Kans om binnen te kijken

Dr.ir. Jan van der Stoep is lector Religie in Media en Publieke Ruimte aan de Christelijke Hogeschool Ede en docent aan de faculteit wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij beweegt zich op veel velden van sociale media en weet wat er te koop is. Van der Stoep ziet missionaire kansen in het gebruik van sociale media, in tegenstelling tot de predikanten die vorige week in De Waarheidsvriend hierbij twijfels uitten. ‘Het mooie van sociale media is dat ze het onderscheid tussen buiten en binnen kleiner maken. Ze slechten de muren van de kerken, zodat mensen die niet zo snel de drempel van de kerk over durven stappen, toch de kans krijgen om binnen te kijken.’ De christelijke boodschap heeft op sociale media een veel groter bereik dan op het eerste gezicht lijkt. ‘Het gaat in deze media om groepsnetwerken, niet om zelfprofilering. De evangelieboodschap kan worden verspreid als de mensen in de groep de tweets van een predikant retweeten – kopiëren en doorsturen dus. Een predikant kan christelijke volgers hebben, maar als die volgers de berichten doorsturen, kunnen zij de boodschap weer verder brengen in hun netwerk.’ Toch heeft de Amerikaanse voorganger Tim Keller veel volgers op zijn Twitteraccount DailyKeller, terwijl hij niet in gesprek gaat met zijn achterban. ‘Tim Keller heeft veel volgers, omdat hij al een man van statuur was toen hij begon aan Twitter. De kracht van sociale media ligt niet in het alleen maar zenden van berichten. Het volgen van andere mensen en het reageren op andere mensen hoort daar ook bij.’

Fanatiek twitteren
Heeft een predikant eigenlijk sociale media nodig? Dat is te zwaar aangezet, vindt Van der Stoep. ‘Ik denk wel dat deze media belangrijk zijn om te leren hoe de maatschappij in elkaar zit. In een netwerksamenleving als de onze kunnen predikanten via deze media op de hoogte blijven van wat gemeenteleden bezighoudt.’ Wie meedoet aan sociale media, komt er niet met passief gebruikte accounts, vindt Van der Stoep. ‘Alleen door actief mee te doen, leer je mensen pas echt te kennen. Daarbij hoort ook het vertellen over je persoonlijkheid. Wat houdt jou bezig? Gooi eens een balletje op om een discussie van de grond te krijgen. Het heeft overigens weinig zin om fanatiek te gaan twitteren als de gemeenteleden daar niet op zitten te wachten.’ Van der Stoep geeft aan dat zijn contacten met gemeenteleden van Kruispunt Vathorst, een samenwerkingsgemeente in Amersfoort van de Protestantse Kerk in Nederland, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Christelijke Gereformeerde Kerken, zijn verdiept sinds hij sociale media gebruikt. ‘Mijn gemeente is daarin redelijk actief. Ik heb meer dan eens meegemaakt dat gemeenteleden zondag na de dienst op me afkwamen en vroegen hoe een bijeenkomst was, die ik voor mijn werk had bezocht die week. Zonder sociale media zou je daar niet zo snel zelf over beginnen.’

Glazen huis
Niet alle sociale media kunnen over een kam worden geschoren. Van der Stoep begrijpt de huivering wel die sommige predikanten hebben bij het gebruik van kanalen als Facebook en Hyves. ‘Die rem heb ik zelf ook. Ik ga niet zo maar studenten volgen op deze netwerksites, omdat ze dan een deel van hun privéleven voor mij openleggen. Ik leg het initiatief bij de ander neer. Als een student vraagt of we ‘vrienden’ mogen worden, dan stem ik toe, mits ik hem of haar goed ken.’ Sociale media hebben regelmatig te lijden aan een negatief imago, als zouden ze het gezag ondermijnen. Van der Stoep is daar helder over: wie op Facebook geen gezag heeft, had dat ook niet in het echte leven. Tegelijk signaleert hij dat de manier om gezag te verkrijgen veranderd is. ‘Vroeger kreeg een predikant door zijn ambt gezag. Nu moet hij dat verwerven door zijn persoonlijkheid.’ Daaraan kleeft volgens Van der Stoep een bezwaar bij het gebruik van sociale media. ‘Predikanten leven al in een glazen huis. Wie zich actief opstelt op de terreinen van de media, zal zich relatief open en onbeschermd moeten opstellen. Dat kan zijn kwetsbaarheid verhogen.’

Discipline
Sociale media worden nogal eens in verband gebracht met een toegenomen vluchtigheid van het leven. Goed omgaan met de enter-knop om een bericht te plaatsen, is voor Van der Stoep belangrijk. Het impulsieve karakter van deze media kan op gespannen voet staan met een goed doordachte reactie. Van der Stoep adviseert daarom om zelfdiscipline aan te leren. ‘Het gevaar is groot om inhoudelijk gezien grenzen op te zoeken. Want hoe spannender je opmerkingen zijn, hoe meer discussie en volgers je krijgt. Ook wat betreft tijdsbesteding is discipline overigens belangrijk.’ Maar zelfs Twitter, met korte berichten van 140 tekens, kan uitstijgen boven de vluchtigheid. ‘De volgers onthouden geen afzonderlijke tweets, maar je levensverhaal als een som van alle tweets.’ De docent verduidelijkt dat met een gebeurtenis die hij onlangs meemaakte. ‘Ik werk mijn Twitteraccount veel bij in de trein, omdat je dan niet zo veel te doen hebt. Mijn studenten hadden dat blijkbaar opgepakt. Want ze twitterden eens dat iemand een voorbeeld aan mij moest nemen. Het was daarentegen moralistisch over gekomen als ik een tweet had geplaatst met de tekst: ‘Je moet met de trein gaan.’ Hieraan kun je zien hoe onbedoeld volgers iets van je levensverhaal oppikken.’ Van der Stoep wil een lans breken voor een goed gebruik van mediakanalen. Maar sociale media kunnen pastorale gesprekken in het echte leven niet vervangen. ‘Sowieso schieten deze media tekort bij grote levensmomenten, als geboorte, lijden of dood. Qua communicatie zijn ze een aangename aanvulling naast een geregeld live-contact, niet meer en niet minder. Je kunt er veel mee, maar ze bieden slechts een heel beperkte vorm van contact.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen