Loyaal aan christelijke school

De oriëntatie op een nieuwe school begint vaak al in november voorafgaand aan het schooljaar. Voor het basisonderwijs maken ouders deze keuze voor hun kind. Voor het voortgezet onderwijs zullen jongeren daar zelf ook bij betrokken zijn. Voor middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs zullen jongeren veelal zelf de keuze bepalen, hoewel meekijken van de ouders wel van belang is. Het lijkt erop dat schoolkeuze in deze tijd minder vanzelfsprekend is dan vroeger. Welke aspecten van de schoolkeuze zijn van wezenlijk belang voor christenouders?

Factoren
Een aantal factoren bepaalt de schoolkeuze. De belangrijkste zijn: kwaliteit van het onderwijs, afstand tot de school, pedagogisch klimaat en identiteit van de school. Uit onderzoek komt naar voren dat, landelijk gezien, kwaliteit van het onderwijs en afstand tot de school van meer betekenis voor de keuze worden dan de identiteit van de school. Het vanzelfsprekende is voorbij. Rooms-katholieken gaan niet meer vanzelfsprekend naar een RKschool en protestanten naar een PC-school. De indruk bestaat dat schoolkeuze een nadrukkelijke keuze is geworden. Ouders hebben ook veel meer materiaal om tot en keuze te komen. Kwaliteitsbeoordelingen van scholen zijn openbaar (via internet kennis van te nemen), scholen beleggen open huizen en werken met reclamemateriaal. Voordat de keuze gemaakt wordt, gaan ouders met kinderen vaak op pad om verschillende scholen te bezoeken. Uiteraard geldt dit de situaties waarin te kiezen valt. In krimpgebieden is er niet veel te kiezen. De verwachting is dat de komende jaren veel plattelandsscholen gesloten gaan worden wegens gebrek aan leerlingen. Woon je daar en zijn de verbindingen niet al te goed, dan heb je voor het basisonderwijs niet veel keus.

Loyaliteit
We willen stellen dat voor christenouders de keuze voor het christelijk onderwijs vanzelfsprekend mag zijn. Niet voor niets is er lange tijd gestreden voor gelijkberechtiging van openbaar en bijzonder, dus ook christelijk onderwijs. Daarvoor zijn offers gebracht. In deze tijd staat de vrijheid van onderwijs weer ter discussie, zeker wat betreft het toelatings- en aanstellingsbeleid. Het is een bijzonder voorrecht dat in Nederland de christelijke school zo’n bijzondere plaats heeft gekregen. Dat is uniek in de wereld. Alleen al daarom is loyaliteit aan het christelijk onderwijs geboden. Men sprak vroeger over scholen ‘als planthoven van de gemeente’. In de (basis)school vinden belangrijke aspecten van de godsdienstige opvoeding plaats. Daarom is een goede relatie tussen school en kerk(en) van belang. Er is meer. Bekend is dat het aspect van veiligheid belangrijk is voor het jonge kind. Tegenstrijdige waarden en normen maken een opvoedingsmilieu onveilig. Gezin, school en kerk moeten eenheid uitstralen in de opvoeding van kinderen. Dat kan als het schoolklimaat niet ver afstaat van het klimaat in gezin en kerkelijke gemeente. De school is een opvoedingsmilieu en niet slechts een technisch onderwijs- en leerinstituut.

Opvoedingsklimaat
Nu is bekend dat veel christelijke scholen niet meer een uitgesproken christelijk karakter hebben. Het is zeker van belang dat ouders zo lang mogelijk hun uiterste best doen om het christelijk karakter van christelijke scholen te bevorderen. Wel is het de vraag of kinderen in de basisschoolleeftijd hierin moeten worden meegenomen. Voor hen moet de school een veilig opvoedingsklimaat bieden. Daarom kan gesteld worden: laat ouders voor de keuze van een basisschool kiezen voor een positief christelijke, een orthodox-christelijke school zoals er gelukkig nog veel in ons land zijn. Een school die dicht staat bij kerk- en gezinsmilieu en waar bijbelonderwijs trouw gegeven wordt en psalmen en geestelijke liederen geleerd worden. Een school ook waar de hoofdmomenten van onze geloofsovertuiging, van het evangelie van Jezus Christus niet afgezwakt worden. Natuurlijk hebben de andere genoemde factoren die de schoolkeuze bepalen eveneens betekenis. Voor jonge kinderen zal de afstand tot de school van belang zijn. Het is veelal niet in het belang van de kinderen overal heen gesleept te worden. Als het even kan, heeft de eigen woonplaats daarbij de voorkeur. Verder zijn het pedagogisch klimaat en de kwaliteit van het onderwijs belangrijk. Toch durf ik de stelling aan dat identiteit de eerste factor is. Ik besef dat daarmee niet alles gezegd is. Wat als de school van de eigen richting qua identiteit niet het verlangde pedagogisch klimaat biedt of minder goed uit kwaliteitsbeoordelingen komt? Hier liggen de dilemma’s waarop niet bij voorbaat een afdoend antwoord gegeven kan worden.

Identiteit
Wat kwaliteit betreft: er is geen hoog percentage basisscholen waar de kwaliteit onder de norm ligt. Als dat zo is, moet er een bijzonder traject gevolgd worden om uit die situatie te komen. In het algemeen gesproken hebben onze basisscholen dus een redelijk goede kwaliteit. Niet alle scholen excelleren als kwaliteitsscholen. We hoeven voor onze kinderen ook niet altijd de hoogste kwaliteit te eisen. Zijn we dan niet aan het overvragen? Daarom: ook afgewogen tegen de kwaliteit van het onderwijs lijkt mij identiteit van doorslaggevend belang. Dat geldt ook het pedagogisch klimaat. We hebben het daarbij niet over specifieke scholen zoals Montessorischolen of Jenaplanscholen. Ten aanzien van deze typen wil ik stellen dat het schoolconcept niet de keuze voor identiteit mag verdringen. Maar ook het schoolklimaat mag niet doorslaggevend zijn. In gewone situaties moet daarover met de school gesproken kunnen worden. In uitzonderlijke situaties houdt een kind het op een bepaalde school niet uit en is het zoeken van een andere school beter voor de ontwikkeling. Bij al deze aspecten gaat het om afwegingen: wat is goed voor ons kind? Wat kan ons kind aan? Toch waag ik het uitgangspunt vol te houden: laat identiteit ten volle meewegen in de schoolkeuze. Dit is tegen de landelijke trend in waar de denominatie het minst gebruikte criterium is. Vanuit de geschiedenis van de christelijke school mag echter gevraagd worden loyaal te blijven aan wat ons als bijzondere zegen is gebleven.

Voortgezet onderwijs
Geldt dit alles onverkort de keuze voor een school voor voortgezet onderwijs? Niet zonder meer want er zijn nieuwe momenten die de keuze bepalen. De keuze voor een basisschool voor een kleuter van vier jaar zal alleen door de ouders genomen worden. Voor het voortgezet onderwijs ligt dat al anders. De twaalfjarige spreekt er zeker in mee, evenals zijn klasgenoten. Het is niet plezierig wanneer een kind als enige naar een vervolgschool gaat. Niet alle overwegingen die bij de keuze voor een basisschool gelden, zijn hier van even groot belang. Afstand bijvoorbeeld. Het is goed mogelijk als twaalfjarige een langere afstand naar school te overbruggen. En kwaliteit van de school zal in het voortgezet onderwijs weer zwaarder wegen dan het schoolklimaat. Velen stellen dat de opvoedkundige argumenten over eenheid in het opvoedingsklimaat voor pubers niet meer gelden. Zij moeten zelfstandig tot keuzes kunnen komen en een open klimaat aan kunnen waar alle levensbeschouwelijke posities gelijkelijk aan de orde zijn. Toch wil ik de eenheid in levensbeschouwelijk klimaat voor onze jongeren niet al te snel opgeven. Jongeren voor wie in de puberteit zoveel verandert in lichamelijk, psychisch en geestelijk opzicht hebben baat bij een duidelijk opvoedingsklimaat. Diepgeworteld raken in de levensovertuiging is van essentiële betekenis om tot een eigen overtuiging te kunnen komen. Daaraan kan de school een bijdrage leveren. Dus ook hier geldt: laat de keuze zijn voor een positief christelijke school die serieus omgaat met de eigen grondslag. Die zijn er in het protestants- christelijk, in het reformatorisch, in het vrijgemaakt-gereformeerd en in het evangelisch voortgezet onderwijs.

Begeleidende rol
Ten slotte het middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs. De keuzemogelijkheden zijn hier al veel minder. Voor lang niet alle opleidingen is een christelijke variant beschikbaar. Ook zal de schoolkeuze hier bepaald worden door de student zelf. Ouders hebben nog slechts een begeleidende rol. Er is hoger (beroeps) onderwijs voor een beperkt aantal beroepsopleidingen waar de levensbeschouwing van wezenlijk belang is voor de beroepsvorming zoals die van leraar. We mogen met dankbaarheid noemen dat daarvoor mogelijkheden zijn: Christelijke Hogeschool Ede, Driestar Educatief te Gouda, Gereformeerde Hogeschool Zwolle. En voor een aantal andere beroepen zoals maatschappelijk werk, sociaal pedagogische hulpverlening, verpleegkunde, hbo-theologie (CHE en GH), sociaal-economische opleidingen (CHE). De rol van de ouders is hier niet die van de beslisser. Wel kunnen ze stimuleren van deze mogelijkheden gebruik te maken. Het is het waard. Ook voor het middelbaar beroepsonderwijs is dit onderwijs er voor een aantal richtingen (zoals het Hoornbeek College en vrijgemaakt- gereformeerd onderwijs). Laten we ten slotte bedenken wat een geweldig voorrecht het is om te kunnen kiezen voor (positief ) christelijk onderwijs. Miljoenen ouders en leerlingen in deze wereld hebben die keuze niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen