Mankeert methode of inhoud?

Beste broeder Massink, Henk,

T oen de redactie van De Waarheidsvriend mij vroeg een briefwisseling aan te gaan voor publicatie, moest ik wel even nadenken. Is dit nu een eer of zit er misschien iets achter? Bij een openbare briefwisseling zal er toch sprake moeten zijn van verschillende visies. De volgende verwarring ontstond toen bleek dat mijn ‘opponent’ de scriba van de hervormde wijkgemeente Sion in Houten zou zijn. Die gemeente ligt wel heel dicht bij mijn eigen thuisgemeente in Nieuwegein-Vreeswijk, zowel geografisch als qua identiteit.

Ik had eerder een opponent verwacht ergens diep uit de bevindelijke klei van de Alblasserwaard of uit de kop van Noordwest-Overijssel, waar het riet er soms nog wat gekrookt bij staat. Maar een opponent uit Houten… Zou ik dan zo ver zijn afgedwaald van het vertrouwde hervormd-gereformeerde spoor van mijn voorvaderen dat mijn opponenten zo dichtbij te vinden zijn?

Deze verwarring moest eerst maar eens onder woorden worden gebracht in een kennismaking. Onze ontmoeting heb ik bijzonder gewaardeerd. Het bleek dat de redactie van De Waarheidsvriend niet eens zo’n vreemde vondst had gedaan door ons te koppelen. Ik proefde veel overeenkomsten: allebei analytisch ingesteld, allebei twee studies gevolgd (jij filosofie en theologie en ik actuariële wetenschappen en theologie). Maar vrij snel bleek dat er ook verschillen zijn. Jij hebt zo je vragen bij het werk en de visie van de HGJB. Zo heb ik je horen zeggen dat ‘de HGJB toch anders gereformeerd is dan de Gereformeerde Bond’ of iets dergelijks. Maar ik proefde ook dat je werkelijk geïnteresseerd bent om hierover in gesprek te gaan. Henk, ik zie je dus niet als opponent, maar als een zeer gewaardeerde broeder, met wie inhoudelijk een eerlijk gesprek op niveau te voeren is.

Ik zal proberen het gesprek wat richting te geven door aan te sluiten bij een stelling die ik zelf bijna twee jaar geleden heb geponeerd, namelijk dat ik bang ben dat de kern van het gereformeerde gedachtegoed over een jaar of tien volledig weg is bij de nieuwe generatie jongeren. Waarom? Omdat we niet meer in staat zijn om de kernen van het gereformeerde belijden aan te laten sluiten bij de leef- en belevingswereld van onze jongeren. Ik heb toen vier oorzaken genoemd waarvan ik de vierde de meest spannende vind in ‘onze kringen’. Ik heb toen de vraag gesteld of de wijze waarop de overdracht van de geloofsinhoud plaatsvindt (nog) wel past bij onze jongeren en bij hun leefwereld. Zwart-wit gezegd: de overdracht (methodiek) blijft vaak steken in algemene waarheden (theologie), die worden geponeerd als een gegeven.

Met andere woorden: • als sola gratia als theologisch uitgangspunt betekent dat je het leven van jongeren in je methode niet als uitgangspunt kunt nemen, worden preken colleges dogmatiek en wordt jeugdwerkmateriaal een handleiding geloofsleer, of • als de theologische angst voor verbondsautomatisme of verondersteld geloof levensgroot aanwezig is, dan wordt elke benadering waarin ik tieners positief aanspreek op wie ze zijn – wat ontwikkelingspsychologisch van cruciaal belang is – bij voorbaat afgekeurd onder het schudden van het hoofd en het mompelen van de namen Woelderink en Kuiper, of • (een spannende: ) als het theologische uitgangspunt sola scriptura betekent dat methodisch binnen de eredienst als allerbelangrijkste wordt gezien dat de predikant als dienaar van het Woord een monoloog van woorden moet geven met een minimale tijdsduur van 45 minuten, doen we dan de kracht van het Woord niet te kort door het methodisch in te perken?

Kortom, ik pleit voor een herontdekking van de gereformeerde theologie met haar diepe en prachtige bijbelse inhoud. Maar dan wel een gereformeerde theologie die methodisch begrijpelijk wordt gemaakt voor jongeren. Met als enige doel dat onze jongeren mogen ontdekken dat alleen het geloof in Jezus Christus voor hen de weg tot behoud is.

Henk, het is haast onmogelijk om deze dingen in een korte brief onder woorden te brengen. Ik hoop dat je mij begrijpt en ik ben erg benieuwd naar jouw reactie hierop.

Hartelijke groet,

Geachte ds. Van Wijnen, beste Harmen,

I n je eerste brief sluit je nauw aan bij het plezierige gesprek dat we begin juni voerden. Je citeert mij en je daagt me hierdoor ook behoorlijk uit. Daar wil ik eerst een paar dingen over zeggen. Niet al te veel, omdat ik de onderwerpen die je wilt bespreken ook van groot belang vind. Daar zou ik dan ook de meeste woorden aan willen wijden. In de manier waarop we het gesprek voeren zullen onze afkomst en levenssituatie intussen zeker een rol spelen.

In je brief toon je je verrast over mij als ‘opponent’ gelet op de nabijheid van Houten en Vreeswijk vanuit het oogpunt van identiteit en afstand. Het adressenboekje van de Gereformeerde Bond bevat inderdaad de predikanten van beide gemeen-

ten. Dit sluit enig verschil van ligging natuurlijk niet uit. Maar over die mogelijkheid wil ik het vooralsnog eigenlijk niet hebben. Verder voer je me op als scriba. Wat dat betreft wil ik vooraf stellen dat ik schrijf als lid van een hervormde gemeente in de Protestantse Kerk en niet op basis van een functie. Ik vertegenwoordig geen gemeente en geen kerkenraad. Ik ben een argeloos lid van de katholieke kerk: de heilige vergadering der ware Christgelovigen.

Heel goed dat je begint met je stelling van twee jaar geleden. Want eerlijk gezegd was het ook die stelling waardoor ik bijna van mijn stoel viel. Niet omdat het niet zo zou kunnen zijn dat jongeren het gereformeerde gedachtegoed over tien jaar kwijt zijn. Maar eerder omdat ik, als de directeur van de HGJB dit zegt, zou verwachten dat de HGJB al wel met een deltaplan gereed zou staan om het wassende water van de postmoderniteit en het daarbij horende levensgevoel te keren. Deed je een nieuwe ontdekking? Was het een verrassing? Treft dit ook de jongeren van Christelijke Gereformeerde Kerken, de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten? Zo niet, waarom dan niet? Zo ja, waarom ook?

De kernvraag is inderdaad wat er precies gaande is. Is het zo dat we niet meer in staat zijn om de kernen van het gereformeerde belijden aan te laten sluiten bij de leef- en belevingswereld van onze jongeren? Dat zou heel goed kunnen en dan is het van groot belang om te zoeken naar de oorzaak. Jij geeft aan dat het schort aan de methodiek van geloofsoverdracht voor de jongeren in hun huidige leefwereld. Hoewel ik hecht aan grote zorgvuldigheid als het gaat om de methodiek, vraag ik me af dat dé verklaring is.

Met de nodige voorzichtigheid en openheid voor tegenspraak op dit punt, zou ik willen zeggen dat er misschien wel een andere oorzaak is. Iets is relevant voor je als het je als persoon raakt, als het je wat doet.

Dat geldt ook voor de geloofsinhoud. Die geloofsinhoud kunnen we op zo’n manier overdragen dat het totaal irrelevant blijft voor jongeren. Als we alleen algemene verhandelingen houden en verhalen vertellen over God, zal dat menselijkerwijs gesproken niet snel iemand raken. Als de overdracht op het verstandelijke niveau blijft steken, kunnen jongeren het betoog gemakkelijk als niet van betekenis terzijde schuiven.

Je kunt de kern van het geloof pas overdragen als die jongeren echt raakt. Volgens mij schort het daarom eerder aan de inhoud dan aan de methode. Dan gaat het me niet om bijbelse geloofswaarheden die ik kan navertellen en doorvertellen, maar om geloofswaarheden die me wezenlijk raken. Het gaat me om een inhoud waarin uitspraken zijn vervat over mijn leven in relatie tot een levende God. Om een God die heilig is en die die heiligheid ook van mij verlangt. Het gaat erom dat als ik mij als een onheilige leer kennen, verzoening nodig heb in het bloed van Christus. Wordt dan de bijbelse inhoud niet uiterst relevant voor mij? En voor jongeren?

Hartelijke groet,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen