Over en voor jongeren

Onlangs verschenen er drie boeken over en voor jongeren. Het boek over jongeren, getiteld Jong, stelt de vraag welke waarden en normen jongeren aanhangen. Wat mag je verwachten van pubers van twaalf tot twintig jaar die moreel gezien nog volop in ontwikkeling zijn? Wat betekent dat voor leerkrachten, opvoeders en anderen in gezin, school, kerk en jeugdwerk? Dertien auteurs geven in de verschillende bijdragen hun mening. Het blijkt in tegenstelling tot wat dikwijls wordt gedacht niet allemaal kommer en kwel te zijn. Jongeren hebben dikwijls een groot rechtvaardigheidsgevoel. Is er sprake van wangedrag (zoals drankmisbruik, seksuele ontsporingen en geweld), dan is dat iets van alle tijden. Jongeren op een bepaalde leeftijd laten zich dikwijls sterk beïnvloeden door leeftijdgenoten. Daar komt voor hen in onze tijd nog bij internet en (religieuze) festivals die een verkeerde invloed op hun moraal kunnen hebben.

Voorbeeldfunctie
Belangrijk is de voorbeeldfunctie van ouders, leerkrachten en andere volwassenen. Een van de bijdragen geeft het resultaat van een onderzoek onder 130 jongeren uit klas 3 en 4 van drie christelijke middelbare scholen. Daaruit blijkt dat de motivatie van de leraar en zijn manier van communiceren met jongeren mede bepalend zijn voor de mate waarin zij het optreden van de leraar waarderen. Enerzijds is overdracht en sturing nodig. Anderzijds moeten morele keuzes niet worden afgedwongen, maar is het zaak dat het kritische oordeelsvermogen van jongeren wordt ontwikkeld. In verschillende bijdragen komen jongeren zelf aan het woord, bijvoorbeeld over een relatie met een niet-gelovige vriend, seks voor het huwelijk, leven na de dood. Is het overigens waar dat jongeren in onze tijd toegewijd zijn, als even daarvoor wordt aangevoerd dat 37 procent van de jongeren een seksvakantie de ideale vakantie vindt?

Ontwikkeling
Interessant is het gegeven dat de hersengebieden die gevoelig zijn voor plezierige impulsen bij jongeren eerder gevormd zijn dan de gebieden die een gezond oordeel mogelijk maken. Dat gegeven lost niet alles op. Het geeft echter wel inzicht in het gedrag van jongeren. Het is goed te beseffen dat pubers steun, sturing en motivatie nodig hebben. Jong is een uitgave op initiatief en onder verantwoordelijkheid van ForumC en het lectoraat Morele Vorming van de Gereformeerde Hogeschool. Het is een leerzaam boek voor leerkrachten, jongerenwerkers, catecheten, voorgangers, ouders en allen die met jongeren te maken hebben. Overigens vergt het boek wel enige inspanning om het gelezene op zich te laten inwerken en de inhoud op een goede wijze te verwerken.

Vóór jongeren
Van een heel andere inhoud zijn beide andere boeken, uitgegeven door uitgeverij Jes, een samenwerkingsverband tussen uitgeverij Boekencentrum en de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). Een van deze boeken heeft als titel Denk groot, doe sterk en werd geschreven door twee achttienjarige christentieners, tweelingbroers. Het vertrekpunt van hun boek is dat elke jongere mogelijkheden in zich heeft en dat hij zich niet moet laten meenemen door lage verwachtingen van zichzelf. Hij moet juist durven woekeren met de talenten die God hem of haar gaf. Vandaar de ondertitel: Het verzet (revolutie) van tieners tegen lage verwachtingen.

Rebelutie
De schrijvers bedachten op hun achttiende jaar een christelijke tienerblog die ze de naam Rebelutie gaven en die in korte tijd de populairste blog in Amerika werd. Op hun blog kritiseerden ze de opvatting dat de tienerjaren een tijd zijn van lekker uit je dak gaan, drugs, alcohol, roken, mobieltjes, videospelletjes en seks en dergelijke. Zij daagden jongeren uit meer uit hun tienerjaren te halen dan wat er in het algemeen van tieners wordt verwacht. Er kwamen reacties van tieners uit vrijwel de gehele wereld, waarna de broers een eigen website openden. Ga in tegen de heersende cultuur van veel geld uitgeven aan kleding, seks voor het huwelijk en populaire standpunten over homoseksualiteit en abortus, is hun dringende advies: God zal dat zegenen Daarin gaat het niet alleen om grote acties als schoon water voor kinderen in Afrika, maar om integer christen te zijn die anderen willen dienen en hun carrière willen combineren met hun roeping om licht en zout te zijn. Citaat: ‘Een straatveger zou de straten moeten vegen met evenveel toewijding als Michelangelo schilderde of als Beethoven componeerde (...), zodat iedereen in de hemel en op de aarde vol bewondering zou zeggen: Hier woonde een geweldige straatveger die zijn werk uitstekend deed.’ Het boek geeft zowel voorbeelden uit hun eigen succesvolle leven alsook uit het leven van bijvoorbeeld George Washington, William Wilberforce en Clara Barton, de oprichtster van het Amerikaanse Rode Kruis.

Amerikaans
Het boek is heel toegankelijk geschreven en is begrijpelijk voor elke tiener. Wel kwam de vraag bij mij op of veel niet in tegenspraak is met het boek Jong, dat stelt dat jongeren zich in de fase van morele ontwikkeling bevinden en dat dat ook blijkt uit hun hersenfuncties. Kun je de woorden in 2 Timotheüs 1:7 (‘God heeft ons niet een geest van lafhartigheid gegeven, maar een geest van kracht, liefde en bezonnenheid’, blz. 67) zomaar toepassen op jongeren in ontwikkeling? Naar mijn gedachte klinkt in het boek veel Amerikaans gedachtegoed door, waarin niet centraal staat wat God in Christus deed en wil doen, maar wat de mens voor God wil doen, waardoor zijn leven een succesverhaal zal worden.

Vragen en antwoorden
Dat geldt ook het derde boek dat de titel draagt: Handboek voor jonge christenen. Het stelt op overzichtelijke wijze 75 vragen over het dagelijks leven, de Bijbel en de kerk, zoals: Hoe weet je dat je een kind van God bent? Hoe leidt God je leven? Hoe maak je tijd voor God? Hoe houd je de duivel op afstand? Hoe houd je het leuk thuis. Verkering, hoe doe je dat? Hoe gebruik je de Bijbel? Hoe blijf je wakker tijdens de preek? Op aanspreekbare en eigentijdse wijze en met dikwijls veel humor worden daarop antwoorden gegeven, geïllustreerd met voor jongeren grappige tekeningen. Een paar antwoorden: bedenk op slechte dagen op z’n minst één ding om voor te danken. Praten met God (bidden) is anders dan babbelen met mensen, God is niet je oma, je beste vriend of je buurvrouw. Zonden is niet zozeer wat je doet, maar vooral wat je bent. Noem in je gebed je zonden als het kan hardop, maak je er niet vanaf met een vaag verhaal, bedenk daarna dat je nog lang niet alles genoemd hebt. Maak bijbellezen tot onderdeel van je dagelijkse handelingen. Een latertje op de zaterdagavond is de grootste vijand voor de zondagmorgen en voor de preek.

Uitspraken
Overigens kwam ik een aantal antwoorden tegen waarmee ik moeite heb, zoals: geloven is doen, aan de slag gaan. Als je door Gods ogen naar jezelf kijkt, zie je een geliefd schepsel. Het is goed om dagelijks tijd met God door te brengen, Hij ziet uit naar de ontmoeting. De Bijbel noemt verzoening dat God als het ware op de knieën voor je ligt en zegt: Mag ik je een zoen geven? Ik reken je je rottigheid niet aan. De Bijbel zegt over mooie meiden: ‘Je bent zo mooi, vriendin van mij, je bent zo mooi’ (Hoogl.1:15). Zulke uitspraken kan ik beslist niet meemaken. Is het trouwens waar dat de Nieuwe Bijbelvertaling gekeken heeft naar wat er precies in de oorspronkelijke tekst staat? (blz. 112). Daar valt nog wel wat op af te dingen. Verder lijkt het me niet juist dat er in een van de antwoorden van uitgegaan wordt dat kerkgang betekent dat je één keer per week een uurtje op de kerkbank mag zitten (blz.198).

Gereformeerd belijden
In november 2008 geleden schreef de HGJB-predikant ds. H. van Wijnen in het blad Kontekstueel dat het een heel groot aantal jongeren ontbreekt aan kennis van het gereformeerd belijden. Hij uitte de vrees dat de gereformeerde traditie onder jongeren over tien jaar zo goed als verdwenen zal zijn. Ik denk dat dit juist is als we kijken naar de situatie van nu. Is de uitgave van deze beide boeken daarom verstandig? Zou het niet goed zijn als uitgeverij Jes met publicaties komt die het gereformeerde belijden op een eigentijdse wijze onder de aandacht van jongeren brengt? Ik weet dat dit niet gemakkelijk is. Toch is het gereformeerd belijden er actueel genoeg voor. Het zou onze gemeenten en de zaak van Gods koninkrijk zeer dienen.

---
‘Jong; mores en sores van jongeren’ van Jos de Kock, Anneke Meester-van Laar, Johan Roeland en Pieter Vos (red.) verscheen bij uitg. Buijten & Schipperheijn in samenwerking met ForumC en het lectoraat Morele Vorming van de Gereformeerde Hogeschool, Amsterdam; 88 blz.; € 12,50.

‘Denk groot, doe sterk. Tienerrebelutie – Wees een voorbeeld’ van Alex & Brett Harris verscheen bij uitg. Jes i.s.m. uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 192 blz.; € 16,90.

‘Handboek voor jonge christenen’ van Els Bette-Fluit, Daniël Gillissen en Helma van de Beek-van Wijk (red.) verscheen bij uitg. Jes i.s.m. uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 208 blz.; € 14,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen