Kwarteeuw Kontekstueel

Om die vrucht draait het. Ook voor alle redactionele kerkelijke arbeid geldt dat Jezus Christus als het fundament beslissend is. Het gaat om de toepassing van Zijn onderwijs. Paulus schrijft aan de gemeente van Korinthe dat het werk op dit fundament standhoudt en de werkers zo loon zullen ontvangen. De werkers zijn van Christus, en Christus is van God. Alleen als dit werkelijkheid is, is onze inspanning in de Heere niet tevergeefs. Zo terugkijken en overwegen, dat is een andere insteek dan nagaan of er prikkelende artikelen geschreven zijn, spannende discussies hebben plaatsgehad, theologen en theologisch geïnteresseerden een goed blad in huis krijgen.

Andere formule
Wie 25 jaar Kontekstueel overdenkt, ontkomt niet aan een vergelijking met De Waarheidsvriend, met het beleid van de Gereformeerde Bond. Beide redacties willen immers – al is de journalistieke formule heel anders – in de Protestantse Kerk een weg wijzen in de kerkelijke, geestelijke en maatschappelijke vragen van onze tijd.

Op het moment dat Kontekstueel 25 jaar bestaat, is De Waarheidsvriend bezig aan zijn 99e jaargang. Oppassen dus wat we schrijven, want volgend jaar zijn wij aan de beurt… Nee, bovenstaande is met een knipoog geschreven, want de redactie van Kontekstueel is niet zo beschroomd dat ze op een gedenkjaar wacht om zich te bemoeien met de inhoud van De Waarheidsvriend of het beleid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. En gelukkig maar, want dat kenmerkt een open klimaat en de ruimte om in een goed gesprek de waarheid naar boven te laten komen. Van harte willen we in deze bijdrage een felicitatie aan het adres van de Kontekstueel-redactie richten. Een blad beginnen, dat vraagt visie en creativiteit. Na 25 jaar een nog altijd levensvatbare formule hebben die abonnees toerust, opscherpt en bindt, dat is in een tijd van ontlezing een respectabele prestatie. Daarom wensen we de redactie geluk, een mooi jubileum en een goede toekomst.

Vijfde colonne
Bij de start van Kontekstueel in 1986 werd in De Waarheidsvriend verwoord dat zal moeten blijken of het nieuwe blad ‘niet een soort vijfde colonne wordt’. Het licht stond dus direct al op oranje. Want over een vijfde colonne spreek je als je wilt aangeven dat er in jouw midden bepaalde georganiseerde krachten actief zijn die voor de vijand werken, die van binnenuit weerstand doen verzwakken en zo op termijn de vijand dienen. In de geschiedenis van Kontekstueel heeft de redactie zichzelf nogal eens als een luis in de pels ervaren. Daar is niets mis mee, als het werk maar vanuit een positieve grondhouding plaatsheeft. Daarom is het goed eerst te benoemen wat Kontekstueel momenteel beoogt. Ik citeer: Kontekstueel, tijdschrift voor gereformeerd belijden nú, wil een brug slaan tussen de gereformeerde traditie en de vragen van deze tijd. Het wil opiniërend werken op het gebied van kerk en theologie, voor theologen en voor geïnteresseerde gemeenteleden. Kontekstueel wil de gedachtewisseling binnen de gereformeerde traditie bevorderen en daarbij veel ruimte geven voor gesprek, waarbij meningsverschillen niet verdoezeld worden. Het is de overtuiging toegedaan dat deze traditie nog altijd veel te bieden heeft, voor het geloof en de kerk van vandaag. (…) Kontekstueel verstaat de gereformeerde belijdenis niet als een statisch gegeven zodat we zouden kunnen volstaan met het herhalen van oude antwoorden. Naar dit belijden wordt met aandacht geluisterd maar het wordt niet bij voorbaat als bindend beschouwd. Nieuwe vragen en mogelijkheden dienen zich aan en moeten aan de orde komen. Als we die mee laten klinken, zullen we ook in deze tijd verrassende dingen in de Schrift horen.

Belijdenis
De Kontekstueel-redactie hanteert een open formule als ze de gereformeerde belijdenis ‘niet bij voorbaat als bindend beschouwt’. Betekent het een relativeren van de confessie of gaat het om ruimte geven aan het zoeken naar bijbelse antwoorden op vragen die de belijdenis zelf niet stelt? Ik vermoed het eerste, want voor de laatste positie hoef je geen distantie te formuleren ten aanzien van de confessie. Wie zichzelf zo positioneert, moet van tijd tot tijd botsen met het beleid van de Gereformeerde Bond, waarin de gereformeerde belijdenis wel als normatief opgevat wordt, omdat de innerlijke overtuiging leeft dat de Heilige Geest op kruispunten in de geschiedenis ons die belijdenis geschonken heeft en daarin de kernnoties van het bijbelse spreken zijn verwoord. Dan raken we aan het getuigenis over de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, dan raken we aan de betekenis van de Heilige Schrift, waarnaar ons geloof zich richt, waarop het zich grondt en waardoor het bevestigd wordt. Die overtuiging is overigens geboren in de worsteling om Gods handelen in rapport te brengen met wat er in de wereld gebeurt en zal door mensen vandaag alleen in de worsteling met de hedendaagse vragen verinnerlijkt worden. De belijdenis van de kerk is geen te leren les uit een boekje. We eigenen haar niet toe met een kop koffie in de hand, veilig in de stoel.

Oude antwoorden
Wie op deze grondslag lid van de kerk wil zijn en de kerk aan haar eigen grondslag herinnert, volstaat niet met het herhalen van oude antwoorden – al zal een klakkeloze repetitie van de confessie in de gereformeerde gezindte best aangetroffen worden. Ik vind die verwoording van Kontekstueel daarom aanvechtbaar, omdat ze tekort doet aan de worsteling om de inhoud van deze belijdenis te vertolken naar het leven van de hedendaagse mens. Wie na de tsunami van 2004, de verwoestende aardbeving die Haïti vorig jaar trof of na de aangrijpende gebeurtenissen van vorige week in Japan, de gemeente vraagt wat zij ondanks onze vragen en verlegenheid van Gods voorzienigheid gelooft, herhaalt geen oude antwoorden, maar zoekt de gemeente te funderen in het handelen van God in deze wereld, ook al begrijpen we Zijn regering soms zo weinig. Maar in het pendelen tussen gereformeerd en nú, tussen openbaring en ervaring, heeft de gereformeerde belijdenis zijn ijkpunt in het geheel van de Schrift. En wil ze daarvoor buigen.

Worsteling op leven en dood
Prof. dr. C. Graafland is de geestelijke vader van Kontekstueel. In het voorlaatste artikel dat hij in het blad schreef, ‘De Bijbel in post-moderne handen’, concludeert hij: ‘Meer dan ooit is het voor de kerk een worsteling op leven en dood om de woorden van God verstaanbaar te maken voor de mens van nu.’ Omdat die waarneming in het geheel van de Gereformeerde Bond breed herkend wordt en we in de doordenking op elkaar aangewezen zijn, lijkt me dat Kontekstueel in 2011 niet als een luis of als een colonne ervaren wordt. De lezing die dr. P.J. Visser in 2008 over ‘Culturele verschuivingen en het bewaren van de vreze des Heeren’, op de GB-jaarvergadering gehouden heeft, zou zo in Kontekstueel afgedrukt kunnen zijn – en talloos andere voorbeelden zijn te geven. Met elkaar willen we leren van de manier waarop het Evangelie in een andere cultuur doorwerkt. Daarom verbaast het niet dat De Waarheidsvriend ds. C.M.A. van Ekris, ds. G.C. Vreugdenhil en ds. J. Verboom interviewt na hun terugkeer van het zendingsveld en Kontekstueel de twee eersten kort daarna een briefwisseling laat beginnen. Veel thema’s hebben we gemeenschappelijk. De formule van Kontekstueel is zo dat diverse visies naast elkaar kunnen blijven staan. De lezer van De Waarheidsvriend ervaart dit als onbevredigender, wil meer richtinggevende artikelen. Deze insteek maakt dat de afgelopen jaren goede themanummers van Kontekstueel verschenen zijn, die de lezer in de doordenking opscherpt en stimuleert: over de ruimte voor pluraliteit in de kerk, over de aanwezigheid van Jezus in de theologie, over de hemel, over het einde van het protestantisme enz.

Spannende zoektocht
Het springende punt blijft ondertussen het omgaan met de Schrift, in relatie tot de belijdenis. Binnen Kontekstueel leeft de overtuiging dat de Bijbel als Woord van God zichzelf vanwege haar inhoud wel staande kan houden, zonder de beschermende gordel die de belijdenis ten aanzien van de Schrift wil zijn. In die spanning gaan de scribenten staan, waarbij ze zoeken, hun zoektocht ‘spannend’ vinden en tegelijk gereformeerd willen blijven. Het is daarom verklaarbaar dat in de ethiek de wegen uiteengaan. De redactie plaatst een briefwisseling van twee vrouwelijke predikanten als een gegeven feit. Het lijkt soms dat degenen die daar afwijzend tegenover staan, zich moeten verantwoorden over hun visie op de plaats van de vrouw in de gemeente. Ook op het gebied van homoseksualiteit en huwelijksethiek zijn artikelen in Kontekstueel en De Waarheidsvriend niet onderling uitwisselbaar. Vanuit Kontekstueel wordt benadrukt dat we vanuit de vragen van onze tijd moeten pogen bijbelse noties opnieuw te doordenken. Ik vind dit risicovol, zonder daarmee weg te lopen voor de thema’s die anno 2011 aan de orde moeten komen. Daarmee streef je als Gereformeerde Bond niet naar een ‘strict exclusief-gereformeerde belijdenis, met alle antithetische en isolerende gevoelens, die dit met zich meebrengt’, zoals prof. Graafland een halfjaar voor zijn sterven in Kontekstueel een risico voor de Bond tekende, daarmee zoek je wel de doorgaande lijn in Gods Woord op het spoor te komen.

Fronten
Door de secularisatie zijn de fronten veranderd. Allen zijn we betrokken bij de overdracht van het Evangelie in een door individualisme en fragmentarisering gekenmerkte tijd. In die roeping luisteren we naar elkaar, lezen we vooral samen de Schriften. En blijft – wat ons betreft – de belijdenis van de Reformatie richtinggevend. Omdat we op bescheiden wijze weten dat wat daarin over God en Zijn handelen beleden is, ons de weg wijst, ook in de context van vandaag.

---
Jubileum- en studiedag
Kontekstueel – tijdschrift voor gereformeerd belijden nú – belegt DV op zaterdag 26 maart in Amersfoort een studiedag met als thema ‘Ik voel, dus ik geloof’ – welk geloof houdt het? De religieuze ervaring in onze belevingscultuur gaat de kerken niet voorbij. Maar is wat voor geloof doorgaat ook bijbels geloof, dat het houdt in kwade dagen – geloof als zeker weten? De hoofdlezingen op de studiedag worden gehouden door ds. A.J. Zoutendijk (‘Want wij weten…’. Geloven als een zeker weten) en dr. P.J. Visser (‘Volg Mij na’. Over geloven als een levenslang gehoorzamen). In workshops komt geloofservaring aan de orde in relatie tot de prediking (dr. T.T.J. Pleizier en ds. P.L. de Jong), het heilig avondmaal (ds. A.D.L. Terlouw en ds. W. J. Dekker), liturgie - praise en worship (ds. B.J. van der Graaf en ds. L. Schormans-Marchand) en de gemeente (ds. C.C. den Hertog en ds. P.A. Verbaan). Ds. P.L. de Jong blikt in een gesproken column terug op de start van het blad en dr. H. de Leede heeft het voor-laatste woord in een bijdrage getiteld ‘Samen met alle heiligen’. Een achtergrondartikel bij het thema en verdere informatie over de dag en aanmelding is te vinden op www.kontekstueel.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen