Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Methoden in beeld

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Methoden in beeld

Catechese in deze tijd [2]

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Catechesemateriaal is voortdurend in ontwikkeling. Het aanbod van multimedia (cd-roms en dvd’s) breidt gestaag uit. Welke methode en leermiddelen zijn nu het meest geschikt voor de eigen gemeente?

De veelgebruikte en daarmee goed bekende catechesemethoden Leer ons geloven, Leren om te leven en Reflector ondergaan momenteel alle een restyling. De nieuwe methode Follow Me, die vorig najaar op de markt kwam, is speciaal bedoeld voor mentorcatechese. Het aanbod is ruim. Vernieuwingen volgen elkaar in hoog tempo op. Om het overzicht niet te verliezen en de keuze wat gemakkelijker te maken, geeft dit artikel een typering van verschillende methoden. Voor welke leeftijdsgroep is de methode? Welke bijbelvertaling wordt gebruikt? Is er een powerpointpresentatie of ander visueel materiaal beschikbaar? Kan ik ook nog catechese geven zonder een computer met beamer te gebruiken?
Bij Follow Me bijvoorbeeld is dat laatste eigenlijk niet mogelijk, omdat de handleiding en de verwerkingsbladen nauw aansluiten op de beelden van de dvd. Bij Leren om te leven en Reflector ligt dat anders. Daarbij is wel beeldmateriaal ontwikkeld, maar de boekjes zijn zonder problemen ook los daarvan te gebruiken. Dat is gunstig voor al die gemeenten die niet beschikken over de benodigde moderne apparatuur in het catechisatielokaal.

Geen passiviteit
Kerkenraden mogen wel de vraag onder ogen zien of dat laatste zo moet blijven. Is het een bewuste keuze? Dat kan uiteraard. Er zijn allerlei argumenten om in kerkenwerk terughoudend met beeldmateriaal om te gaan. Maar het is beslist de moeite waard om eerlijk te bekijken of de nieuwe materialen voor de jeugd in onze eigen gemeente misschien toch goed geschikt zijn.
Het is algemeen bekend dat jongeren van vandaag veel informatie – ook op school – door middel van beelden ontvangen. De multimediale werkvormen die voor de catechese worden ontwikkeld, zijn dan ook bedoeld om de aansluiting bij de leef- en belevingswereld van de jongeren gemakkelijker te maken. Het gebruik van beeldmateriaal is niet bedoeld om de catechese een beetje ‘op te leuken, wel om deze aantrekkelijker te maken’ schrijven de makers van een dvd over de Tien Geboden. De multimediale werkvormen zijn niet bedoeld als vervanging van het catecheseboekje, maar als aanvulling. Multimediale werkvormen en gedrukte tekst dienen zoveel mogelijk te worden afgewisseld en op elkaar betrokken te worden. Ze willen geen passiviteit in de hand werken, maar juist de interactie bevorderen. De auteurs van Leren om te leven geven aan dat powerpointpresentaties de leerstof zo dicht mogelijk bij de catechisant willen brengen. ‘Maar meer dan een ondersteuning is het niet.’

Prijskaartje
Aan het omschakelen naar zo’n eigentijdsere vorm van catechese hangt uiteraard wel een flink prijskaartje, want zonder computer met beamer lukt het niet. Het lijkt me ook beslist noodzakelijk dat de predikant of catecheet er goed mee om weet te gaan. Dat wil in ieder geval zeggen dat hij in staat is goed te ‘schakelen’ tussen beeld tonen, mondelinge overdracht of gesprek en de catechisanten (verwerkings) opdrachten laten uitvoeren. Dat vraagt niet alleen een technische vaardigheid, maar ook een inhoudelijke. Catechisatie geven wordt toch anders.

Beeldmateriaal
Er is overigens het nodige verschil tussen de methodes als het om het beeldmateriaal gaat. De powerpointpresentatie bij Leren om te leven is ‘bewust eenvoudig’. Deze heeft per presentatie gemiddeld dertien dia’s en zeven beelden. Het voorziet vooral in een puntsgewijze lesopzet. De nieuwe informatie, uitgebreid in het lesboek omschreven, komt in korte zinnen samengevat in beeld. Ook verschijnen er vragen en opdrachten. Eigentijdse ontwikkelingen (bijvoorbeeld computerspel Harry Potter, loverboys bij behandeling Hosea) zijn hierin verwerkt. Materiaal dat nodig is in de les (bijbelgedeelten, plaatjes) kan via een aparte link gemakkelijk geprint en/of geprojecteerd worden. De illustraties zijn zeer verscheiden. Enkele illustraties lijken op de kopergravures zoals we die uit kanselbijbels kennen. Die komen wellicht ouderwets over bij de jongeren. Verder zijn er veel mooie foto’s, tekeningen van voorwerpen, reli-Qwietje-s van www qwietje.nl en posters van Visje.

Britney Spears
Bij Reflector zijn inmiddels twee dvd’s beschikbaar. Eén bij het deel Op zoek naar het antwoord en de nieuwste bevat elf lessen voor de behandeling van de Tien Geboden. Deze dvd’s zijn zo gemaakt dat ze niet alleen gebruikt kunnen worden bij Reflector, maar ook bij Leren om te leven en bij Leer ons geloven. Per onderdeel is duidelijk aangegeven bij welke methode het te gebruiken is. In de toekomst zullen nog meer dvd’s bij de verschillende deeltjes van Reflector verschijnen.
De dvd over de Tien Geboden bevat Qwietjes, Visjes, posters en cartoons (Dokus), foto’s, video’s met bijvoorbeeld reclame-uitingen gefilmd in de stad (met stevige achtergrondmuziek) of van jongelui die hun mening geven over voetbal op zondag.
Per les zijn diverse bijbelgedeelten beschikbaar voor bijbelstudie. Steeds in de Statenvertaling met parallel daarnaast één andere vertaling: of de Nieuwe Vertaling (NBG ’51), of de Groot Nieuws Bijbel of de Willibrordvertaling of de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Follow Me duikt het verst in de leefwereld van de hedendaagse jeugd. Zo komt bijvoorbeeld popzangeres Britney Spears naar voren als idool van veel tieners. Een videofragment over de moord op Cassie Bernall (op een school in Amerika) ‘kan heel wat losmaken’. En dat is dan nog voorzichtig uitgedrukt. Dezelfde video laat de catechisanten en passant trouwens ook kennismaken met Amerikaanse kerkdiensten. Bij deze dvd moet de catecheet nog zelf onderdelen toevoegen, bijvoorbeeld een lied om te zingen of het collectedoel.

Op een rij
De diverse methodes die in hervormd-gereformeerde gemeenten in gebruik zijn, komen elders op deze pagina’s apart voor het voetlicht. Elk heeft haar eigen uitgangspunt. Wie in de catechese graag zoveel mogelijk het relationele benadrukt, zal voor Follow Me kiezen. Daarmee kiest hij meteen voor mentorcatechese. De andere methoden zijn voor meer doceervormen geschikt.
Tegenover het relationele staat de kennisoverdracht. Wie dat laatste hoger in het vaandel heeft staan, kan beter een van de andere methodes gebruiken. Leren om te leven en Reflector bieden de meeste informatie per les. De powerpointpresentaties van Leren om te leven zijn soberder dan het beeldmateriaal bij Reflector. De keuze is uiteindelijk aan catecheet en kerkenraad.

Leer ons geloven
HGJB/Centrum voor Catechese geeft behalve Follow Me ook de sinds 1992 gebruikte methode Leer ons kennen, Leer ons geloven, Leer ons belijden van dr. W. Verboom uit. De deeltjes van Leer ons Geloven ondergaan momenteel ook een restyling. De inhoud en structuur van de oude methode zijn gecombineerd met een frissere uitstraling en actueel taalgebruik van een nieuwe methode. De laatste drie deeltjes moeten dit jaar klaar zijn. Volgens de redactie was de oude methode van dr. Verboom ‘te goed’ om niet opnieuw te worden uitgegeven. HGJB/Centrum voor Catechese kiest er bewust voor behalve Follow Me, dat gericht is op mentorcatechese, ook een meer klassieke methode uit te geven, om ‘voor alle typen gemeenten’ iets in huis te hebben.

Drie fasen
De reeks van dr. Verboom is sluitend voor drie fasen. Leer ons kennen biedt basiscatechese voor kinderen (10-12 jaar). Ze is gericht op kennis en ontwikkeling van Oude Testament, Nieuwe Testament en belijdenis. Leer ons geloven is identiteitscatechese voor tieners (12-17 jaar) en is gericht op (geloofs)identiteit en de oproep tot navolging. Het laatste deel, Leer ons belijden, biedt verdiepingscatechese voor jongeren en is gericht op christelijk leven, apologetiek, ethiek en de plaats in de gemeente.
De gedachte aan het verbond ligt ten grondslag aan de methode. De catechisant wordt gezien als kind van het verbond. Opzet van de catechese is dat hij of zij de Heere leert kennen en het verbond leert beantwoorden. Zo is het doel van les 1, ‘Ik geloof in God de Vader’, catechisanten helpen ‘te begrijpen dat God onze Vader is en dat we op Hem mogen vertrouwen’.

Catechismus
De methode is allereerst gericht op het verstand, daarna op het hart (sociaal-emotioneel) en als derde op het christen zijn in het alledaagse leven (praktisch-functioneel). Uitgangspunt vormt de Heidelbergse Catechismus, met de bekende drieslag geloof-gebod-gebed als rode draad.
De catechismus komt op een thematische manier aan bod. Na blok 1 over God de Vader volgt blok 2 over God dienen. In principe worden per catecheseseizoen twee blokken behandeld. De gedachte is dat de thematische insteek ook de nodige afwisseling met zich meebrengt.

Over twee weken een bijdrage over hoe de catecheet/mentor kan omgaan met niveauverschillen in de catechesegroep.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 mei 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Methoden in beeld

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 mei 2008

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's