Handoplegging

T wee zaken vallen mij de laatste jaren sterk op. In de eerste plaats blijkt het steeds moeilijker om ambtsdragers te vinden. Soms moeten wel drie of vier keer dubbeltallen worden gesteld voordat een vervanger voor een vertrekkende ambtsdrager wordt gevonden. Mensen zien er kennelijk steeds meer tegenop om een verantwoordelijke taak in de gemeente op zich te nemen en daaraan ook de nodige tijd te besteden. Gelet op de volle agenda’s van sommige gemeenteleden is dat ook wel te begrijpen, maar een zorgelijke ontwikkeling is het wel.

Het tweede dat mij opvalt, is dat rond de bevestiging van ambtsdragers het woord handoplegging steeds vaker valt. In diverse kerkbladen las ik dat ouderlingen en diakenen onder handoplegging in het ambt werden bevestigd.

In anderen gemeenten is uitvoerig over de mogelijkheid van handoplegging gesproken, maar werd er uiteindelijk toch van afgezien.

Zegening of ordinatie

Wat is de zin en de betekenis van de handoplegging? Over de bijbelse papieren van de handoplegging schreef ik eerder een tweetal artikelen voor De Waarheidsvriend. Op zichzelf is het trouwens geen nieuw verschijnsel onder ons. We hoeven alleen maar te denken aan de trouwdiensten. Wanneer de inzegening van een huwelijk plaatsvindt, legt de predikant het bruidspaar de handen op. In steeds meer gemeenten in onze kring is de laatste jaren de handoplegging ingevoerd bij de openbare belijdenis van het geloof. In deze beide situaties heeft de handoplegging vooral de betekenis van het concretiseren en zichtbaar maken van de zegen die aan het bruidspaar of de nieuwe lidmaten wordt meegegeven. Bijbels gezien valt daar weinig tegenin te brengen, aangezien we deze vorm van handoplegging in de Schrift op tal van plaatsen aantreffen. Het komt me voor dat er bij de

bevestiging van ambtsdragers ook andere aspecten meespelen. Hier is tevens sprake van ordinatie, van het in het ambt stellen en daarvoor toegerust worden door de gave van de Heilige

Geest. Zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament lezen we dat mensen de handen opgelegd krijgen wanneer ze door God in dienst genomen worden, soms levenslang en soms ook voor een bepaalde taak. We kunnen denken aan de levieten, wanneer zij geroepen worden tot hun plaatsvervangende dienst voor Israël (Num.8:10) en aan Jozua, die wordt aangewezen tot opvolger van Mozes (Deut.34:9). Ook bij de aanstelling van de zeven armenverzorgers in de eerste christengemeente van Jeruzalem (Hand.6:6) en bij de uitzending van Paulus en Barnabas voor het zendingswerk is er sprake van deze ceremonie (Hand.13:3). In 1 Timotheüs 5:22a wordt melding gemaakt van de oplegging der handen, dit keer in verband met het aanstellen van ouderlingen. De apostel waarschuwt ervoor om niet lichtvaardig te werk te gaan en niemand te haastig de handen op te leggen.

Lastig

En dergelijke toepassing van de handoplegging als ordinatie kennen wij bij de bevestiging van een kandidaat in zijn eerste gemeente. Veel gemeenteleden ervaren die plechtigheid als bijzonder indrukwekkend en ontroerend. De aanwezige predikanten staan rondom de kandidaat, spreken

een passende bijbeltekst uit en leggen hem de handen op. Waarom zou iets dergelijks ook niet kunnen plaatsvinden bij de bevestiging van een ouderling of diaken? Principieel lijkt

me daar geen bezwaar tegen. Er dient zich echter wel een lastig probleem aan bij de herbevestiging van ambtsdragers. Zij worden niet in het ambt gesteld, maar zullen hun werk als ambtsdrager voortzetten. Handoplegging is in dat geval niet logisch.

Ook predikanten krijgen bij bevestiging in een nieuwe gemeente immers niet opnieuw de handen opgelegd. Hoe moet het dan in zo’n dienst? Krijgen alleen de nieuw aantredende broeders de handen opgelegd en de herkozen

ambtsdragers niet? Dat lijkt me een onwenselijke situatie, die in de gemeente alleen maar verwarring oproept. Eerlijk gezegd zou ik ook niet goed weten hoe dit probleem op te lossen. Ik kan me voorstellen dat ervoor gekozen wordt om toch alle broeders de handen op te leggen, maar dan vooral het aspect van de zegen die wordt meegegeven te benadrukken.

In alle gevallen komt het erop aan dat er grondige bezinning plaatsvindt binnen de kerkenraad en dat de vormgeving goed onderbouwd wordt gecommuniceerd met de gemeente.

Valkuil

Laten we intussen vooral oppassen voor de valkuil van het ritualisme. Al te vaak worden dit soort gebruiken bijna klakkeloos ingevoerd met het argument dat het zo mooi is en je er zulke goede gevoelens bij hebt. De Reformatie heeft ons geleerd om te leven bij de Schriften, ook als het gaat om liturgische vormgeving en rituele handelingen. Vergeleken met de rooms-katholieke traditie pleitten de hervormers voor een grote mate van soberheid.

Ik keek er dan ook niet vreemd van op toen ik las van een collega die sterk overwogen had om de handoplegging bij de bevestiging van ambtsdragers toe te passen, er uiteindelijk toch vanaf zag vanwege bovengenoemd probleem. Hij wees er ook terecht op dat in de traditionele vorm de predikant vanaf de kansel zijn hand zegenend uitstrekt over de ambtsdragers nadat ze (opnieuw) hun jawoord hebben gegeven. Wat ik vooral wil benadrukken: ook in deze dingen hoeven we elkaar geen dwingende voorschriften op te leggen. We mogen ook hierbij denken aan het bekende adagium: Eenheid in hoofdzaken, vrijheid in bijzaken en liefde in alles.

M. van Campen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen