Christelijk opvoeden in 2010

T ijdgeest en cultuur beïnvloeden altijd het gezinsleven, ook het christelijke gezinsleven. Voor anno 2010 geldt dat christelijke waarden en normen niet langer maatgevend zijn. De ik-cultuur neemt een steeds belangrijker plaats in. De nadruk ligt op de ontplooiing van het individu. Door die toenemende individualisering is het traditionele gezinsleven niet meer vanzelfsprekend.

Bij blanke autochtone Nederlanders worden de gezinnen steeds kleiner. Vrouwen krijgen vaker op latere leeftijd hun eerste kind; carrière maken en het kopen van een huis hebben vaak voorrang boven het stichten van een gezin. Zijn de kinderen er, dan wordt veel verwacht van hen en is de prestatiedruk van de ouders op hun kinderen groot.

In veel gezinnen werken beide ouders, al dan niet in deeltijd. Het gevolg is dat er minder tijd voor elkaar en voor de kinderen is. Ook de kinderen worden in diezelfde maalstroom meegenomen. Werken, sporten, clubs, uitjes bepalen het ritme van het gezinsleven. Een van de slechte gevolgen daarvan is dat de rust op zondag en de kerkgang onder druk komen te staan. De zondag is een dag die meer en meer gebruikt wordt voor sociale contacten.

Door echtscheiding, ook onder christenen, vallen gezinnen uit elkaar en komen er meer samengestelde gezinnen en eenoudergezin-nen. Er zijn relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht; kinderen worden ook door hen opgevoed. Al deze vormen hebben hun eigen specifieke problemen en aandachtspunten.

Problemen

Opvoeden wordt meer en meer als moeilijk ervaren. Steeds meer ouders, ook christenouders, kloppen aan bij jeugdzorg omdat zij problemen hebben met hun kind. Bijna driekwart van de ouders weet zich soms geen raad met het gedrag van hun kroost, blijkt uit recent onderzoek in opdracht van het ministerie van Jeugd en Gezin onder 1100 ouders.

De secularisatie zet steeds verder door. Nog maar 40 procent van de Nederlanders gaat met enige regelmaat naar de kerk en de verwachting is dat het in 2020 nog maar 20 procent zal zijn. Het christendom is geen nationale identiteit meer, maar is verdrongen naar de marge van de samenleving.

Dit heeft gevolgen voor de opvoeding. Christelijk opvoeden gaat niet meer vanzelf, kinderen groeien op in een niet-christelijke samenleving. Ouders moeten daarom meer dan ooit bewust bezig zijn met geloofsoverdracht.

Religie is in, dat wel. Veel mensen geloven wel dat er iets is, maar niet in een persoonlijke God. De islam is sterk in opkomst, ook andere oosterse religies doen hun invloed gelden. Om staande te kunnen blijven moeten kinderen zich al op jongere leeftijd ervan bewust zijn wie God voor hen is, wat het christelijk geloof betekent en dat ook kunnen verwoorden.

Meer, groter, duurder

In onze rijke westerse cultuur draait alles om geld en goed. Er is een overvloed aan consumptiegoederen en ook kinderen en jongeren hebben vergeleken met vroeger veel geld te besteden. Veel ouders overladen hun kinderen met luxe. Door de grote hoeveelheid reclame via de verschillende media wordt de hebzucht van de mens geprikkeld. We willen meer, groter, duurder, vaker.

Maar er is ook schaarste. De lagere inkomens hebben steeds meer moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. De gevolgen van de reces-

sie worden voelbaar. Om nog maar niet te spreken van alle ellende en armoede in andere delen van de wereld.

Bestand?

De rol van het gezin staat in onze maatschappij dus onder druk. Het is voor ons de vraag of we bestand zijn tegen de druk die vanuit de samenleving ons wordt opgelegd. En of we ons bewust zijn van de negatieve aspecten van onze cultuur die strijdig zijn met wat God van ons vraagt. Want juist een goed en hecht gezinsleven is voor kinderen belangrijk. Een gezinsleven dat de traditionele waarden en normen die ontleend zijn aan de Bijbel maatgevend laat zijn voor het omgaan met elkaar. En, wat nog belangrijker is: ouders die door hun levenshouding laten zien wat het leven uit het geloof betekent.

Tegenover

Tegenover de ik-cultuur met de grote nadruk op zelfontplooiing, wat ten koste gaat van veel goede dingen, is een hecht gezin een veilige plek. Een plaats waar ouders en kinderen tijd hebben voor elkaar, waar respectvol met elkaar wordt omgegaan. Waar ouders kinderen ruimte geven om te groeien, maar ook grenzen stellen waar dat nodig is.

Tegenover de overconsumptie zetten we soberheid: matig zijn in alles, geen overdadige luxe, niet meer uitgeven dan je hebt. Laat je niet opjagen door de drang en dwang van de reclame. Het betekent ook delen: anderen, dichtbij en ver weg, laten delen in de overvloed die wij hebben. Dat kan door gericht te zijn op de ander in plaats van alleen maar aan jezelf en je eigen gezin te denken. Dat laat je zien door gastvrij te zijn, je huis open te zetten, door mee te leven met anderen die dat nodig hebben.

Prof.dr. W. Ter Horst schreef in zijn boek Nieuw licht: ‘Onze opdracht is een zoutend zout te zijn. Daar is niet zoveel voor nodig. De tijd van de christelijke pekelwagen is duidelijk voorbij, die van het bescheiden maar smaakmakende zoutstrooiertje is aangebroken.’ Een zoutend zout, smaakmakend en bederf werend. Zo kan het christelijk gezin een baken zijn in een wereld vol onrust en eigenbelang.

Wil Hartog-Boogaard

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen