Woorden van Agrippa

De boeken Niets is onmogelijk, De crux en Hete hangijzers willen christenen van vandaag bemoedigen en toerusten en verlangen tegelijk niet-christenen de ogen en het hart te openen voor het christelijk geloof. In Niets is onmogelijk, het meest recente boek, is Andries Knevel in gesprek met mensen die niet konden geloven. Het bevat vijftien gesprekken die Knevel in de zomer van 2010 voor de radio had met mensen die christen werden terwijl ze nooit iets met het christelijk geloof hadden. ‘Gewone’ mensen, zoals hij schrijft in het Woord vooraf, die je op straat of in de winkel tegenkomt. Jonge mensen ook, die midden in de wereld en de cultuur staan. Niet alleen mensen met een donker en dramatisch verleden en een ‘van de kroeg naar de kerk’- verhaal – ze zitten er wel bij, maar niet te veel. Sommigen gebruiken intensief hun verstand. Knevel was speciaal geïnteresseerd in hoog opgeleide mensen. Zij zouden in hun zoektocht naar God toch wel veel intellectuele vragen in hun hart en hoofd zijn tegen gekomen. Hoe gingen (en gaan) ze daarmee om?

Nieuwe gelovigen
Toen Knevel op zoek ging naar gesprekspartners, kreeg hij steeds nieuwe namen aangedragen. Hij kon concluderen dat er heel wat nieuwe gelovigen bij komen. Het is bemoedigend en leerzaam om de verhalen te lezen. Knevel stelt best stevige vragen: ‘Is er een kans dat je weer teruggaat naar je oude leven?’, ‘Welke wijze les geef jij mee aan mensen die graag anderen over Jezus willen vertellen?’, ‘Ben jij gegroeid in je geloof als je nu terugkijkt?’ ‘Is je leven veranderd?’ en ‘Hoe reageren vrienden?’ Onder de ondervraagden zijn bekende personen, zoals actrice Jip Wijngaarden, die in 1982 de rol van Anne in de toneelbewerking van het dagboek van Anne Frank speelde, ds. Guus Labooy uit Papendrecht en de schrijver Willem Jan Otten. De ondervraagden zijn in verschillende kerken en gemeenten terechtgekomen, ook bij gemeenten in de Protestantse Kerk.

Kern van geloof
In De crux. Christenen over de kern van hun geloof, dat de befaamde Delftse natuurwetenschapper Cees Dekker en de theoloog en auteur Reinier Sonneveld uit Utrecht samenstelden, moeten verhalen van denkers en beelden van kunstenaars de kracht en de schoonheid van geloven presenteren. Dekker en Sonneveld vroegen vijftig personen om de kern van hun geloof te verwoorden; de denkers kregen 5000 woorden, de kunstenaars één pagina. Ze moesten persoonlijk blijven en bij de kern. Het vijftigtal komt uit het brede spectrum van het christendom. Het is een bijzonder boek geworden, waaraan onder anderen Aad Peters, Stefan Paas, Rikkert Zuiderveld, Rien van den Berg, Marius van Dokkum, Guillaume van der Graft, Henk Helmantel, Anne van der Bijl, Benno van den Toren, Arenda Haasnoot en Willem Zijlstra meewerkten. De beelden van de kunstenaars raken duidelijk een andere snaar dan de teksten. Voor deze manier van geloof verwoorden hebben we nogal eens weinig oog, helaas. In de ene bijdrage herken je duidelijker het hart van het christelijk geloof dan de andere, wat ongetwijfeld te maken heeft met de grote verscheidenheid van medewer- kenden. Omdat geloven ook over daden gaat, staan de redacteuren, auteurs en kunstenaars de opbrengsten van het boek, dat mooi is vormgegeven niet veel kost, af aan de ontwikkelingsorganisatie Tear. Het is een boek om cadeau te doen aan mensen die zoekend zijn of mensen die met het badwater – mogelijk juist vanwege dat water – het ‘kind’ van het geloof ook hebben weggedaan.

Hete hangijzers
Cees Dekker is, samen met Martine van Veelen, ook samensteller van Hete hangijzers. Antwoorden op zeventien kritische vragen aan het christelijk geloof. Het gaat hier om apologetiek, de rationele doordenking en verdediging van het christelijk geloof. In Delft zijn vanaf het najaar van 2008 door de gezamenlijke kerken discussieavonden belegd met lezingen en discussie onder de naam Hete Hangijzers. De bijdragen van de avonden zijn in boekvorm uitgekomen. Elk hoofdstuk behandelt een kritische vraag aan het christelijk geloof en kent twee bijdragen: een hoofdtekst en een korte reactie of aanvulling in de vorm van een chat, opiniestuk of column. Voorafgaand schrijft Reinier Sonneveld een hoofdstuk over apologetiek. Aan de orde komen vragen als: ‘Waarom kennen we de Bijbel een bijzonder gezag toe?’, ‘Wat moeten we met al dat geweld in het Oude Testament?’, ‘Geloof en wetenschap, dat kan toch niet samengaan?’, ‘Wat moet je met zo’n onbegrijpelijk dogma als Gods drie-eenheid?’ en ‘Hoe christelijk te denken over homoseksualiteit?’. Onder de auteurs zijn bekenden als Eric Peels, Arie van den Beukel, Bram van de Beek, Gijsbert van den Brink, Cees Rentier, Herman van Wijngaarden en Koert van Bekkum. Omdat de hoofdstukken elk een afzonderlijk thema behandelen, zijn ze onafhankelijk van elkaar te lezen en te gebruiken als studiemateriaal voor kringen, catecheses en discussieavonden. Predikanten kunnen er ook voor kiezen thema’s in een leerdienst te behandelen. De hoofdstukken zijn in de voorbereiding goed te gebruiken, ook al zou je het niet in alles met de auteurs eens zijn.

Ingaan op vragen
Het is mooi dat deze boeken verschijnen. Mensen met drukke agenda’s en met grote capaciteiten in hun vak zetten zich ervoor in om anderen kennis te laten maken met het christelijk geloof. Ze zijn bereid hun hart te laten zien en intensief in te gaan op (ook kritische) vragen van buitenstaanders. Deze mogen dus niet zeggen dat christenen op vragen geen antwoord hebben en dat ze daar geen moeite voor doen. Wat opvalt is dat christenen uit verschillende kerken en stromingen meewerken. Blijkbaar kan dat en is de bereidheid tot samenwerking er. Is het niet zo dat we elkaar hierin nodig hebben? Alle hens aan dek. De zaak waarom het gaat is het meer dan waard.

In gesprek
Vanwege de bewondering voor de inzet, de verbondenheid ermee en het indrukwekkende van de samenwerking wil ik mijn kritiek op onderdelen uit de verschillende boeken voor me houden. Misschien is het aardig als lezers in gesprek kunnen gaan met de schrijvers, wat vooral geldt voor De crux en Hete hangijzers. Eventueel beleggen de auteurs hiervoor een dag. En misschien vinden dergelijke gesprekken al plaats via de sociale media.

Vrucht
Wat zal de vrucht van deze boeken zijn? Nogal eens zijn ze allereerst – of zelfs allermeest – van betekenis voor christenen zelf. Wie geraakt is door het Evangelie wordt door deze boeken in het geloven gesteund en in de doordenking van het christelijk geloof geholpen. Hete hangijzers helpt christenen ook in het gesprek met niet-christenen. Daarbij komt dat het bemoedigend is om te lezen dat anderen tot geloof komen. Door de ogen van de nieuwkomers ga je de rijkdom van het christelijk geloof weer ontdekken. Iemand noemt de hoop die het christelijk geloof je geeft. In het boek Niets is onmogelijk valt ook te zien hoe God met mensen een weg gaat; met elk een eigen weg. Anderen, naasten, zijn daarin belangrijk, omdat de behoefte aan begeleiding groot is. Je leest hoe mensen dachten voordat ze tot geloof kwamen. Iemand meende dat kerkmensen heel gesloten waren en dat wat zij hadden niet zomaar voor een buitenstaander was. Een ander wist, levend in ons land, jarenlang niet dat het geloof bestond. Dat kan dus in Nederland, dat het christelijk geloof ongemerkt aan je voorbijgaat. Uit de verhalen kun je ook opmaken dat het tijd vraagt om van niet-gelovige christen te worden.

Dichtbij
Wat zullen de boeken uitrichten bij niet-christenen? Je hoopt allereerst dat ze de moeite nemen om ze te lezen. Er staat veel in. Je moet wel van lezen houden en er tijd voor vrijmaken. Ook daarom is het mooi dat er in De crux wat te kijken valt. Niet voor niets moest ik denken aan de woorden van Agrippa tot Paulus: ‘U overtuigt mij bijna om christen te worden.’ Dat doen deze boeken, zo dicht komen ze hier en daar bij de ander. Om werkelijk christen te worden is het overtuigende werk van Gods Geest nodig en bekering, overgave bij mensen. Ook dit gebeurt in de 21e eeuw, al leven we in een cultuur waarin het atheïsme fel van zich laat horen. Voor God is niets onmogelijk.


N.a.v. Andries Knevel, ‘Niets is onmogelijk. In gesprek met mensen die niet konden geloven’, uitg. Kok, Kampen;
189 blz.; € 14,80.
Cees Dekker en Reinier Sonneveld (red.), ‘De crux. Christenen over de kern van hun geloof ’, uitg. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam; 288 blz.; € 19,90.
Cees Dekker en Martine van Veelen (red.), ‘Hete hangijzers. Antwoorden op 17 kritische vragen aan het christelijk geloof ’, uitg. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam; 312 blz.; € 19,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen