Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Grote dag was op Golgotha

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Grote dag was op Golgotha

Dr. A. van de Beek schrijft boek over het einde

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wanneer grijpt God in? Dat is een vraag die in het hart van vele gelovigen leeft, in het bijzonder van gelovigen die lijden onder onrecht. God heeft ingegrepen, zegt prof.dr. A. van de Beek. De dag van Zijn grote ingrijpen is de dag waarop Jezus sterft aan het kruis.

Met God doet recht levert Van de Beek (opnieuw) een lijvig boek. Ik zal proberen de hoofdgedachten weer te geven.
In het denken van Van de Beek staat het kruis centraal. Op de dag van het kruis breekt de dag des Heeren aan, de dag waarop Gods Koninkrijk met kracht komt, de dag van de vervulling van de tijd. In het kruis heeft God recht gedaan en definitief antwoord gegeven op het onrecht dat de slachtoffers in de wereldgeschiedenis hebben ervaren. God heeft ‘ten laatste’ Zijn Zoon gezonden. Daarna kan er niet nog meer gebeuren. Het is nu alleen nog het wachten op het einde, dat geen vervulling meer is maar opruiming. Het geloof in de opstanding biedt de zekerheid dat God recht doet.

Tijd van Christus
Wij leven in vervulde tijd. Van de Beek spreekt niet van de tijd ná Christus maar van de tijd ván Christus. Hij maakt hierbij onderscheid tussen chronos en kairos. Chronos is de tijd van de aarde. Kairos is de tijd van God. De tijd vóór Christus was chronos, de tijd van het wachten van God. Die tijd is vol geworden. Met het komen van de volheid van de tijd is Gods kairos binnengebroken in de aardse werkelijkheid. Maar deze kairos heeft, zoals Van de Beek dat noemt, ‘duur’ op aarde. Anders gezegd: Gods ingrijpen heeft uitgestrektheid in de tijd.
Het handelen van God is één gebeuren dat verschillende momenten (kairoi) en verschillende gestalten kent. Dat ene gebeuren is: het komen van Christus in het vlees, Zijn kruisiging als de Koning der Joden, Zijn opstanding en hemelvaart en Zijn komen op de wolken. Dit gebeuren is Zijn ene koningschap, waarin Hij optreedt in de volheid van de tijd. Het is het laatste der dagen. De wederkomst is de voltooiingscène ervan, de voltooiing van Gods kairos, het einde van Zijn komen en van Zijn optreden om als Koning orde op zaken te stellen in de wereld. De tweede komst van Christus is niet een afzonderlijke wederkomst als een nieuw eschatologisch gebeuren, maar de afronding van Zijn optreden als Koning in het houden van een zegetocht. Omdat het ingrijpen van God met zijn verschillende kairos-momenten een geheel is, kan gezegd worden: christologie is eschatologie. Zowel het kruis als de wederkomst behoren bij het eschatologische gebeuren van Gods inbreken in deze wereld. De kairos-tijd is eschatologisch van aard. Het is de vervulde tijd waarin wij leven.

Oordeel
Het goede bericht van het evangelie is: God heeft betoond dat Hij recht doet en Hij geeft die gerechtigheid aan de goddelozen. Het is de vergeving der zonden tot het uiterste. God spreekt in Christus het oordeel uit. Wie het oordeel erkent, kan niet anders dan zijn oordeel toegeven en zich overgeleverd weten aan Gods genade. Immers, in het oordeel klinkt in de Bijbel ook altijd de genade door. Maar wie niet gelooft, blijft onder het oordeel. De toorn van God blijft op hem.
De vraag of God recht doet, is de vraag van het laatste oordeel. Zonder een laatste oordeel verdampt de hele eschatologie. God laat het onrecht niet voortbestaan en Hij laat de onrechtvaardigen niet goed wegkomen met hun daden. Hij zet dingen recht. Op Zijn tijd. Hij vergeldt wat in dit leven geschied is. Daarom moeten we vasthouden aan het bestaan van de hel.
Er is nu al sprake van een eschatologische werkelijkheid. Door de doop zijn wij daar deelgenoot aan. We zijn een nieuwe gemeenschap, die niet van deze wereld is. Stervend aan de wereld leven wij als vreemdelingen, in de gestalte van het kruis. Zoals het Koninkrijk van God in deze wereld ook de gestalte van het kruis heeft. Daarom verkondigen wij Jezus Christus en Die gekruisigd. Hij regeert als de Gekruisigde, ‘vanaf het hout’.
In het avondmaal, dat een eschatologische maaltijd is, vieren wij de gemeenschap met Christus en de komst van het Koninkrijk van God. Dat dat in deze wereld in de gestalte van het kruis is, behoort bij de aard van het Koninkrijk van wie de Koning in deze wereld de Gekruisigde is. Het avondmaal is de plaats waar christenen het meest thuis zijn.

Leugenaar en beul
Uit de onderwerpen waarbij vragen bij mij zijn gerezen (zoals over het onrecht dat niet alleen mensen maar ook God – met name God – aangedaan wordt, de verhouding kruis en opstanding, de relatie verbond en doop, de verhouding christologie-pneumatologie) kies ik, binnen het bestek van deze recensie, het volgende.
Wat is theologisch het verschil tussen onwaarheid spreken en tirannie, tussen de leugenaar en de beul? Wanneer behoor je tot de ontrechten aan wie recht gedaan zal worden? Er is gradatie in onrecht, verschil in zwaarte van zonden. Deze gradatie werkt door in het oordeel. Dit is een ethische dimensie. Wij worden naar onze werken geoordeeld. Dat geldt rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Onrechtvaardigen ontvangen vergelding. God kan het nodig vinden om Zijn kinderen, de rechtvaardigen, te tuchtigen (Hebr. 12:5 ev). In deze tuchtiging is gradatie, omdat niet alle gelovigen zich op dezelfde manier gedragen. Dit is de achtergrond van de idee van het vagevuur in de rooms-katholieke traditie. De gereformeerde theologie wijst dit af maar is tegelijk verlegen met het gegeven dat wij naar onze werken geoordeeld zullen worden.
Deze verlegenheid vinden we ook bij Van de Beek. Hij blijft wat dit betreft in de marge. Maar als wij spreken over het oordeel van God, moet de tuchtiging dan niet duidelijker in het kader van het oordeel en zo van het recht van God geplaatst worden?
Paulus schrijft: ‘Onder het oordeel des Heeren worden wij getuchtigd …’ (1 Kor. 11:32a). Waarom? ‘… opdat wij niet met de wereld veroordeeld zouden worden’ (vs. 32b). Deze tuchtiging vindt plaats tijdens dit aardse leven (‘Daarom zijn er onder u velen zwak en ziek …, vs. 30) en in het eindgericht (‘… hoedanig ieders werk is, dat zal het vuur uitmaken’, 1 Kor. 3:13). De loongedachte, waarin ook sprake is van gradatie, hangt hiermee samen (vs. 14). Ook het verschil tussen in Christus zijn (staat) en in Christus blijven (stand). Als we dit verschil in het oog houden, dan hoeven we in dit verband niet (met Van de Beek) bang te zijn voor een miskenning van het werk van Christus.

Avondmaalsformulier
Mijns inziens maakt het klassieke avondmaalsformulier op dit punt een grondfout, en wel in de zin (die Van de Beek met instemming citeert): ‘… en verkondigen hun (degenen die in de genoemde zonden blijven) dat zij geen deel in het Rijk van Christus hebben.’ Als het dan ook nog voor mogelijk wordt gehouden dat je gericht en verdoemenis ‘des te zwaarder’ wordt, dan zorgt dit voor veel verwarring en avondmaalsvrees. ‘Een’ oordeel (tuchtiging) is voor velen ‘het’ oordeel (verloren gaan) geworden. De werken worden zo in een voorwaardelijk en verdienstelijk kader en niet in het kader van de genade (het kader van de tuchtiging) geplaatst. God doet recht. Daarom is er ‘het’ oordeel. Daarom zijn er ook oordelen. Over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Daarin dóet God recht en zo kómt Hij ook tot Zijn recht. Wat mij betreft had Van de Beek dit aspect verder mogen uitwerken.
Dit alles neemt niet weg dat ik het lezen van dit boek, dat voor theologisch geschoolden is, als een boeiend avontuur heb ervaren. Van de Beek is theologisch creatief en origineel. We vinden bij hem een combinatie van eerbied voor de Schrift en grote kennis van de dogmengeschiedenis. En dat is een verrijkende combinatie, voor de schrijver en voor de lezer.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 12 februari 2009

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Grote dag was op Golgotha

Bekijk de hele uitgave van donderdag 12 februari 2009

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's