Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Zegen en appèl

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Zegen en appèl

Het verbond [2a]

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

In de kring van de Gereformeerde Bond komt de notie van het verbond de laatste jaren minder dan vroeger aan de orde. Een ontwikkeling die fataal kan zijn.

W ie hervormd-gereformeerde publicaties over gemeente zijn en prediking leest, kan de verandering opmerken. Er zijn allerlei redenen voor aan te voeren. Een belangrijk punt is het feit dat wij allen beïnvloed worden door het postmodernisme. De grote nadruk op het individu en het subject verdraagt zich niet met de gedachte van het verbond, dat vooral bepaald wordt door een denken van bovenaf en vanuit de gemeenschap. Dat is vooral bij onze jongeren het geval. Het verbond is voor hen geen echt relevant thema.

Dit is niet zo onschuldig als het lijkt. We merken dat ineens als de kinderdoop ter discussie komt te staan. Het is een gevolg van de devaluatie van het verbond. We merken dat het verbond de ruggengraat is van kerk en geloof.

Snoer

Wat verstaan we onder het verbond? Zoals bleek uit de artikelen van dr. J. Hoek van de afgelopen twee weken is het de bijbelse gedachte dat God mensen zoekt. Hij is een God die een relatie legt met Zijn schepselen, die sinds Genesis 3 die relatie met Hem verbroken hebben. Daarom is het verbond een genadeverbond. Hoe ziet die ‘verbinding zoekende beweging’ van God er uit? God is een sprekende God, die de mens opzoekt met Zijn Woord. Voor het Woord mogen we ook belofte lezen. Woord, belofte en verbond hangen als een drievoudig snoer samen. God belooft ons in Zijn Woord Zijn heil in Christus en roept ons op Zijn belofte te antwoorden. Zijn Geest bewerkt dat antwoord in geloof en bekering.

In de klassiek gereformeerde liturgische formulieren vinden we de kernen en contouren van ons gemeente zijn. Het is opvallend dat juist in die formulieren het verbond een grote rol speelt. Daarom is een gemeente die gereformeerd wil zijn een verbondsgemeente. Dat is haar identiteit. Ik werk deze identiteit (kort) uit naar drie kanten: naar het persoonlijk geloofsleven, de prediking en het gemeenteleven. De laatste twee aspecten komen volgende week aan bod.

Persoonlijk geloofsleven

Wanneer we nadenken over de betekenis van het verbond voor het persoonlijk geloofsleven, zeg ik dingen die niet nieuw zijn. Ze zijn

wel beproefd in een door het verbond gestempelde traditie. In ons geloof gaat het om onze persoonlijke relatie met God. Terecht is hiervoor in de gereformeerde traditie altijd

veel aandacht geweest. Het gaat er dan om dat wij de HEERE kennen, met Hem in gemeenschap leven en de Heere Jezus Christus kennen als onze persoonlijke Zaligmaker, zoals we in zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus belijden. Het gaat erom dat wij daardoor wedergeboren worden en leven voor het aangezicht van God.

De vraag is nu van welke aard dit geloofsleven is. Het is doortrokken van de waarheid dat God tot ons komt met Zijn belofte van heil. Hij doet dat zonder dat Hij wacht totdat wij tot Hem komen, laat staan dat Hij bij ons komen aanknoopt. God is ten principale de Eerste in ons geloofsleven. Als Hij er niet mee was begonnen Zich met ons te verbinden, zouden wij er nooit mee begonnen zijn om ons met Hem te verbinden. Gods keus in de diepe zin van verkiezing, zelfs eeuwige verkiezing, gaat een eeuwigheid aan die van ons vooraf. En dat niet alleen, zij schept daardoor ook onze keus voor God.

‘Andries, vertel’

Binnen het kader van het verbond als het dynamisch, relationeel gebeuren tussen God en ons brengt God ons tot de keus voor Hem, langs de weg van de middelen. Dat zijn heel gewone, maar beproefde middelen: de opvoeding in het gezin, de catechese van de kerk, het

onderricht op school en vooral de prediking van het Woord.

Door deze middelen wil God ons door Zijn Geest brengen tot de beantwoording van het verbond. Zodat het verbond van

twee kanten gaat komen, net zoals de liefde.

Op zijn best gebeurt dat op de manier van Timotheüs. Dat wil zeggen: langs de weg van de geleidelijkheid en groei. Toegegeven, dat levert in onze ervaringscultuur bepaald geen hoge score op. Daarin staat een Paulusbekering veel hoger genoteerd. Wanneer Andries Knevel in een televisieprogramma van de EO vertelt dat hij door gelovige ouders is opgevoed, wordt de ge-

middelde kijker daar koud noch heet van. Maar als hij zegt dat hij tijdens zijn studie dreigde in ongeloof te vallen en een plotselinge bekering heeft meegemaakt, dan zegt iedereen: ‘Andries, vertel.’ De Paulusbekering valt natuurlijk meer op. Een plotselinge bijzondere keus scoort meer dan een geleidelijk gegroeide keus. Dit is een valkuil.

Vaker laten spreken

Ik opteer hier voor een volstrekt serieus nemen van de waarde van Gods belofte voor ons geloofsleven, dat groeit langs de weg van de door God gegeven middelen. Het schept een gezond bijbels, betrouwbaar geloofsklimaat. Wie op de keus van de mens bouwt, zakt door het ijs. Wie op de beloften van Gods bouwt, staat vast.

Gelukkig laten we vaak het verbond spreken, bijvoorbeeld als kleine kinderen sterven voordat zij een geloofskeus gemaakt kunnen hebben. Dan belijden we met de Dordtse Leerregels dat we niet moeten twijfelen aan de verkiezing en het behoud van die kinderen. Maar we moeten het verbond veel vaker laten spreken. Ook als het gaat om zoekende en daarom soms recalcitrante pubers in de kerk, om dertigers die zoveel ballen tegelijk in de lucht moeten houden of zelfs om dementerende ouderen, in de laatste fase van het leven.

Misverstand

Nu heeft het denken vanuit het verbond het odium op zich geladen dat het te objectief is en te weinig ruimte laat voor de beleving van het geloof. Ik geloof dat dit een misverstand is. Denk maar aan predikanten als J.G. Woelderink, C. van der Wal en L. Blok, die uitgingen van het verbond maar tegelijk en juist daarom een grote plaats inruimden voor de beleving van het geloof. Verbond en bevinding noemde ds. Van der Wal zijn bundel met opstellen van Woelderink.

Als we zo over de bevinding denken, dan is onze bevinding gezond want bijbels. Niet wat wij aan gevoelens in ons hebben dient de toon in onze geloofsbeleving aan te geven. Dan komt wat van boven lijkt te komen in werkelijkheid van beneden. De inhoud van de beleving en de aard van de bevinding dienen te worden aangestuurd door de beloften van de Heere. Bijbelse bevinding is de beleving dat het betrouwbaar is wat de Heere zegt en belooft.

Onbetrouwbaar

Ik denk dat de verschuiving van Gods beloften naar het gevoel als grond van geloven, zoals we die momenteel meemaken, fataal is. Hoe broos en onbetrouwbaar is ons gevoel. Hoe vatbaar voor on-bijbelse invloeden en ontsporingen, van welke kant die ook komen. Ik vraag daarom aandacht voor een bevinding die door Gods belofte genormeerd is. Dat is die verborgen omgang met de HEERE, waarvan Psalm 25 zingt: Gods verborgen omgang vinden zielen daar Zijn vrees in woont. Wat is onze gereformeerde traditie juist als het hierom gaat rijk. Het is denk ik het beste wat zij de kerk te bieden heeft. Tegelijk zijn er ook opvattingen in onze traditie aan te wijzen die eenzijdig zijn. Waar de wedergeboren mens de plaats in gaat nemen van Gods beloften, Zijn scheppende belofte, waardoor een mens wedergeboren wordt, daar wisselen we de betrouwbaarheid van Gods beloften in voor wat we zien, voelen en beleven. Je komt ermee in een moeras terecht.

Concrete mens

Maar wordt in het verbondsdenken de geseculariseerde context waarin wij vandaag leven wel voldoende gehonoreerd? Loopt een verbondsmatig denken niet het gevaar uit te gaan van allerlei vooronderstellingen die er vandaag niet meer zijn? Dat hoeft niet, want in het verbond gaat het om communicatie en die zoekt juist de concrete mens van vandaag. Daarom behoort het tot het verbondsdenken om die concrete mens en zijn situatie serieus te nemen.

Hier ligt een opdracht om het denken en leven vanuit het verbond opnieuw vruchtbaar te maken voor kerk en geloof. Wie doet er mee met het voortgaand gesprek hierover?

W. Verboom

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 april 2010

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Zegen en appèl

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 april 2010

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's