Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Prediking en gemeenteleven

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Prediking en gemeenteleven

Het verbond [2b, slot]

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een gemeente die gereformeerd wil zijn, is een verbondsgemeente. Dat is haar identiteit en dat heeft dus betekenis voor de prediking en voor het gemeenteleven.

D e kerkdienst met de prediking als het kloppende hart ervan speelt een cruciale rol in het leven van de gelovige en van de gemeente. De prediking is het middel waardoor de Heilige Geest zondaren opzoekt en inwint voor de liefde van God en hen tot het antwoord van de wederliefde brengt. Hoe moeten we de prediking bezien?

Wanneer de prediker als een heraut de grote daden van God verkondigt, dan spreekt God Zelf. De kern van de prediking is dat God aan de gemeente Zijn heil in Christus belooft. Prediking waarin God spreekt door menselijk spreken heen, is een scheppend spreken. Als de stem van de prediker klinkt, worden de hoorders – inclusief de prediker als hoorder – voor het aangezicht van de God van het verbond geplaatst. Dan gebeurt er dus iets heel wezenlijks met ons. De Heilige Geest komt met het scheppende Woord ons leven binnen, maakt plaats in ons en wint ons in voor de belofte. Vraag en antwoord 84 van de Heidelbergse Catechismus spreken in deze zin over de prediking als het aanbieden van Gods beloften aan de gemeente. Opdat we de inhoud van de beloften, het heil in Jezus Christus ons toeeigenen en daarmee leven in een nieuwe door God geschapen werkelijkheid. Deze nieuwe werkelijkheid is een Woordwerkelijkheid, die werkelijkheid is en blijft, ook als ze geen ervaringswerkelijkheid is.

Niet inwisselbaar

Als Gods beloften niet in geloof worden aangenomen, veranderen zij in bedreiging en blijven wij buiten het heil. Dat is het spannende van de prediking. Er vallen eeuwigheidsbeslissingen in de prediking. Daarom is de prediker wel vervangbaar, maar de prediking niet. Ze is in gewone situaties niet inwisselbaar voor andere vormen van geloofscommunicatie. Bijbelkringen, huiskringen, gebedskringen staan in dienst staan van de prediking, maar kunnen haar nooit vervangen. We moeten dit theologisch uitgangspunt van de prediking zorgvuldig bewaken. Als we dit verbondsmatig denken over de prediking kwijtraken, raken we het kloppende hart van kerk en geloof kwijt. Precies daarom vraagt de preek om een kwalitatief gesproken zo goed mogelijke vormgeving. Een vorm die enerzijds de inhoud tot zijn recht laat komen en die anderzijds de beginsituatie van de hoorder honoreert.

Gemeenteleven

Wat betekent het verbond voor het gemeenteleven? Het is bijbels en daarom gereformeerd om te geloven dat God Zijn gemeente verkiest en vergadert. De gemeente is er niet omdat mensen ermee begonnen zijn, maar omdat God ermee begon. Dat begin ligt al in de eeuwigheid. In de tijd van de Reformatie speelt de menselijke keus heel sterk: de dopersen zetten daarbij en noemden de kerk de plaats waar gelovige mensen bijeenkomen. Wat is daarvan het gevolg? De geloofskeus van de mens wordt de basis van het kerk zijn. Maar hoe wankel is onze keus. En hoe zit het dan met het kleine kind dat nog niet kan kiezen? Dat kind valt erbuiten en behoort niet tot de kerk. Immers, pas als je je geloof belijdt en je laat dopen behoor je tot de kerk. Een volgende stap is dan dat de vraag onbeantwoord blijft of het kind in het heil deelt.

Hier raakt het doperse denken het ultragereformeerde. Levensgevaarlijk om zo over de kerk te denken. Het gevolg is dat de kerk verwordt tot keuzekerk. Het woord keuzekerk is een innerlijke tegenstrijdigheid. Een keuzekerk draagt daarom de kiem van de ontbinding in zich.

Roepingsbesef

Waar ik aandacht voor vraag, is roepingsbesef, gepaard gaande met kerkelijk besef en besef van de kerk als instituut. Roepingsbesef is het besef dat we door God geroepen zijn om onze verantwoordelijkheid in de gemeente te kennen. Dat we een levend lid van het lichaam van Christus zijn. De Heere geeft ons Zijn trouw en vraagt/bewerkt daarom onze trouw als antwoord op Zijn trouw. Trouw in de gemeente waar Hij ons plaatste.

Hier botsen het bijbelse denken over de kerk en het postmoderne denken over religie frontaal op elkaar. Daarom werkt het verbond voor veel gemeenteleden niet meer. Hoeveel christenen proberen niet de ene gemeente na de andere uit, om de meest uiteenlopende redenen. Het gevolg is dat ze ontheemd raken, veel gezinnen geen thuis meer hebben en zelfs geestelijk bezien uit elkaar vallen.

Steeds veeleisender

Velen ervaren het niet als een gemis dat ze niet in de eigen woonplaats naar de kerk gaan; ze vinden het heel gewoon om kerkgang en woonplaats te scheiden. Vroeg of laat breekt deze scheiding tussen natuur en genade ons op. Het aantal gemeenteleden dat heel zijn leven op het vertrouwde plaatsje zit onder het Woord, is klein geworden.

Naar de kerk gaan wordt hoe langer hoe meer geestelijk consumeren. Gemeenteleden worden dan ook steeds veeleisender. De ‘klant’ lijkt koning. Het gaat er velen alleen maar om dat ze krijgen wat ze willen hebben. Ze vragen zich niet af: wat heeft de gemeente aan mij, laat staan dat ze als gemeentelid bereid zijn om kruisdrager te zijn in de kerk. Te lijden aan de gemeente, waaraan je trouw blijft, is voor velen absurd.

Het is niet zo moeilijk om als losse individuen naast elkaar te leven. Het is veel moeilijker om elkaar trouw te blijven. Dat is leven uit Gods verbond. Omarmd worden door het verbond, niet als een knellend juk, maar als Gods liefdekoorden. Omwille van het verbond durven gemeenteleden niet uit elkaar te gaan. Is het dat niet wat de Heere van ons wil?

Waar het verbond verdwijnt, dreigt de ontbinding. De kerk bestaat niet uit gelijkgezinden, maar uit gelijkbeminden, aldus ds. C. Blenk eens. Wordt de kerk een groep, dan zullen er uit die groep twee groepen ontstaan en uit twee drie enzovoort. Laten we ons realiseren dat dit proces niet door predikanten valt te stoppen.

Neiging tot nostalgie

In de traditionele kerken bestaat een neiging tot nostalgie. Dat is iets anders dan leven uit de grote daden die God in het verleden heeft gedaan. Precies daarop let het verbond. Het verbond verbindt de generaties, bouwt bruggen. Er is de verwondering van het ‘geslacht op geslacht’ uit Psalm 100. Die verbindende kracht van het verbond zou vandaag wel eens het belangrijkste aspect ervan kunnen zijn.

Verdeeldheid

Ik noem nog één reden waarom het denken vanuit het verbond in de kerk onopgeefbaar is. Dat heeft te maken met de kerkelijke verdeeldheid. Als God wil dat mensen van Zijn verbond met elkaar leven, hoe bestaat het dan toch dat we de kerkelijke verdeeldheid nauwelijks als zondig ervaren. Maken we door onze verdeeldheid onze schuld niet dagelijks meer? Is de kerkelijke verdeeldheid geen rem op het missionaire werk en nog meer: is ze geen verhindering voor het volk Israël om te geloven dat Jezus is de Christus? Het verbond wil terug naar haar wortels, het verbond met Israël. Daarom herhaal ik de laatste woorden uit de artikelen van dr. Hoek in het begin van deze reeks: ‘Er is een stevige correctie nodig op veel traditioneel verbondsdenken zonder enig zicht op Gods weg met Israël. Gods verbond is vuurvast en daarom is de HEERE een vurige muur rondom Jeruzalem (Zach.2:5).’

W. Verboom

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 mei 2010

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Prediking en gemeenteleven

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 mei 2010

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's