Bijbellezen met het hart

Een retraitegast kan voor een fundamentele beslissing staan en daarin Gods weg zoeken te gaan. Of hij heeft gemerkt dat zijn of haar ontvankelijkheid voor God overwoekerd is door beslommeringen van het leven en daarom wil hij bewust tijd vrijmaken om God (weer) ernstig te zoeken. Het kan ook zijn dat hij zich door God genodigd weet om dichter tot Hem te naderen. Of dat hij zich gedrongen voelt tijd te nemen om bij de HEERE te zijn en Hem te eren. Een retraitegast ervaart de oproep van Jakobus, ‘nader tot God’, als een uitnodiging en lokroep.

Geestelijke lezing
Naderen tot God gaat nooit buiten het lezen van Zijn Woord om. Welke manier van bijbellezen is in dat verband het meest geschikt? Uit de praktijk blijkt dat dit het lezen van de Schrift met je hart is. Ons hart is in de Bijbel namelijk de plaats waar alle draden van onze persoonlijkheid samenkomen, de plek waar God ons aanspreekt en aanraakt (zie Spr.4:23 en Hand.16:14). Bij deze manier van bijbellezen wordt vooral een appèl gedaan op ons voorstellingsvermogen en onze verbeeldingskracht als communicatiemiddelen tussen God en ons. Deze lezing wordt ook wel lectio divina genoemd. Letterlijk vertaald: goddelijke lezing, maar meestal weergegeven als geestelijke lezing, omdat de bijbelwoorden door de Heilige Geest doordringen tot alle aspecten van ons persoonlijkheid. Deze lezing is geen nieuwlichterij, maar een eeuwenoude manier van liefdevolle en eerbiedige omgaan met Schrift, die vele christenen tot zegen is geweest. Benedictus van Nursia schreef haar in het begin van de zesde eeuw aan zijn monniken voor.

Proeven
Bij deze geestelijke lezing gaat het om een langzame, zorgvuldige, aandachtige en liefdevolle lezing van een bijbeltekst, bij voorkeur hardop, zodat je de woorden in de mond neemt en ze proeft. Geen hele lappen tekst maar enkele verzen. Je leest zorgvuldig totdat je bij een woord of een uitdrukking blijft haken. Dit woord of deze uitdrukking wordt als het ware herkauwd. Een bijbels voorbeeld is Maria, de moeder van Jezus. Zij overweegt alles wat zij van de herders gehoord heeft in haar hart (Luk.2: 19). Daarbij stel je jezelf vragen als: Wáárom raakt mij dit? Hoe zou ik in mijn concrete situatie hier een vruchtbaar antwoord op kunnen geven?’ Je leest weer langzaam verder, totdat je vermoedt weer bij iets voedzaams aanbeland te zijn. De tekstwoorden worden zo een venster, waardoor je iets ziet dat je eerst niet zag. Je wordt geconfronteerd met een duisternis, een diepte van leegheid en zonde die je niet wist. Dat wekt verdriet of berouw en brengt in gebed tot belijdenis van schuld. Je komt zo in aanraking met de schoonheid of heerlijkheid van God. Of je wordt zó geraakt door Zijn goedheid dat het als vanzelf komt tot aanbidding.

Verbeelden
In deze fase kun je ruimte geven aan je voorstellingsvermogen waardoor je een geestelijke werkelijkheid gaat visualiseren. Je kunt bijvoorbeeld de goedgeefsheid van God verbeelden als een enorm pakhuis vol met goede gaven, waar de Heere Jezus met je binnengaat en je overlaadt met mooie cadeaus. De een is hier, gezien zijn gave van creativiteit of haar gave van verbeeldingskracht, meer toe in staat dan de ander. Het gebed kan ook de vorm aannemen van een hartelijk antwoorden op wat je hebt vernomen. Na lezing, herkauwen en gebed laat je tot slot je ideeën, plannen en meditaties voor wat ze zijn en probeer je eenvoudig te rusten in het Woord. Je luistert naar de stille stem in je hart.

Omgevormd
Door geregeld te luisteren en van harte antwoord te geven, word je langzaam maar zeker een stukje omgevormd. Je gaat iets meer lijken op die mens zoals God je bij je ontvangenis voor ogen had en zoals Hij je uiteindelijk bedoeld heeft. Deze bescheiden omvorming heeft een diepgaande invloed op je persoonlijkheid, je levenshouding en je gedrag. Ze kan verschillende vormen aannemen: een zich verdiepende ontvankelijkheid voor God, een kracht die je in staat stelt tot het dragen van een bijzondere last, een bereidheid tot vergeven die er eerst niet was, een bereidheid tot zelfverloochening die je vanuit jezelf niet kon opbrengen. Niet je levensomstandigheden veranderen, maar jijzelf wordt veranderd in die zin dat je ergens anders tegenaan leert kijken en er anders in komt te staan.

Stethoscoop
De vrucht van deze geestelijke lezing is dus tweevoudig: er gebeurt iets met het bijbelwoord én er geschiedt iets met jou als lezer. De tekst wordt toegepast, vertolkt in de richting van jouw concrete levensomstandigheden en jij als lezer wordt veranderd. Dat een bijbelwoord je daadwerkelijk zo aanspreekt dat zich een onverwacht vergezicht aan je voordoet of dat je van harte antwoord kunt geven, is uiteindelijk niet door ons te organiseren. Dat heeft met het werk van de Heilige Geest te maken. Mijn ervaring is dat het er vaak op neer komt dat je stug volhoudt wat betreft het (her)kauwen. Een tekst kan heel wat distels bevatten en aardig op slot zitten. Jijzelf als lezer trouwens ook. Waar het op aankomt is dat je volhardt in het bekloppen van de tekst en die als het ware met een stethoscoop beluistert. Niet uit vrijblijvende interesse, maar om een adequaat antwoord te geven en er op een bescheiden manier door omgevormd te worden.

Vooraf
Tot God naderen, Hem in Zijn Woord ontmoeten en omgevormd worden is een godsgeschenk. Tegelijk worden we opgeroepen ons op die ontmoeting voor te bereiden. In dat kader zijn vier dingen van belang: zoek een stille plek waar je ongestoord kunt lezen, bid om een echte luisterhouding, laat lichaam en geest tot rust komen door je te concentreren op je ademhaling als fundamentele schakel tussen lichaam en geest en besef met verwondering dat God je op dat moment al meer nabij is dan jij denkt of ervaart. Deze blijde werkelijkheid behoedt je ervoor dat je het bijbelezen en de omgang met God ervaart als plicht of een ijzeren wet. Zie het bijbellezen als een cadeau aan jezelf. Gun jezelf een moment van rust en stilte, van ontmoeting en contact met God. Besef dat in de eerste plaats Gód met ons omgaat, dat Hij ons nabij is en met ons aan het werk is – ook als wij totaal niet aan Hem denken. Die geloofswetenschap werkt ontspannend en zegenrijk.

Opscherpen
Velen zullen in staat zijn om in hun thuissituatie een stille plek te creëren om de Schrift op deze wijze te lezen. Daar heb je geen retraite voor nodig. Mijn ervaring is dat ondanks oefening en volharding de geestelijke lezing toch weer ‘verloopt’ en overwoekerd wordt door de drukte en je eigen gesjoemel. Ik heb het nodig om mij geregeld te laten opscherpen in deze manier van bijbellezen. Zou een retraite in De Herberg een goede mogelijkheid zijn om daar bij tijden bewust tot God te naderen door de geestelijke lezing te herpakken en op een dieper niveau te beoefenen? Om als een uitgerust en verdiept mens verder te leven.

---
De Herberg
Een retraitegaste in De Herberg in Oosterbeek treft naast een eigen kamer ook een kapel aan die als stiltecentrum dienst doet. Er een geestelijke begeleider beschikbaar die door middel van gesprek(ken) als gids een stukje kan meelopen op de geestelijke weg. Een retraitemidweek (maandag t/m vrijdag) kost 300 euro.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen