Van sabbat naar zondag

In de periode van 1 februari tot 15 maart volgde ik de collegereeks ‘Van sabbat naar zondag’ als onderdeel van het hoofdvak geschiedenis van het gereformeerd protestantisme. We zijn de reeks begonnen met een blik op de verschuiving van de sabbat naar de eerste dag van de week, die vanaf keizer Constantijn zou bekendstaan als de zondag, en welke overwegingen aan deze verschuiving gekoppeld zijn. Je kunt hierbij denken aan de dag van de opstanding van Christus en bijbelplaatsen als 1 Korinthiërs 16:2 of Handelingen 20:7-12. Ook hebben we gekeken naar de plaats van de rustdag ten tijde van de Vroege Kerk en de manier waarop een kerkvader als Augustinus daarover dacht. Vervolgens hebben we wat betreft deze verschuiving en de plaats van de rustdag de sprong gemaakt naar de middeleeuwen en gezien hoe er, met een beroep op onder andere de Synode van Orléans en Thomas van Aquino, destijds tegen deze kwesties werd aangekeken.

Reformatoren
We zijn deze collegereeks daadwerkelijk begonnen met het bespreken van Luther en Calvijn – dat is: hun uitleg van het vierde gebod. We hebben kunnen horen van de grote nadruk die beide reformatoren hebben gelegd op de geestelijke sabbat, geldend voor het gehele christelijke leven, en het belang van het bijwonen van de zondagse kerkdienst als onderdeel van het heiligen van de rustdag. Daaropvolgend was de stap naar de opkomst van vele catechismi, waaronder de Heidelbergse Catechismus (1563), en de nadruk die op het preken uit deze werken in zogeheten leerdiensten werd gelegd, wat je ook bij de Synode van Dordrecht van 1618/1619 kunt terugvinden. Vandaaruit is de collegereeks tot een afronding gekomen, waarbij we de lijn hebben doorgetrokken naar de zeventiende-eeuwse sabbatsstrijd in de Nederlanden en aan bod is gekomen hoe het sabbatsgebod indertijd is uitgelegd door theologen als Gomarus, Coccejus – aan de hand van zijn verbondstheologie – en Voetius, en welke theologische motieven aan hun uitleg ten grondslag lagen.

Standpunt vormen
Wat mij tijdens de reeks is opgevallen, is de nadruk die door de tijden heen is gelegd op de geestelijke sabbat – de levensheiliging – en niet de zondag als rustdag bij die andere zes dagen, die je boven al die dagen in ere dient te houden. Deze collegereeks heeft mij vooral geholpen een standpunt ten aanzien van de zondag als onderdeel van het gehele christelijke leven te vormen. Ik zocht naar een stuk theologische verdieping, mede omdat ik niet christelijk ben opgevoed en later tot geloof ben bekomen. In december vorig jaar heb ik de Heilige Doop mogen ontvangen en heb ik belijdenis gedaan. Hiermee mag duidelijk zijn dat ik midden in een dogmatiseringsproces zit: wat geloof ik precies en hoe denk ik over bepaalde zaken? Voor mij persoonlijk geldt dan dat je je niet moet vasthouden aan wetticisme, maar dat je zorgvuldig je afwegingen moet maken. Dit zorgvuldig afwegen is op mijn gehele dagelijkse leven van toepassing, zoals ook de geestelijke sabbat niet alleen voor de rustdag geldt, maar geldend is voor het geheel.

Ontspanning
Als ik dit echter op de zondag toepas, dan geldt voor mij dat de eredienst op zondagmorgen voor mij een vast onderdeel is, maar dat ik, uitzonderingen daargelaten, geen betaald werk zal verrichten. Sport en ontspanning zijn wat mij betreft geen enkel probleem. Ik vind het daarom bijvoorbeeld leuk om te voetballen, televisie te kijken of iets dergelijks. Uit eten gaan of uitgaan zijn echter weer vormen van ontspanning die ik op de zondag niet zal doen. Daar heb ik verschillende overwegingen bij. Tevens is het voor mij belangrijk dat ik nu weet waarom de zondag onze rustdag is. Dat heb ik nooit precies geweten en dat wil ik naar anderen toe wel kunnen verdedigen, ook naar christenen toe die de sabbat van weleer in ere houden (denk aan de zevendedagsadventisten of leden van de Church of God).

Werken
Belangrijk voor mijn latere werk – ik wil graag docent Engels worden – is de opvatting dat je ruim vóór het begin van de rustdag je werk op orde dient te hebben. We hebben het hier over een betaalde baan waarvan het wezenlijke gedeelte doordeweeks plaatsvindt, namelijk het onderwijzen; dan blijft er altijd nog werk voor thuis over, wat je in mijn beleving op zondag moet vermijden en zoveel mogelijk van maandag tot en met vrijdag moet doen. Dit geldt ook voor mijn huidige bijbaan. Ik werk bij Albert Heijn en bij ons fi liaal wordt enkele keren per jaar op zondag gewerkt, waarbij die uren onder een dubbel tarief vallen. In die geest, die van het extra geld verdienen, wil ik niet werken. Op de zondag gééf ik geld, ik wil het niet verdienen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen