Geheim van een goed bezoek

H et is niet heel moeilijk om argumenten te vinden om het reguliere huisbezoek van de wijkouderling bij het oud vuil te zetten. Te formeel, niet meer van deze tijd, te autoritair, te veel ‘controle’. Daar komen de ervaringen uit de praktijk bij: Denk je dat Jan, die zelf de nodige steken heeft laten vallen, ons zal zeggen hoe we leven moeten? Gaat de verlegen Karel met mijn gezin in gesprek? Is er het vertrouwen om mijn levensgeheim met Willem te delen? Ja, als we zo beginnen, wordt het nooit wat. Daarom is het beter naar de betekenis en bedoeling van het huisbezoek te kijken.

Bezoek van ambtsdragers

Het huisbezoek wordt gedaan door een ouderling, meestal samen met een door de kerkenraad benoemde bezoekbroeder. Dat ambtelijke karakter betekent vooral dat het bezoek namens Christus gebracht wordt. Door middel van hen komt de grote Herder van de schapen in onze woning. Ik word daar zelf altijd een beetje stil van – ook als er ambtsdragers komen die ikzelf niet direct gekozen zou hebben. Jezus is innerlijk bewogen met de dwalende schapen en zoekt hen bij de kudde te bewaren. Hij toont interesse in mijn leven(somstandigheden), Hij wil mij van dienst zijn en laat de vraag horen of ik daarvan gediend ben.

Zouden veel bezoeken hun doel niet missen, omdat alle gesprekspartners niet beseffen dat het om zoveel meer gaat dan meeleven vanuit de kerk? Wie namens de Heer van de kerk omziet naar de ander, mag én moet bepaalde vragen aan de orde stellen. De ouderling heeft hiertoe ambtelijk de bevoegdheid én de opdracht. Vanuit bewogenheid met mensen stelt hij het leven met God concreet aan de orde, komt hij bij de enige troost in leven en sterven. Veel ambtsdragers blijven voor deze laatste vragen staan, ervaren dat wellicht als te intiem. Ten onrechte.

Levensweg

Het onderwijs uit het Woord van God, dat in de concrete levens van mensen gegeven kan worden, hoort tot de kern van een bezoek. Hoe zal dat gegeven kunnen worden als de ouderling niet weet welke mensen voor hem zitten? Linksom of rechtsom zal het gesprek daarom moeten komen bij de vraag die Jezus in Markus 8 aan Zijn discipelen stelt: ‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben? ’ en vooral: ‘Maar u, wie zegt u dat Ik ben? ’ Als Hij niet centraal staat in het gesprek, is het bezoek een uitgaand nachtkaarsje.

Wil dat zeggen dat geestelijke vragen altijd aan de orde moeten komen, dat het komen tot geloof, de kennis van Christus en het leven uit Zijn beloften het huisbezoek bepalen? Dat zou een versmalling zijn, omdat in het leven met God heel ons bestaan meedoet. Pastoraat is immers het namens Christus omzien naar mensen in de vragen over hun geloofsleven én hun levensweg. Ook als opstapje naar het gesprek over het geestelijke leven mogen we de aandacht voor het dagelijks bestaan niet gebruiken. Dan doen we het aardse te kort.

Vrucht dragen

Het leven is anno 2010 voor mensen zo gecompliceerd dat het goed en nodig is hun concrete bestaan in het licht van Gods Woord te plaatsen. Waarom dan aan een stel dat twee jaar getrouwd is niet gevraagd hoe ze vorm geven aan het christelijk huwelijk? Waarom aan hoger opgeleiden niet gevraagd hoe het Woord hen bemoedigt of corrigeert in het functioneren in een prestatiemaatschappij? Noordmans heeft geleerd dat de kerk tweeërlei taak heeft, namelijk de prediking en de ordening van het leven met het oog op de eeuwigheid. Het Woord moet niet alleen verkondigd worden, maar ook vrucht dragen in het leven. Voor dat laatste is de ouderling aangesteld. Van Ruler bouwde op deze gedachten voort, toen hij de heiliging van het leven de spil van het ouderlingenambt noemde. De ouderling let op of het zaad van het Woord al opkomt, of het aardse leven als lofzeggende dienst van God vorm krijgt. ‘Deze dienst tracht de ouderling te stimuleren door de waarheid na aan het hart van de mensen te leggen.’

Een zware taak, ouderling zijn? Ja, zo kunnen we het ervaren, maar ik noem het vooral een bijzonder voorrecht om namens Christus de zorg over Zijn gemeente te mogen hebben. De taak wordt minder zwaar als we niet zelf antwoorden hoeven te geven, maar op het huisbezoek samen buigen voor het Woord van God. Het is niet zonder reden dat het bevestigings­

formulier daarom zegt dat om deze taak te kunnen volbrengen op de ouderlingen de verplichting (!) rust om Gods Woord ijverig (!) te onderzoeken en zich voortdurend (!) te oefenen in de overdenking van de verborgenheden van het geloof.

Luisteren

Naast de geestelijke kant kent het huisbezoek ook een praktische kant. Die is niet minder belangrijk, om het huisbezoek tot zijn recht te laten komen voor de opbouw van de gemeente en voor het leven van mensen. De eerste sleutel hiertoe is de gave om te kunnen luisteren.

Al denken we van niet, in eerste instantie is luisteren belangrijker dan spreken. Want intens luisteren verraadt interesse in en betrokkenheid op de ander. Ouderlingen moeten geen praters

zijn, wel gericht zeggen wat ertoe doet.

De psycholoog M.A. de Ronde spreekt in dit verband over empathie, over het vermogen om de ander te verstaan op gevoelsniveau. Dit luisteren komt tot uitdrukking in onze lichaamstaal, in oogcontact, in het vermogen om stiltes te hanteren en in het steeds beknopt samenvatten wat de ander gezegd heeft. Met dat laatste stel je de ervaring van de ander geheel centraal. Wie de kunst verstaat om gerichte vragen te stellen, laat daarmee zien de ander te herkennen. Tegelijk kan de ander er meer inzicht in zijn leven door krijgen, meer zicht op wat God nu in ons leven vraagt en belooft. Ondertussen blijf je luisterend en vragend toch het gesprek leiden.

En wat als ik, werkzaam als magazijnbeheerder of hovenier, op huisbezoek mag bij een gemeentelid dat in de ICT-sector werkt, dat internationaal directeur van een

onderneming is? Hoe raak ik de leefwereld van de ander? En wat als ik geluk ervaar en bij de gebrokenheid van de ander zit? Meer dan ons naar vermogen in de ander te verplaatsen is niet

nodig. Op die basis gerichte vragen stellen, kan toch tot een echt gesprek leiden, waarin de dilemma’s van iemands leven aan de orde komen.

Ontspanning

Met een antenne voor de signalen van de ander heeft – kritisch, luchtig, verbitterd, oppervlakkig – weet je je betrokken op die ander als mens, als schepsel van God dat moet komen tot de bestemming die Hij goed vindt. Als we tijdens het huisbezoek samen in het Woord naar leiding zoeken, voorkomen we dat de ouderling verlegen is met kritische vragen, dat een gezin of gemeentelid zich ongelukkig voelt door hoe de vlag er in godsdienstig opzicht bij hangt. Dat terugleiden van alle vragen naar de Bijbel geeft ontspanning aan het huisbezoek, los van de waarde die het luisteren naar Gods stem al heeft.

Deze betrokkenheid zal een band geven, die vooral dan van betekenis is als de tijd tussen twee bezoeken niet langer dan anderhalf jaar is. Is die frequentie veel te optimistisch? Als we niet onnodig vergaderen, is dit uitgangspunt beslist te realiseren. Voor de opbouw van de gemeente, om te leren volharden bij de woorden van God, lettend op de listige verleidingen van de duivel wil ik met minder geen genoegen nemen.

Kinderen

Niet elke ouderling spreekt de taal van kinderen, heeft de juiste toon voor pubers. Toch, waar zij aanwezig zijn, is gerichte aandacht voor hen van belang. Tot de leeftijd er komt dat oudere kinderen wellicht op hun eigen kamer een gesprek kunnen hebben.

Bij het praktische aspect hoort ook de sfeer in de woonkamer. Je hoeft tegenwoordig niet meer verbaasd te zijn als de radio aan blijft, als de oudste zoon de tv aan laat, als de hond hinderlijk aanwezig is. Soms komt een gesprek niet op gang als de afstand naar de mensen te groot is, zodat het belangrijk is bij binnenkomst de juiste plek te kiezen.

Huisbezoek is en blijft een bijzonder mooi instrument in de opbouw van de gemeente. Gedeelde smart is gehalveerd, gedeelde vreugde wordt verdubbeld. Om zo het leven te heiligen door het Woord en het gebed (1Tim.4:5).

P.J. Vergunst

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen