De wedergeboorte

Het woord wedergeboorte komt in het Oude Testament niet voor, de zaak wel. We lezen er bijvoorbeeld van het besnijden van het hart (Deut. 30:6), het scheppen van een rein hart (Ps. 51:12), het schrijven van Gods wet in het hart (Jer. 31:33) en het geven van een nieuwe geest en een hart van vlees (Ezech. 11:19; 36:26).
In het Nieuwe Testament vinden we uitdrukkingen als levend gemaakt worden (Ef. 2:5), vernieuwd worden en de nieuwe mens aandoen (Ef. 4:23, 24) en een nieuw schepsel zijn (2 Kor. 5:17). Daarnaast komen de woorden wedergeboorte of wedergeboren worden voor, namelijk in Mattheüs 19, Johannes 3, Titus 3 en 1 Petrus 1.

Drie betekenissen
Als je de Schriftgegevens op een rij zet, zijn drie betekenissen van de wedergeboorte te onderscheiden. Als eerste noem ik de wedergeboorte als begin van het nieuwe leven, de overgang uit de geestelijke dood (door de kracht van de Heilige Geest) naar het leven uit God met Christus. Je kunt hier denken aan de bekende tekst uit Johannes 3:3: ‘Voorwaar, voorwaar zeg Ik u: Tenzij dat iemand wederom geboren worde, hij kan het Koninkrijk Gods niet zien.’
Een tweede betekenis is de wedergeboorte als voortgang, ontwikkeling van het nieuwe leven. Zeg maar: de heiligmaking, de boetvaardigheid, de afsterving van de oude en de opstanding van de nieuwe mens, de innerlijke vernieuwing, die zich over het gehele leven uitstrekt. In de Institutie van Calvijn en de NederlandseGeloofsbelijdenis wordt het woord wedergeboorte in deze betekenis gebruikt.
In Mattheüs 19:28 heeft wedergeboorte een heel speciale betekenis, de derde die ik noem. Het gaat hier om de wedergeboorte van alle dingen, de totale herschepping bij de wederkomst, de vernieuwing van hemel en aarde.

Nicodemus
In dit artikel spreek ik over de eerstgenoemde betekenis, de wedergeboorte als begin van het nieuwe leven, de levendmaking.
In het gesprek met Nicodemus (Joh. 3) stelt Jezus dat niemand het Koninkrijk van God kan binnengaan zonder wedergeboorte. De godsdienstige Nicodemus begrijpt daar niets van. Maar ook deze nauwgezet levende farizeeër komt zonder een geboorte van boven de hemel niet in. De wedergeboorte is dus voor iedereen noodzakelijk om behouden te worden. Met minder kan niemand toe. Zie ook het begin van het klassieke doopformulier.

Wind
De wedergeboorte is een groot wonder. Het is als met de geboorte van een kind. Een kind is bij de geboorte passief, het kan zichzelf niet tot leven wekken. Zo is het ook in het geestelijke leven. Bij de wedergeboorte ligt de nadruk op: God doet het! Het is niet ons werk, maar Gods werk. We vinden in de Bijbel dan ook nergens een oproep tot wedergeboorte, zoals we wel de oproep tot bekering en geloof vinden. De wedergeboorte is immers een daad van God, de Heere werkt het nieuwe leven door Zijn Woord en Geest.
Dat wonder kun je nooit op je vingers narekenen. Het is net als met het waaien van de wind. De wind nemen we immers ook waar zonder herkomst en eindbestemming ervan te kennen. De Heilige Geest werkt als de wind, Hij gaat waarheen Hij wil (Joh. 3:8). Ik denk in dit verband aan de Dordtse Leerregels, 3/4-12.

Levend
Wat gebeurt er als de Heere een zondaar levend maakt, als je opgewekt wordt uit de geestelijke dood en het nieuwe leven deelachtig wordt?
Ik wil drie dingen noemen: het verstand wordt verlicht; het hart wordt vernieuwd; de wil wordt omgebogen.
Het verstand wordt vernieuwd. Paulus zegt in 1 Korinthe 2:14 dat de natuurlijke mens de dingen die van de Geest van God zijn niet begrijpt. Maar als de Heilige Geest je hart verlicht, wordt dat anders. Dan weet je dat God bestaat, dat je niet kunt sterven zoals je geboren bent. Gods Woord maakt je wijs tot zaligheid, je krijgt verstand, met goddelijk licht bestraald.
Maar er gebeurt nog meer. Ook het hart wordt vernieuwd. Waarom? Omdat je hart van huis uit zo hard als een steen is, koud, ongevoelig en onbewogen voor de Heere en Zijn dienst. Maar de Heere neemt dat stenen hart weg en geeft je een hart van vlees. Dat nieuwe hart gaat harder kloppen als het denkt aan zonde en schuld, maar ook als het denkt aan de Heere Jezus Christus, de enige en volkomen Zaligmaker. Hij wordt dan je enige hoop en verwachting, en Zijn verzoenend sterven het rustpunt voor je hart.

Tong, ogen, oren
De Heilige Geest buigt ook je wil om. Van nature doe je je eigen wil en verzet je je tegen Gods wil. Kijk maar naar Saulus op weg naar Damascus. Zijn hart ging dwars tegen

In deze serie staat volgende week de rechtvaardiging centraal.

Gods wil in, was één brok verzet. Maar toen de Heere in zijn leven ingreep, vroeg hij: ‘Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal?’
Volgens de Dordtse Leerregels 3/4-11 wordt de wil, die dood was, levend; die boos was, goed; die weerspannig was, gehoorzaam. De Heilige Geest beweegt en sterkt die wil zo, dat hij als een goede boom vruchten van goede werken kan voortbrengen.
Kun je weten dat je wedergeboren bent, en zo ja, hoe dan? Dat nieuwe leven blijft niet verborgen. Het blijkt in geloof en bekering. Je gaat het leven buiten jezelf zoeken in de Heere Jezus, krijgt Hem nodig en lief. Hij wordt je Redder en Herder, er komt een levende geloofsband met Hem. Christus wordt steeds meer het doel en de inhoud van het nieuwe leven. Hij is de Wijnstok, en alleen als je in Hem blijft, draag je vrucht.
De wedergeboorte legt beslag op alles: je lichaam, tong, ogen, oren, mond, handen en voeten. Je stelt je leven niet langer in dienst van de zonde, maar bidt: ‘Neem mijn leven, laat het Heer’, toegewijd zijn aan Uw eer.’

Geloof
Het nieuwe leven kun je nooit losmaken van Christus. Het is opmerkelijk dat Jezus met Nicodemus niet alleen spreekt over de wedergeboorte, maar ook over het geloof. Hij zegt in Johannes 3:16: ‘Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe.’ Er is geen wedergeboorte buiten het geloof in Christus om, omdat er buiten Christus geen leven is. Volgens Petrus (1 Petr. 1:3) worden we – 'naar Gods grote barmhartigheid – wedergeboren tot een levende hoop, door de opstanding van Jezus Christus'. En in Zondag 17 van de Heidelbergse Catechismus staat dat wij door Christus’ kracht opgewekt worden tot een nieuw leven. Jezus’ opwekking is de grondslag voor onze opwekking uit de geestelijke dood. Hij is er de Bron, de Oorsprong en de Fontein van.

Weerstand
Soms hoor je dat mensen in hun hart zoveel weerstand ervaren, dat ze de Heilige Geest tegenwerken en onwillig zijn. Dat is herkenbaar. Van huis uit spartel je tegen en loop je de Heere voor de voeten. Maar dan mogen we bidden om de hulp en de kracht van de Heilige Geest. Want de Geest verbreekt ons verzet en ruimt alle weerstanden op. En daarom: Verootmoedig u, belijd uw zonden, leef van Gods genade alleen en zoek het leven buiten uzelf in Christus Jezus. Want wedergeboorte is mogelijk, voor wie dan ook.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen