Boekbespreking

Flannery O’Connor
De geweldenaars. Uitg. Kok, Utrecht; 191 blz.; € 15,-.
Dit boek is misschien niet geschikt om iedereen cadeau te doen. Flannery O’Connors boek De geweldenaars is namelijk allesbehalve een doorsnee roman. Het is deel één in een nieuwe serie van uitgeverij Kok, getiteld ‘Christelijke klassieken’. Met deze serie wil Kok literaire romans die zijn geïnspireerd door het christelijk gedachtegoed (opnieuw) voor het voetlicht brengen. Deel twee is inmiddels ook verschenen, dat is een roman van Graham Greene (zie de boekaankondiging in De Waarheidsvriend van 25 mei). Wie het boek De geweldenaars wil lezen, begrijpen en genieten, doet er goed aan zich een belangrijk motto van de schrijfster tevoren eigen te maken: ‘Tegen de hardhorenden moet je schreeuwen en voor bijna blinde mensen teken je grote en schrikwekkende figuren.’ Dat gebeurt in deze roman veelvuldig. Flannery O’Connor bedient zich van de stijlfiguur die ‘groteske’ wordt genoemd. De gebeurtenissen en karakters die zij in dit boek portretteert zijn aan alle kanten over the top. Regelmatig denk je bij het lezen: kan het nog gekker? De hoofdpersoon, Francis Tarwater, groeit op bij zijn oom Mason, in het boek vaak ‘de oude Tarwater’ genoemd. De oom noemt zichzelf profeet, je zou hem van godsdienstwaanzin kunnen verdenken. Met alle geweld wil hij dat zijn neef de profetenmantel van hem overneemt, die dit met evenveel kracht probeert te voorkomen. Zo extreem gelovig als de oude oom is, zo extreem anti-gelovig is Francis’ oom Rayber. Verscheurd tussen deze beide extremen speelt zich het leven van de jonge Tarwater af, die overigens allerminst als een tragisch product van tegengestelde invloeden wordt neergezet. Een recensent van een landelijk dagblad vroeg zich af of het wel zo’n gelukkige keuze was een serie ‘christelijke klassieken’ met dit boek te openen. Feit is dat het kleine oeuvre van Flannery O’Connor in Amerika tot op de dag van vandaag wordt beschouwd als hoogtepunt in de literaire geschiedenis. In 2009 vond in Rome nog een driedaagse internationale conferentie plaats waarin het werk van deze katholieke schrijfster centraal stond. Op het eerste gezicht lijkt er inderdaad weinig christelijks aan. O’Connor wil met deze roman maar één ding, denk ik. En dat is dat je na het lezen van het boek eens te meer beseft dat deze wereld (en dus ook je eigen leven!) genade nodig heeft. Toegegeven, die boodschap wil ontdekt worden, maar waar dat niet herkend wordt als voluit christelijk is wel iets aan de hand, lijkt me. Zo beschouwd is De geweldenaars dus niet alleen een boek voor dove heidenen, maar net zo goed voor dove (lees: verburgerlijkte) christenen. Het fraaie en zeer instructieve nawoord van Tjerk de Reus beantwoordt veel vragen die ongetwijfeld na het lezen overblijven. Toch is het raadzaam dit nawoord inderdaad als nawoord te lezen en de verleiding om het van tevoren te bestuderen te weerstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen