BOEKBESPREKING

Akke van der Kooi, Volker Küster, Rinse  Reeling Brouwer (red.):
Ontmoetingen, tijdgenoten en getuigen, studies aangeboden aan Gerrit Neven.
Uitg. Kok, Kampen; 377 blz.; € 27,50.
Deze gevarieerde bundel studies werd Gerrit Neven aangeboden bij zijn afscheid als hoogleraar dogmatiek in Kampen (PThU). Zo’n 35 jaar heeft hij er gewerkt; eerst als medewerker van prof. J.T. Bakker, vanaf 1988 als diens opvolger. Het woord ontmoeting wordt door de redacteuren als bepalend gezien voor Nevens theologiebeoefening. Daarom biedt de feestbundel een mozaïek van 23 bijdragen, gewijd aan tijdgenoten en getuigen op de theologische levensweg van Neven.

Het eerste deel van dit boek staat in het teken van Karl Barth. Neven heeft zich jarenlang ingezet voor de voortgang van de Barthstudie. Om dat belang te onderstrepen is er onder meer een geleerd en persoonlijk getoonzet artikel over triniteit en verkiezing van de Amerikaanse Barthautoriteit Bruce McCormack.
In het tweede hoofddeel staan Nederlandse theologen centraal. Ik noem Noordmans (De Knijff ), Bavinck (Hoek) en een fraai artikel over J.T. Bakker (A. van der Kooi).

Dick Boer onderneemt een boeiende poging om Miskotte veilig te stellen als erflater van de Amsterdamse school. Het getuigenis aangaande Jezus Christus – zo schrijft Boer heel pastoraal – mag niet worden losgemaakt van de geloofspraktijk van het Oude Testament.
Wie dat wel doet loopt het risico zich te gaan afmeten aan de geestdrift die de apostelen bezielde. Daar komen gemakkelijk ongelukken van. Boer probeert ook de scherpe kantjes af te halen van Miskottes christologische uitspraken (140), maar daarin overtuigt hij niet.

Acht bijdragen zijn gewijd aan buitenlandse theologen. Daarin komen onder andere Ernst Lange en Kathryn Tanner voorbij, maar ook Steve Biko en (wel erg kort) Marquardt. De opstellen over Bonhoeffer en Iwand zijn van hoog niveau. Wat bedoelt Bonhoeffer met religieloos christendom en met zijn zoeken naar een nieuwe taal? Van den Brom schrijft daar belangrijke dingen over (230-234) ik denk mede met het oog op de missionaire roeping van de kerk. Zo ook Den Hertog over Iwands gevecht met het atheïsme (217).

In het laatste deel van de bundel staat Nevens belangstelling voor filosofie en cultuur centraal. Rosenzweig (Van Riessen) en de op dit moment nogal populaire denker Badiou (Reeling Brouwer) springen er hier uit. Overigens ontbreekt in het boek de aandacht voor een literator. Een artikel over Dostojevski of Marilynne Robinson was toepasselijk geweest. Het boek wordt gecompleteerd met Nevens bibliografie en een overzicht van de vijftien dissertaties die onder zijn leiding geschreven werden.

Tot slot enkele kanttekeningen. Dit boek is bestemd voor theologisch en filosofisch geschoolde lezers. ‘Jij bent niet de gemakkelijkste theoloog’, zo wordt Neven voorgehouden (191). Met deze bundel heeft hij iets stevigs in handen.
In de diversiteit aan bijdragen wordt tegelijk een tijdsbeeld gegeven van jarenlange theologiebeoefening. De Lange schetst bijvoorbeeld het klimaat in Kampen in de jaren zeventig. Verder komen onder andere bevrijdings- en zwarte theologie aan de orde.
Maar waar neemt de theologie haar uitgangspunt? Die vraag dringt zich al lezend op. In meer dan een bijdrage wordt de vrees geuit voor wat genoemd wordt ‘logocentrisme’; een massieve visie op de Schrift als Woord van God die aan de mens geen ruimte laat. Daartegenover wordt dan benadrukt hoe belangrijk de plaats van de mens is in het interpretatieproces (hermeneutiek) van de bijbeltekst.
Maar schept de mens dan niet zijn eigen verstaanshorizon? Spreekt God nog wel het eerste woord? In een glashelder artikel over Woord en Geest bij Calvijn schrijft dr. Kees van der Kooi daar scherpe dingen over. ‘Soms vrees ik dat alle aandacht voor hermeneutiek en de plaats van het subject een dolgedraaide schroef is. We draaien om onze eigen as rond en nemen onszelf ontstellend serieus. De rolverdeling tussen God en mens is verstoord.’ ( 201).

Deze bundel zet aan het denken. Gerrit Neven heeft een mooi cadeau gekregen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen