Beperkte macht voor herders

In het voorbije jaar hebben we veel energie besteed aan de praktijk van het leren in de gemeente. Binnenkort komen we in De Waarheidsvriend terug op de ‘oogst’ van deze geestelijke investering, niet om in kaart te brengen hoe geslaagd of minder geslaagd de aandacht voor de leerdienst was, maar om andere gemeenten van dienst te zijn met goede ideeën. Het is bemoedigend om te lezen dat in de ene (kleine) gemeente waar geen middagdienst meer was, een maandelijks initiatief geboren is om in de samenkomst van de gemeente de leer aan de orde te stellen. En het is ook winst als een gemeente die wel vertrouwd is met de verkondiging naar aanleiding van de Heidelbergse Catechismus, in een beleidsplan (opnieuw) uitspreekt: ‘We hechten aan de leerdienst, omdat de gemeente toegerust moet worden.’

Kerkenraad, classis, synode
In 2011 kiezen we ervoor de noodzaak van het op geestelijke wijze leiding geven te verwoorden en tevens te benoemen wat dit in de praktijk inhoudt. Tot leiding geven zijn overigens niet alleen de ambtsdragers geroepen, leiding geven doen jeugdwerkers op de club, moeders en vaders in hun gezin, onderwijzers voor de klas, sommigen op hun werk. Binnen de kerk kijken we wat de leiding betreft naar de ambtelijke vergaderingen: kerkenraad, classis, synode. We constateren dat er in de kerkenraden nogal eens onvoldoende zicht is op het eigen karakter van het leiden van de gemeente. Het is opvallend als een kerkenraad vraagt of ik wil meedenken in zijn zoektocht naar een nieuwe predikant, dan verwoordt vooral iemand te willen ‘die met iedereen door één deur kan, net als onze vorige dominee’. Je begrijpt de achtergrond, de zorg om de gemeente bij elkaar te houden, niet de verschillen op scherp te zetten. Maar toch, moeten we van onze nieuwe predikant niet meer vragen dan dat ‘iedereen zijn prediking prima vindt’, zoals me gezegd werd. Leiden is echter meer dan iedereen te vriend houden.

Ondoordacht
In het leiden van de gemeente gaat door ondoordacht handelen veel mis. Je hoort van ouderlingen die zich naar de gemeente toe distantiëren van het beleid van de eigen kerkenraad. Je hoort van voorgangers die de eredienst gebruiken om een liturgisch proefballonnetje op te laten dat de gemeente niet sticht. Je merkt dat kerkenraden onevenredig veel energie steken in het (moeten) reageren op brieven van ontevreden gemeenteleden. Dit alles zou anders mogen en moeten. Dat vraagt onze tijd, waarin ook de predikant naast zijn kerntaken in prediking, pastoraat en catechese enige scholing op beleidsmatig terrein nodig heeft. Die bezinning ten aanzien het leiden van de gemeente is niets minder dan een oefening in dienstbaarheid. Prof. dr. W. van ’t Spijker zei onlangs in een terugblik op zestig jaar predikantschap ‘het heel gevaarlijk te vinden als je in de kerk leider wilt zijn. Dan is de dienstbaarheid weg en krijg je politiek.’

Geestelijke leiders
Verlangen naar leiding in de gemeenten vertaalt zich ook in de roep om geestelijke leiders, een term waarmee ik niet gelukkig ben. Aan diverse opleidingen in christelijk Nederland is de opleiding tot ‘geestelijk leider’ te volgen. Het kan maken dat je als reactie op de vraag aan iemand wat hij of zij worden wil, hoort: ‘Ik wil geestelijk leider worden.’ Aan de Christelijke Hogeschool Ede, waar ook gesproken wordt over geestelijke leiders, wordt het nieuwste lectoraat gelukkig ‘Geestelijk leiderscháp’ genoemd, een keuze die volgens lector René Erwich de verlegenheid op dit terrein duidelijk maakt. Het is te hopen dat dit lectoraat een impuls kan geven aan de doordenking van hoe leiding geven in de gemeenten anno 2011 ingevuld dient te worden.

Toegespitst en beperkt
Kijken we naar de invulling van het leidinggeven, dan noemen we in het spoor van de Reformatie de concentratie op het Woord. Dat lijkt een open deur, maar de vele aandacht die hiervoor in de geschiedenis van de kerk nodig was, onderstreept het tegendeel. Of mensen willen onder het gezag van dit Woord uit, of leidinggevenden in de kerk willen hun eigen stempel op de gemeente drukken. Calvijn zegt in de uitleg van zijn catechismus uit 1537 dat ‘de macht die in de Schrift toegekend wordt aan de herders, geheel is toegespitst op en beperkt tot de dienst des Woords, want Christus heeft deze macht in eigenlijke zin niet gegeven aan mensen, maar aan Zijn Woord.’ Daarom, vervolgt Calvijn, ‘durven ze onbevreesd alles door het Woord, geven ze door het Woord leiding aan de grootsten en de kleinsten, stichten ze het huis van Christus en vernietigen het rijk van satan, onderwijzen en vermanen ze de volgzamen, alles door het Woord van God.’ De onrust van de tijd, de invloed van de media, de complexiteit van het leven en autonoom denken van mensen maken dat voor het leiding geven aan een gemeente een onbekommerde terugkeer naar het Woord nodig is.

Geleid door de Geest
Wie leiding geeft, kan dit niet zonder een biddend leven, het gebed om blijvend door de Heilige Geest bij de hand genomen te worden. Die Geest leidt ons door ons de bijbelse richtlijnen te helpen verstaan, richtlijnen die ons dan niet vrijblijvend aangereikt worden. De voorbeelden uit het Woord dienen dan ter navolging. Die Geest maakt dat voor een gemeente de geestelijke prioriteiten duidelijk worden, zodat we gaan verstaan, gaan onderscheiden waarop het in de regering van een gemeente in onze tijd aankomt. Die Geest leidt er niet toe dat we allen lid kunnen zijn van ‘een leuke of fijne gemeente’, ‘een gemeente waarin ik me helemaal thuis voel’, maar dat we als gemeente onze roeping verstaan en een vreugde gaan ervaren in het doen van de wil van God. De Engelse bijbelgeleerde J.I. Packer schrijft in dit verband in zijn boek Oppervlakkigheid troef ?: ‘De Geest wil dat we ons verheugen op al de wegen waarop Hij ons leidt, zelfs op al de wegen waarvoor we aanvankelijk terugschrikken omdat ze op het eerste gezicht bepaald niet leuk zijn.’

Geestelijk volwassen
Als we de gemeente in geestelijke zin leiden, betekent dit ook een streven naar geestelijke volwassenheid. Hebreeën 5 keert zich tegen mensen die ‘traag zijn in het horen’, die gelet op de tijd leraars zouden moet zijn, maar juist zelf iemand nodig hebben die hen onderwijst in de grondbeginselen van de woorden van God. Geestelijk leiden heeft daarom niet alleen te maken met verbinding tussen mensen, het formuleren van op de Bijbel geënt beleid, op het bewaren van de heiligheid van de dienst aan God, maar ook op verdieping in het geloof. Om die reden zet Hebreeën 6 in met de oproep: ‘Laten we daarom het eerste onderwijs met betrekking tot Christus laten rusten, en doorgaan tot de volmaaktheid, zonder opnieuw het fundament te leggen van bekering van dode werken en van geloof in God.’ Daarom beloven ambtsdragers bij hun bevestiging zich te oefenen in de verborgenheden van het geloof, verborgenheden immers die alleen bekendgemaakt worden aan degenen die ze kunnen ontvangen. Dr. Martin Lloyd-Jones schrijft (in zijn uitleg van de Bergrede) dat groei in de genade nodig is om de reikwijdte en de zegen van de roeping, de verkiezing en andere bijbelse noties te begrijpen. Daarnaar te streven, ook dat is de gemeente leiden.

---
De zondag, een geschenk
Waar de Gereformeerde Bond in 2010 stilstond bij de leerdienst, kijken we in 2011 DV naar de betekenis en de zegen van de zondag. Want het heeft grote gevolgen als de gemeente en de gezinnen deze dag van rust en toewijding aan de Heere kwijt raken. Onze wijze van omgaan met de zondag is niet los te zien van onze omgang met God! Op verschillende momenten in dit jaar willen positief ingaan op de eerste dag van de week als een HEER-lijke dag. Naast het leiding geven aan de gemeente is de zondag het tweede thema in de reguliere activiteiten van de Gereformeerde Bond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen