De hele of de halve wereld

Je leert een land en een volk goed kennen als je de spreekwoorden daarvan bestudeert. Uitdrukkingen verraden immers de volksaard. Bovenstaand spreekwoord is typisch Nederlands en betekent zoiets als: wie maar hard en duidelijk voor zichzelf opkomt, krijgt zijn zin wel. Er zijn trouwens nog veel meer spreekwoorden die aangeven hoe in ons nijvere vaderland gedacht wordt: ‘Wie niet waagt, wie niet wint.’ Dat wil zoiets zeggen als: het geluk is met de stoutmoedigen. En, niet te vergeten: ‘Wie niet sterk is, moet slim wezen.’ Wij willen allemaal wel een stukje van die grote aarde naar ons toe trekken en desnoods met enige handigheid veroveren. Sommigen proberen dat door hard te werken eerlijk te verdienen. Anderen nemen zelfs die moeite niet en trachten het brutaalweg te stelen. De geest van ons land en onze tijd is: ‘Als ik het maar heb …’

Anders
De Heere Jezus zegt het in Zijn derde zaligspreking radicaal anders: ‘Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen het aardrijk beërven.’ Zijn Koninkrijk is namelijk niet van deze wereld of van deze tijd. Met dit laatste woord, dat hij gesproken heeft tot Pilatus, de stadhouder van het machtige Romeinse Rijk, zegt de Heere niet alleen dat Zijn Rijk op aarde nog niet zichtbaar is, maar ook dat het volkomen anders is dan alle aardse rijken. In Zijn Koninkrijk bestaat een heel andere orde dan de wereldorde.
Hij zegt hiermee: ‘Zalig – dat is driewerf gelukkig – de niet-brutalen, dat zijn zachtmoedigen, zij zullen het hele aardrijk beërven.’ Die zachtmoedigen worden in hun omgeving voor vreemden aangezien. De kinderen van het Koninkrijk van Jezus Christus hebben het dan ook moeten leren: ‘Ik ben, o HEER’, een vreemd’ling hier beneên.’
De Heere Christus zegt ook nog heel nadrukkelijk erbij dat het aardrijk ‘beërfd’ wordt. Dat zijn heel belangrijke woorden in de Bijbel: erven, beërven en erfenis. Beërven is: uit Gods hand ontvangen, als een onverdiend geschenk. Die belofte in de derde van de zaligsprekingen houdt de zachtmoedigen in de keiharde strijd om het bestaan op aarde op de been. Nu hebben de brutalen nog de halve wereld, maar straks krijgen zij, de zachtmoedigen, de hele.

Geen weekheid
De Heere Jezus is in het uitspreken van de Zaligsprekingen, aan het begin van de Bergrede, net een priester die de zevenarmige lamp in de tempel aansteekt. Het derde woord is het derde licht dat zijn schijnsel laat vallen in Gods heiligdom. Zo laat de Heiland steeds meer licht vallen op Zijn Koninkrijk en over het leven dat daarbij hoort: het geloofsleven. Hij gaat ook nu weer verder met het beschrijven van Zijn gemeente, de gemeenschap der heiligen. Zij zijn arm van geest, zij treuren, maar ze zijn ook zachtmoedig. Dat zijn ze alle drie tegelijk. Geen zachtmoedigheid bestaat er zonder geestelijke armoede en tranen over de zonde.
En, laat er geen misverstand over bestaan, bij ‘zachtmoedig’ gaat het hier niet om een karaktertrek, maar om een geloofstrek. De Heere bedoelt hier niet dat wat wij vriendelijkheid, weekheid of zelfs angst voor ruzie noemen. In de mensenwereld is het, net als in de dierenwereld, nu een keer zo dat de een, al is hij van hetzelfde soort, nu eenmaal makker is dan de ander. Ik zeg niet dat het geloof niets met ons karakter heeft te maken, maar hier bedoelt de Heere toch iets anders. Wat dan? Dr. M. Lloyd-Jones laat in zijn prachtige boek De Bergrede zien dat zachtmoedigheid een stap naar beneden is op de trap van de verootmoediging. Arm van geest zijn is de basishouding van het geloof. Het tweede, het treuren, ontstaat in de ontdekking van mijn schuld. Dat is het ‘tot mijzelf komen’ uit de gelijkenis van de verloren zoon. De zachtmoedigheid is dan de geestelijke reactie op wat anderen van mij zeggen. Laat ik het zo duidelijk maken: ik vind het erg dat God van mij zegt dat ik zondaar ben, maar ik moet Hem gelijk geven. Veel moeilijker is het medemensen gelijk te geven, die van mij zeggen: ‘Hij is een zondaar’. Zoals de vrouw in een beroemd voorbeeld in de preek. Zij zegt tegen de nieuwe predikant die haar opzoekt: ‘O, dominee, ik ben een groot zondares’. Na verloop van tijd gaat het de predikant vervelen en zegt hij: ‘Ja mevrouw, dat weet ik al’. Waarop haar bitse antwoord is: ‘Wie heeft er over mij gekletst?’ Zachtmoedigheid is de erkenning voor God, maar ook voor de mensen: Zo is het! Ik sta bij de Heere diep in de schuld.

Toppunt
De Bijbel tekent Mozes als zeer zachtmoedig (Num. 12:3). Hij wilde geen wraak, maar vergeving. Abraham, David, Stefanus en Paulus, van allen staat dat ze zachtmoedig waren. Hun zachtmoedigheid was dat zij zichzelf niet zochten. Van wie hebben zij dat geleerd, want niemand is dat immers uit zichzelf ? Van die ene Zachtmoedige, Jezus Christus, Die niet te paard, maar op een ezelin Jeruzalem binnenreed, omdat Hij de zachtmoedige Messias is, die Zacharia, de profeet, al zag naderen (Matth. 21:5). Zo zachtmoedig was Hij, dat Hij voor Zijn beulen gebeden heeft. ‘Vader vergeef het hun, zij weten niet wat zij doen’. Het toppunt van zachtmoedigheid is Jezus, gewillig aan het kruis. Hij zegt dan ook: ‘Leert van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart’ (Matth. 11:29).
De Heilige Geest leert mensen zachtmoedig te zijn door de persoonlijke omgang met de Heere Jezus in het geloof. ‘Want dat gevoelen zij in u’, schrijft de apostel Paulus, ‘hetwelk ook in Christus Jezus was’. Eén van de vruchten van de Geest is, naast de liefde en het geloof, ook de zachtmoedigheid (Gal. 5:20). Calvijn schrijft deze heldere uitleg: ‘De kinderen van deze wereld verkeren in de waan dat zij van hun veiligheid slechts zeker zijn als zij zich dapper wreken over al het ongelijk dat hun aangedaan wordt en zo hun leven met de vuist en met de wapens beschermen. Omdat wij echter er vast van overtuigd moeten zijn dat Christus alleen de behouder van ons leven is, schiet er niets anders over dan onder de schaduw van Zijn vleugels de toevlucht te nemen.’

Verwachten
De Heere Jezus citeert in deze zaligspreking letterlijk Psalm 37:11. Zijn prediking is altijd louter bediening van Gods Woord geweest. In deze Psalm ontdekken wij nog meer over de zachtmoedigheid. Opvallend vaak klinkt er de verbondsnaam van God: HEERE. Zachtmoedigen hebben iets met die naam. Hoor maar: ‘Vertrouw op de HEERE, verlustig u in de HEERE, wentel uw weg op de HEERE, zwijg den HEERE, maar, die de HEERE verwachten …’ Dat laatste is misschien wel het voornaamste woord. Brutalen verwachten alles van zichzelf; zachtmoedigen alles van de HEERE. Zachtmoedig voor God zijn, is mijzelf verootmoedigen en op Hem alleen hopen. Dan zet ik alles onder het gezag van Zijn Woord. Anderen gaan dat aan ons merken. Van de zachtmoedigen gaat iets indrukwekkends uit naar de mensen: zij zinnen niet op wraak, maar op de eer van God. Zij hebben geen vreugde als een ander struikelt, maar zij vergeven hun schuldenaren van harte, omdat Christus hen alles vergeeft. Op de nieuwe aarde zullen wij immers niet in ons eentje wonen en ook niet op het door mij bevochten plekje. Samen met allen die de Heere hebben liefgehad, zullen wij het hele nieuwe aardrijk bewonen. Laat de brutalen hun helft dan nu maar behouden, die raken zij straks voor eeuwig kwijt. Gelukkig wie nu zachtmoedig op de HEERE wacht. Die krijgt straks immers alles.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen