke les twee voorbeelden van een lesopzet aan. Eigenlijk voegt de powerpointpresentatie daar een derde aan toe. De lesopzetten bieden de stof in vier fasen aan: oriëntatiefase (kort, wat weten we al), relevantiefase (actualiteit van de lesstof ), informatiefase (nieuwe leerstof en bijbelstudie) en verwerkingsfase (huiswerkopdrachten).
De lessen in de werkboekjes hebben een vaste opzet. Na de binnenkomer (een voorbeeld om de kern van de lesstof onder de aandacht te brengen), volgt altijd een bijbelstudie. De leerstof komt op twee niveaus aan de orde: in kaders staat extra informatie en verdiepingsstof. Aan het einde van elke les staan vragen en opdrachten (verwerking), die bedoeld zijn als huiswerk.

Kookboekmethode
De methode biedt een grote verscheidenheid aan werkvormen. Per les kan de catecheet kiezen. Er is een zeer uitgebreide handleiding beschikbaar. Hiervoor is de kookboekmethode, zoals ds. Van der Kraan dat zelf in een interview noemde, gehanteerd. Dat betekent dat de catecheet stap voor stap door de stof wordt geleid en de verschillende werkvormen krijgt aangereikt. De handleiding geeft bij iedere les een serie zoektips voor internet om hiermee zelf werkvormen te kunnen bedenken of bestaande te kunnen uitbreiden.

De catechesemethode Reflector van dr. M. van Campen heeft als doel catechisanten de weg naar God en de weg door deze wereld te wijzen. Ook wil Reflector iets van het licht van Jezus Christus weerkaatsen en uitstralen. In de serie krijgt de drieslag geloof-gebod-gebed een plaats. Daarnaast komen onder andere bijbelse kernwoorden en de kerkdienst aan de orde. De Heidelbergse Catechismus is net als bij de meeste andere methodes niet het uitgangspunt van de methode, maar hij komt de serie door wel bijna helemaal aan bod.

Aan het werk
De lessen hebben een vaste opzet van verkenning-bijbelstudie-informatieverwerking. De methode zet jongeren actief aan het werk door hen bijvoorbeeld te laten reageren op stellingen of hen zelf een liturgie voor een kerkdienst op te laten stellen. Er wordt relatief veel naar de eigen mening van de catechisanten gevraagd. Ook krijgen ze regelmatig de opdracht om een reactie te geven op een actuele situatie.
Bijbelstudie vormt de ruggengraat van de les en is volgens dr. Van Campen een leerproces dat behalve op vermeerdering van kennis ook gericht is op verandering van onze wil en ons gedrag. Volgens de predikant gaat het in de catechese niet alleen om parate kennis. Het samen leren lezen van de Schriften, het met elkaar leren spreken over zaken van het geloof, het bidden en het delen van (geloofs)ervaringen en het samen zoeken naar antwoorden op vragen die vandaag op jongeren afkomen, vindt hij minstens zo belangrijk als alleen het uit het hoofd leren van catechismusvragen. De methode reikt in de werkboekjes geen teksten of liederen aan om uit het hoofd te leren. Dat doen de andere methodes wel.

Website
Aan Reflector is de site www.reflector.nu gekoppeld. Hierop staan algemene informatie over de methode, links naar andere sites over catechese, literatuurtips en enkele artikelen met achtergrondinformatie over catechese. In principe biedt de site ook nieuwe werkvormen aan. Maar omdat de links niet werken, blijken die helaas niet toegankelijk te zijn. De navigatie met de muis hapert hier en daar en het discussieplatform is niet altijd bereikbaar. Op dit punt is dus nog verbetering te behalen. De auteur is, aldus de site, bereid een toerustings- of trainingsavond te verzorgen in gemeenten die met de methode willen werken. Hieraan zijn kosten verbonden. Ook is er een handleiding beschikbaar. Die geeft achtergrondinformatie bij de serie als geheel, maar geen toelichting bij elke les afzonderlijk.

Thema’s
In de komende tijd wordt de serie ook nog met nieuwe thematische delen uitgebreid. Onder de naam Reflector Relevant komt er een reeks boekjes over actuele thema’s. Dit voorjaar verschijnen de eerste twee deeltjes over de islam van de hand van ds. C. Rentier. Onder de naam Reflector Cruciaal zal een reeks boekjes voor belangrijke momenten in het leven verschijnen.
Als eerste deel in deze serie is een boekje gepland voor huwelijkscatechese van de hand van dr. M. van Campen. Zowel Reflector Relevant als Reflector Cruciaal zal bestaan uit boekjes met ongeveer vijf lessen, bedoeld voor korte series catecheseavonden over één thema of rond één belangrijk moment.

Wie kiest voor Follow Me van HGJB/Centrum voor Catechese slaat een nieuw pad in met zijn catechisatielessen. De methode is bedoeld voor tieners van 12 tot 16 en speciaal ontwikkeld voor mentorcatechese. Ze ziet zichzelf als geloofscatechese. Dat wil zeggen dat ze moet leiden tot een persoonlijke geloofskeuze. Achter deze jongste uitgave van het Centrum voor Catechese schuilt een totaalplan dat uitgaat van de ‘hoopvolle gedachte dat het mogelijk is om jongeren op jongere leeftijd er naar toe te leiden dat zij de keuze maken om de Here Jezus te willen volgen.’

Keuzemomenten
In het totaalplan is gekozen voor meer belangrijke keuzemomenten. Na twee jaar een vorm van basiscatechese te hebben gevolgd, vindt op 12/13-jarige leeftijd de inwijding in geloofscatechese plaats door zegening. Na vier jaar volgt dan op 16/17-jarige leeftijd de nodiging tot het Heilig Avondmaal. De bevestiging tot belijdend lidmaat (18/19 jaar) volgt na twee jaar voortgezette catechese. En na nogmaals twee jaar voortgezette catechese is er de belijdenisbevestiging met belofte om getuigend christen te willen zijn.

Het is duidelijk dat lang niet alle hervormd-gereformeerde gemeenten deze visie op catechese delen. De redactie van de methode beseft dit ook, want ze schrijft: ‘Wanneer dit als een te grote stap ervaren wordt, kan de overgang naar de voortgezette catechese ook op andere manieren gemarkeerd worden. Een mogelijkheid is om de namen van de Follow Me-verlaters, die de voortgezette catechese gaan volgen in de morgendienst van Eerste Paasdag te noemen en in de voorbede te gedenken.’

Mentorcatechese
De methode kiest bewust voor mentorcatechese, omdat kleine groepen (maximaal acht personen) meer ruimte bieden voor verschillen in de groep en er zijn meer mogelijkheden voor persoonlijk contact, ook onderling. Het centrale gedeelte heeft een sterk vierend karakter en heeft daarom bij voorkeur in een kerkzaal plaats. Een grote variëteit aan werk- en presentatievormen, zoals bijvoorbeeld muziek, drama, video en powerpointpresentatie, wordt hierbij gebruikt. Verwerking vindt in groepjes plaats, die in het ideale geval vier jaar lang dezelfde mentor houden. Verder beveelt de schrijver aan om na afloop nog even een hapje en een drankje met de jongeren te nuttigen.
Het is duidelijk dat deze methode per avond meer tijd vergt voor een catecheseles dan de drie kwartier die nu op veel plaatsen gebruikelijk is. Dat geldt niet zozeer voor de catecheet. Die kan nu immers enkele groepen die hij anders na elkaar ontmoet tegelijkertijd zien. Maar de catechisanten zijn langer van huis. Uiteraard moet de catecheet ook vooraf met de mentoren de lessen voorbereiden.

Eén boodschap
De methode bevat vier jaarreeksen die vier keer langs dezelfde achttien hoofdthema’s gaan. Elk jaar kunnen wel nieuwe catechisanten instromen. Iedere les wil één boodschap overbrengen. Globaal wordt de orde van de Apostolische Geloofsbelijdenis gevolgd. Bijbelgedeelten komen daarom overwegend uit het Nieuwe Testament. De bekende catechetische drieslag geloof-gebod-gebed is voor de grote lijn van de jaarreeksen losgelaten.
Een afzonderlijke behandeling van de Tien Geboden ontbreekt. ‘Uiteraard niet vanwege onderwaardering van een geheiligd leven. De keuze hangt samen met het hoofddoel van Follow Me: dat jongeren hun hart aan de Here geven en bewust volgelingen van Christus willen zijn.’ Dat laatste zou volgens mij juist een goede reden zijn om de Tien Geboden wel apart te behandelen. In deze methode zijn ze echter verweven met het thema dat aan de orde is.
Er is voor deze opzet met nieuw materiaal gekozen, omdat bestaand materiaal ‘vaak erg cognitief is en niet direct als doel heeft de jongeren (les na les) te leiden naar geloofsovergave aan Christus’. Daarom bevat deze methode juist lessen met veel relationele opdrachten en bijbelstudies. Voorbeeld uit de les over ‘Hij is de Eeuwige’: Welk gevoel roept dit bijbelgedeelte bij je op? Wat betekent de eeuwigheid van God voor jullie persoonlijk? Het leren met je hart mag voorop staan, leren met het hoofd is dan een natuurlijk vervolg, zo is de gedachte.

Kaartje
Bij elke les is er een powerpointpresentatie (op dvd) met daarbij ook videofilmpjes en geluidsfragmenten. De jongeren krijgen elke les twee werkbladen die zij kunnen bewaren in een bijgeleverde multomap. Aan het einde van de les krijgt elke jongeren een kaartje met een tekst of lied dat aansluit bij het thema van de les. De mentoren kunnen de jongeren stimuleren de teksten uit hun hoofd te leren. De kaartjes passen in een Personal Bible Box.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 mei 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Leren om te leven

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 mei 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's