Geroepen in een dorp

D e situatie in veel dorpsgemeenten is zorgelijk. Jongeren trekken weg en de secularisatie neemt toe. Regelmatig staat de betaalbaarheid van de predikantsplaats onder druk. Ruim twee op de tien onderzochte dorpsgemeenten heeft op dit moment zodanige problemen dat het zelfstandig voortbestaan van de gemeente wordt bedreigd. De verwachting is dat het aantal op zal lopen. Bij het horen van dit soort uitspraken zou de moed ons in de schoenen kunnen zinken. Heeft het nog wel zin om anno 2010 de kerk in een dorp te willen behouden? Misschien moet de gemeente van Christus maar ophouden met ploeteren in de wijngaard van het dorp. Wie dat denkt, vergeet echter één ding: de kerk is in het dorp geroepen.

Afname

Uit het onderzoek zou geconcludeerd kunnen worden dat het ledenaantal naar verwachting voornamelijk tussen de komende vijf en tien jaar zal afnemen. Dit betekent dat kerkelijke dorpsgemeenten kleiner worden. De financiële inkomsten zullen dalen, waardoor de huidige predikantsplaats moeilijker te betalen wordt. Als de huidige traktementsregeling gehandhaafd blijft, zal dit zeer waarschijnlijk het geval zijn. Verder zullen de vacatures van ambtsdragers moeilijker vervuld kunnen worden, omdat er steeds minder mensen beschikbaar zijn.

Opvallend is dat de meeste gemeenten in hun beleid maximaal vijf jaar vooruit kijken. Juist in de periode daarna zullen de gevolgen echter meer ingrijpend zijn. Daarom is het verstandig een beleid te voeren over een periode van tien jaar. Volgens de uitslag van de enquête is dit nu bij slechts 6% het geval. Een ander gegeven is dat veel gemeenteleden praktisch bezig willen zijn. Het beleid moet hierop aansluiten, zodat de mensen ermee uit de voeten kunnen.

Predikant

De predikant is in een kerkelijke dorpsgemeente vaak de kartrekker. Hij heeft veel taken en de gemeenteleden hebben over het algemeen hoge verwachtingen van hem.

Daarnaast zien veel gemeenteleden hem als een ‘stuurman’, die in samenspraak met de andere ‘bemanningsleden’ de koers bepaalt. Daardoor lijkt de gemeente afhankelijk te zijn van de predikant. Als om wat voor reden dan ook de huidige predikantsplaats inkrimpt, zal dit ernstige gevolgen hebben. Taken zullen blijven liggen en de betrokkenheid van gemeenteleden zal langzaam achteruit gaan.

Hieruit kan misschien opgemaakt worden dat de predikantsplaats eenvoudigweg niet in kán krim-

pen. Het is een onmisbare schakel en daarom mag er niet op bezuinigd worden. Daartegenin zou de vraag gesteld kunnen worden of dit wel een gezonde situatie is.

Speelt de predikant niet een te grote rol en zouden bepaalde taken eventueel vervuld kunnen worden door anderen? Hierop zouden kerkelijke dorpsgemeenten zich moeten bezinnen.

Kandidaatsgemeente

Om de betaalbaarheid van de predikant te bevorderen, zou de kandidaatsgemeente geherintroduceerd kunnen worden. Tot een aantal jaren geleden bracht het beroepen van een kandidaat financiële voordelen met zich mee. Nu deze regeling niet meer van kracht is, hebben sommige gemeenten moeite gekregen met het instandhouden van de predikantsplaats. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat zeker drie op de tien gemeenten geholpen zouden zijn, als de kandidaatsgemeente (of een soortgelijke regeling) in ere wordt hersteld. Bovendien zou dit positieve gevolgen kunnen hebben voor kandidaten, omdat sommigen nu lang op een beroep moeten wachten.

Kansen

Tot nu toe is de toon weinig positief geweest. Moeten we het dan echt zo somber inzien? Dat is nog maar de vraag. Er zijn immers ook kansen te noemen. De mensen uit een dorp zijn vaak meer betrokken op elkaar dan in een stad. Als dit verder wordt uitgebouwd, zou de kerkelijke dorpsgemeente van betekenis kunnen zijn in de huidige samenleving. Vandaag de dag worden veel mensen beheerst door individualisme, waardoor geborgenheid en saamhorigheid nogal eens worden gemist.

De kerk zou daarop in kunnen spelen, te meer omdat de behoefte naar religiositeit steeds groter wordt. Belangrijk is dan wel dat de kerk middenin de samenleving van het dorp staat. Helaas is dit lang niet altijd het geval. Uit de enquête blijkt dat zeker vier op de tien gemeenten als ‘een eilandje’ in het dorp functioneren. Dit geeft te denken, wanneer we ervan uitgaan dat de kerk in een dorp geroepen is om een ‘zoutend zout en een lichtend licht’ te zijn.

Toekomst

Het is bepalend voor de toekomst, hoe de gemeente omgaat met de mogelijke inkrimping van de predikantsplaats. Als er in het beleid geen rekening mee wordt gehouden, is de kans groter dat het voortbestaan van de gemeente wordt bedreigd. Wanneer men zich erop instelt, zullen de gevolgen minder ingrijpend zijn. De predikant zal dan bepaalde taken door moeten schuiven, zodat hij meer coachend en toerustend bezig kan zijn. Dit houdt in dat hij de gemeenteleden stimuleert en begeleidt bij het vervullen van hun taken. Belangrijk hierbij is dat ieders gaven en talenten worden benut. Er zijn echter ook factoren, waar de kerkelijke dorpsgemeenten nauwelijks grip op zullen krijgen.

Het wegtrekken van jongeren en de secularisatie zijn daar twee voorbeelden van. Daarom is het moeilijk te zeggen hoe het er over tien jaar precies uit zal zien, de onzekerheid zal blijven. Toch mogen we daarin niet berusten. Te allen tijde moet er verlangen en vertrouwen zijn. Een kerkelijke dorpsgemeente verlangt er (als het goed is) naar om een levend lichaam van Christus te zijn. Bovendien mogen we vertrouwen op God, Die trouw houdt tot in eeuwigheid.

Geroepen in een dorp

Jezus gaf Zijn discipelen de opdracht om het Evangelie te verkondigen. Ze moesten dichtbij huis beginnen, namelijk in Jeruzalem. Deze opdracht geldt nog steeds. Voor de kerk in een dorp betekent dit dat ze de roeping heeft om in haar eigen omgeving, in Woord en daad, aanwezig te zijn. Het vertrouwen in God is de drijfveer. Van daaruit hebben we de roeping om vol overgave te werken in de wijngaard, ook in een dorp. Laten we bij dit alles vooral biddend te werk gaan, want onze hulp is in de Naam van de Heere.

Jan Domburg, Lennart Hoftijzer, Hilde de Gelder-Starrenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen