Te vroeg, te veel, te vaak

‘Biertje lijkt normaal voor basisschoolkind’, kopte het Reformatorisch Dagblad afgelopen zomer. En in Trouw pleitte een korpschef voor een omslag in het denken over alcohol. Maar weinig mensen beseffen wat alcohol doet, vooral bij jongeren, die soms denken dat het speelgoed is. Niet voor niets kennen christelijke organisaties in de verslavingszorg sinds vier jaar in november de week van de verslaving. Van alle verslavingen vormt alcohol het grootste gevaar.

Jongens van twaalf
Veel jongeren denken dat ze ongestraft kunnen drinken, veel drinken. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat de alcoholconsumptie onder jongeren in Nederland de afgelopen jaren sterk is toegenomen, vooral onder jongens en meisjes van twaalf en dertien. Twee losse citaten uit het onderzoek: ‘Ook is er een grotere kans op schade aan de hersenen (leren, geheugen, aandacht).’ ‘Er zijn sterke aanwijzingen uit Nederlands onderzoek dat een restrictieve houding van ouders leidt tot minder drankgebruik bij hun kinderen. In Nederland is sprake van een te tolerante houding ten aanzien van alcohol.’
Desondanks blijken jongeren veel te vroeg, veel te veel en veel te vaak te drinken. Onderzoek maakt duidelijk dat 75 procent van de jongeren tijdens een avondje stappen minimaal zes glazen alcohol drinkt, 30 procent neemt meer dan tien glazen en 10 procent meer dan twintig. Regelmatig worden in ziekenhuizen jongeren – zelfs van elf, maar gemiddeld 13,8 jaar (!) – binnengebracht, nadat ze zich te buiten gegaan zijn aan het zogeheten comazuipen. Ook veel studenten zijn gewend stevig te drinken.

Ouderen
Een nieuwe probleemgroep vormen de ouderen. Steeds meer ouderen komen met een hulpvraag vanwege een alcoholverslaving. Was in 1996 nog 13 procent van de verslaafden 55+, in 2006 was dat 20 procent. Het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie verwacht de komende jaren zelfs een explosieve stijging met 91 procent. De verwachting is dat over een aantal jaren bijna 40 procent van de alcoholverslaafden die een beroep doen op de hulpverlening, 55+ is. Hierbij spelen allerlei factoren een rol. Enerzijds is dit de groep die meer (vrije) tijd krijgt na VUT of pensionering. Het is prettig om ’s middags een glas wijn te nemen, iets wat in het werkzame leven niet kon. Nu melden zich mensen bij de verslavingszorg die op deze manier begonnen zijn, maar de sluipmoordenaar alcohol heeft inmiddels toegeslagen. Anderzijds zijn er mensen die eenzaamheid of verdriet eronder willen krijgen door de fles als vriend te nemen, maar deze vriend ontpopt zich langzaam aan als een vijand. Hoewel mensen uit deze leeftijdscategorie zich niet gemakkelijk met een hulpvraag melden, hebben centra voor verslavingszorg te maken met een sterke toename van oudere probleemdrinkers en verslaafden.

Schade
Nederland telt 350.000 verslaafden aan alcohol. Daarnaast zijn er 1,4 miljoen probleemdrinkers, mensen die dagelijks de fles nodig hebben maar (nog) niet op verslavingsniveau zitten. Jaarlijks worden 35.000 mensen betrapt op rijden onder invloed – er rijden er dus nog veel meer. Erger is dat er jaarlijks in het verkeer 250 doden door alcoholgebruik vallen, en dat er per jaar 3500 ernstig gewond raken ten gevolge van alcohol. Per jaar sterven zo’n 2000 mensen aan kanker die door alcohol is veroorzaakt en 600 aan leverziekten. De Jellinekkliniek schat het jaarlijks aantal alcoholdoden totaal op 3500. Stel daar tegenover het aantal van 30 doden dat de spoedeisende hulp van ziekenhuizen telt ten gevolge van ongelukken als verdrinking en van de trap vallen, dan valt de ernst van de gevolgen van alcohol direct op. Ook het overgrote deel van agressie tijdens het uitgaan heeft een relatie met alcohol.
Met zorg kun je naar de toekomst kijken. Kinderen die jong beginnen met alcoholconsumptie, lopen meer kans verslaafd te worden. Schade aan lichaam en geest is het gevolg. Alcohol vergroot de kans op dementie sterk. Volgens een Brits onderzoek hebben we door het huidige alcoholgebruik dan ook veel meer dementie te verwachten.

Bijbel
De Bijbel spreekt in principe positief over wijn, over de vrucht van de wijnstok. Wijn maakt zelfs deel uit van de offerdienst. In bijbelse tijden ontstond alcohol uit gisting, waarbij het maximale alcoholpercentage zo’n 15 procent is. Als de Statenvertaling spreekt over sterke drank, dan zijn dat dus geen gedestilleerde dranken van 40 procent of soms meer, zoals wij die kennen.
Misbruik van alcohol wordt in de Bijbel veroordeeld. Zo gauw alcohol ertoe leidt dat mensen teveel drinken is het oordeel hard: ‘Zie de wijn niet aan als hij zich rood vertoont, als hij in de beker zijn kleur geeft, als hij recht omhoog stijgt; in zijn einde zal hij als een slang bijten, en steken als een adder.’ (Spr. 23:31, 32)
In Spreuken heeft het oordeel vooral een morele kant. Het Nieuwe Testament gaat een dimensie dieper; het zegt ons dat geloof en alcoholmisbruik elkaar niet verdragen. Paulus verklaart dat mensen die leven in dronkenschap, brasserijen en dergelijke het Koninkrijk van God niet zullen beërven. Ditzelfde hoofdstuk, Galaten 5, plaatst dronkenschap en brasserijen onder werken van het vlees. ‘Maar de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid (zelfbeheersing, HSV).’

Predikant en kerkenraad\
Christenen belijden dat de Bijbel richtsnoer voor het leven is. Hoe kan het dat ook onder hen de schouders worden opgehaald als zoon- of dochterlief dronken thuiskomt? ‘Ach, ze zijn maar een keer jong.’ ‘Wij zijn ook jong geweest.’ De tolerantie naar zogenaamde zuipketen, waar jongeren zich indrinken voor het stappen, is verbazingwekkend.
Paulus spreekt anders. Hij weet dat drankmisbruik de christelijke gemeente raakt. In zijn tijd was de waarschuwing van Paulus actueel, in onze tijd niet minder. ‘Gij geheel anders’, zegt de apostel. Alcoholgebruik neemt in onze maatschappij, onder jongeren en ouderen, steeds vaker de vorm aan van brasserijen en dronkenschap. Het krijgt epidemische vormen.
Wordt het niet tijd om daar binnen de kerk meer aandacht voor te vragen? We erkennen gemakkelijk dat verslaving, dat misbruik van alcohol en leven uit het geloof niet samengaan, maar hoe vullen we dat concreet in? Wordt het niet tijd dat we binnen de kerken dit onderwerp op de agenda zetten? Dat we de discussie met de jeugd aangaan over alcoholconsumptie? Dat we jonge ouders helpen de weg te wijzen aan hun opgroeiende kinderen? Hier ligt een aandachtspunt voor predikanten, voor kerkenraden, voor ouders en voor de jeugd. Wij kennen de praktijk van onze tijd. Laten we het licht van de Bijbel daarover laten schijnen.

Christelijke gemeente
Verslavingen zijn een probleem geworden in onze maatschappij. Het is niet voor niets dat christelijke organisaties die werkzaam zijn rondom de verslavingszorg en verslavingspreventie, een week van verslaving organiseren. Ze zien steeds weer mensen, ouderen, maar vooral ook jongeren letterlijk kapot gaan door een verslaving, terwijl hun omgeving meelijdt. Dit is niet alleen een zorg van de verslaafde, van zijn familie en vrienden, maar dit is ook heel speciaal een zorg voor de christelijke gemeente. Hoe gaan wij als gemeente om met een verslaafde en zijn familie? Naast de hulp aan verslaafden en hun omgeving is er de vraag: wat is onze taak in een maatschappij met verslavingen, met verslaafden? Wat is onze boodschap aan verslaafden? Is er leven na een verslaving? Is dat een vraag, of weten wij het uit het Woord van God: er is léven na verslaving?

Gemeenten, ouders of docenten die jongeren meer weerbaar willen maken op het terrein van verslavingen, kunnen terecht bij Stichting Voorkom! in Houten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen