Vrijheid

O p 5 mei herdachten we de bevrijding. Feest vieren doen we dan meestal niet. Maar dit jaar verliep de dag niet onopgemerkt, omdat het de 65e herdenking was. Ik ben altijd dankbaar voor die extra aandacht. De jaren ’40-’45 zijn voor wie ze heeft meegemaakt onvergetelijk gebleven. In zo’n tijd kon je ontdekken waar het in dit leven werkelijk op aankwam en hoeveel je dat waard moest zijn.

Daarom heb ik graag meegewerkt toen Rien Rouw en Harm Peter Smilde mij uitnodigden een bijdrage te leveren aan een verzameling interviews over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Ze hadden daarvoor een aantal

ouderen aangezocht die de oorlog als tiener hadden beleefd. De oudste, NRC-redacteur Henk Hofland is van 1927, de jongste, de Amsterdamse hoogleraar Jacquelien de Savornin Lohman, van 1933. Sommigen zijn bekend geworden, zoals Ad Simonis, die kardinaal werd, en Jeen van den Berg, die de Elfstedentocht heeft gewonnen, maar er zijn ook gewone mannen en vrouwen bij. Dat kon, zo dacht ik, een

heel aardige bundel worden.

Vorige maand heb ik het boekje ontvangen. Toen ik het ging lezen liep dat snel op een teleurstelling uit. Je denkt dat zo’n bundel bedoeld is voor alle Nederlan-

ders, en dat dus niemand anderen opzettelijk zal kwetsen. Geloof het maar niet, en laat dit ellendige boek in de winkel staan. Ik kan best iets over het hoofd gezien hebben, maar ik ben driemaal de GVDvloek tegengekomen.

Het ging in de oorlog om de vrijheid. Zou dat deze armzalige vrijheid tot vloeken geweest zijn? Nederland na 1945 heeft mij vaak doen denken aan de gelijkenis van de man die van een boze geest was verlost. De geest zwierf een tijd lang doelloos rond en probeerde het toen nog maar eens in zijn oude woning. Deze bleek nog leeg te staan. Hij trok erin en bracht zeven andere geesten mee, bozer dan hijzelf. We zijn nu vrij, zeiden de zeven, om naar hartenlust GVD te zeggen. Zou je er niet moedeloos van worden? Wie al vloekend de les uit de oorlog trekt, heeft er niets van geleerd.

Nederland na 1945 doet me denken aan de man die van een boze geest was verlost

A.Th. van Deursen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen