Typisch een Welshman

Toen ons gezin zich in de jaren zestig in het zuiden van Londen vestigde, waren we vast van plan om ons aan te sluiten bij de Westminster Chapel- gemeente van Lloyd-Jones. Wij zijn ook een aantal weken op zondag naar de chapel gereden. Dat we drie kwartier moesten rijden was geen probleem, de meeste bezoekers kwamen van heinde en verre. Er waren ook voorzieningen om er de hele dag te blijven. Je kon er tussen de middag lunchen en vervolgens één van de verschillende bijbelklassen bezoeken en ’s avonds de tweede dienst. Wij kwamen tot de conclusie dat het voor een gezin met jonge, nauwelijks Engelssprekende kinderen niet vol te houden was om elke zondag de Chapel te bezoeken. Wij vonden een onderkomen in een locale baptistengemeente, waar we ons overigens niet helemaal thuis voelden. Zou er iets in de buurt zijn dat meer in lijn van de doctor lag?

Kring
De gelegenheid om deze vraag aan Lloyd-Jones te stellen deed zich voor toen prof.dr. W. Balke bij ons op bezoek was. Hij had de doctor eerder leren kennen tijdens een conferentie en zou hem gaarne nog eens willen ontmoeten. Samen gingen we op zondag naar de avonddienst en na afl oop stelden we ons op in de rij om Lloyd- Jones te spreken. Na geruime tijd wachten waren we aan de beurt. De ontvangst was allerhartelijkst. Op mijn vraag kreeg ik het advies om ons aan te sluiten bij een gemeente in East Horsley, een kwartier rijden van ons huis. De predikant van die gemeente was ds. Paul Bassett, een trouwe bezoeker van de Westminster Fellowship, een kring van predikanten onder leiding van Lloyd-Jones. Wij hebben het advies opgevolgd en hebben zeer goede jaren in die gemeente mogen beleven. Er zijn vriendschapsbanden voor het leven uit ontstaan. Mevrouw Bassett bleek overigens een dochter te zijn van ds. Omri Jenkins, één van de trouwste vrienden van Lloyd- Jones. Zo kwamen we in contact met de kring van vertrouwden rondom de doctor.

Geen Engelsman
Toen ik de artikelen van dr. C.A. van der Sluijs las over Lloyd-Jones las, recent in De Waarheidsvriend, kwamen deze herinneringen weer boven. Wat mij vooral van de doctor is bijgebleven – naast zijn boeiende preken – is dat hij een Welshman was, hoewel hij de grootste tijd van zijn leven in Engeland heeft doorgebracht. Wij gebruiken het woord Engels nogal gemakkelijk als algemene uitdrukking voor alles wat zich afspeelt op het Britse eiland, behalve Schotland misschien. Lloyd- Jones was vóór alles een man uit Wales, Zijn moedertaal was Gaelic, de Keltische taal die in Wales wordt gesproken. Het Engels was zijn tweede taal, geleerd op school. Lloyd-Jones sprak het Engels dan ook met een duidelijk Keltisch accent, overigens zeer aangenaam om te horen.

Openlijke distantie
Het niet van Engelse afkomst zijn, speelde Lloyd-Jones parten toen hij in confl ict raakte met de anglicaan John Stott, de andere grote leider van de evangelicalen. Dat gebeurde tijdens een spreekbeurt op het tweede nationale congres van de evangelicalen op 18 oktober 1966. De Evangelische Alliantie had het initiatief genomen om meer eenheid onder de evangelicalen te zoeken door het beleggen van nationale congressen. In 1966 werd het tweede congres gehouden met Lloyd-Jones als spreker over de oecumene. John Stott was de voorzitter. Lloyd-Jones eindigde zijn referaat met een krachtige oproep aan zijn hoorders om uit te treden uit de verschillende denominaties en zich te verenigen in een bijbelgetrouwe evangelische kerk. De discussie over het referaat van Lloyd- Jones zou de volgende dag plaats hebben, maar na de oproep van Lloyd-Jones voelde Stott zich kennelijk verplicht om onmiddellijk te reageren door zich openlijk van het betoog van Lloyd-Jones te distantiëren en met name van de oproep tot, wat wij zouden noemen, afscheiding. Het gebeuren op het congres maakte kennelijk zoveel indruk dat er de volgende morgen verslag van werd gedaan in de dagbladen.

Bekoeld
Lloyd-Jones baseerde zijn oproep op Openbaringen 18:4: ‘Ga uit van haar, mijn volk’. John Stott reageerde fel met de opmerking dat Lloyd-Jones zowel de geschiedenis als de Bijbel tegen zich had. Dit confl ict tussen de twee leiders van de evangelische beweging heeft ver gaande gevolgen gehad voor Lloyd-Jones persoonlijk en voor de verhoudingen tussen de evangelicalen in Engeland. Lloyd-Jones was zeer teleurgesteld dat zijn oproep meer kritiek dan navolging opleverde. Hij trok zich terug als leider van de Westminster Fellowship. De anglicaanse deelnemers aan de fellowship haakten af. Enige jaren later nam Lloyd-Jones afscheid van de Westminster Chapel-gemeente. De pogingen van de Evangelische Alliantie om meer eenheid te verkrijgen onder de evangelicalen werden opgeschort. De verhoudingen tussen de evangelicalen in de Church of England en daarbuiten raakten bekoeld. De anglicaanse evangelicalen werden ook meer zelfbewust. Zij gingen hun eigen congressen beleggen.

Ander levensgevoel
Wat bewoog Lloyd-Jones? Had hij niet kunnen voorzien dat zijn oproep, zeker bij de anglicanen, verkeerd zou vallen? Vele verklaringen zijn gegeven. Twee wil ik er noemen. Lloyd-Jones was vóór de dramatische gebeurtenis in 1966 verwikkeld in een discussie binnen de Westminster Chapel over de vraag of deze gemeente zich zou afscheiden van de congregationalistische kerk waartoe deze gemeente vanaf haar bestaan behoord had. Na veel gesprekken viel de beslissing tot afscheiding. Een tweede verklaring, die ik persoonlijk nogal treffend vind, is dat Lloyd-Jones zijn oproep nooit gedaan zou hebben als hij van Engelse oorsprong was geweest. De man uit Wales had te weinig zicht op het levensgevoel van de Engelsen. Met zijn oproep raakte hij de ziel van de evangelicalen in de Church of England. Wij, als hervormd-gereformeerden, zullen de reactie van onze anglicaanse broeders en zusters beter verstaan. Hoewel wij ons zeer wel kunnen vinden in de preken van Lloyd-Jones staan we wat kerkelijke positie betreft dichter bij John Stott.

Weinig terug te vinden
Wat is er van de erfenis van Lloyd-Jones overgebleven? Wie zich op zondag naar de Westminster Chapel in Londen begeeft, zal daar in de diensten niets of nauwelijks iets terugvinden van de doctor. Anders is het met de kerk van John Stott, de All Souls-gemeente in Londen. Daar is de anglicaanse evangelische traditie duidelijk present. In verband met het feit dat het dertig jaar geleden is dat Lloyd-Jones overleed, is er afgelopen december een conferentie in Oxford gehouden waarbij het leven en de betekenis van Lloyd-Jones uitvoerig aan de orde zijn geweest, met name ook het gebeuren in 1966. Later in het jaar verschijnt er bij Inter-Varsity Press in Nottingham een boek met de gehouden referaten.

Verklaring?
Ook bij ons is er wel iets veranderd. Toen dr. Balke en ik op bezoek bij de doctor waren, refereerde hij aan zijn contacten in Nederland, met name met verschillende hoogleraren aan twee gereformeerde bolwerken, Kampen en de Vrije Universiteit. Nu, vijftig jaar later, worden de vertaalde werken van Lloyd-Jones vooral gelezen in bevindelijke kringen, onder andere door hervormdgereformeerden. Hebben we daar een verklaring voor?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen