Vorming voor het leven

Elien Doornink-Veldkamp (33) uit Wapenveld en Lubbie Nagelhout-Visch (33) uit Elburg gaan met elkaar in gesprek over hun taak als leerkracht. Elien geeft ruim elf jaar les op een christelijke basisschool in Wapenveld. Ze staat nu voor groep 8. Lubbie werkt sinds twee jaar bij de cluster 4-voorziening op de reformatorische Pieter Zandt scholengemeenschap in Kampen. Ze geeft daar les aan leerlingen met een gedragsprobleem. Hiervoor werkte ze in de bovenbouw van het basisonderwijs.

Klaarstomen
Beiden zien de vorming van leerlingen als hun dagtaak. Vorming betekent voor Elien dat je leerlingen klaarstoomt om de maatschappij in te gaan. Dat ze sociaal vaardig zijn en vol zelfvertrouwen. Lubbie: ‘Het doel is dat leerlingen met hun eigen mogelijkheden en gaven zelfstandig hun plek kunnen vinden. En dat ze zelf tot bloei komen. Dat is voor iedere leerling verschillend. De één gaat studeren, de ander lekker met zijn handen werken.’ Elien: ‘Het is ook heel belangrijk dat leerlingen weten dat ze er mogen zijn. Wat voor niveau ze ook hebben. Je moet als leerkracht veel complimenten geven en stimuleren. Als je wat niveau betreft altijd aan de onderkant zit en er dan ook nog in bevestigd wordt dat je niks kunt, dan floreer je niet.’

Dit kan een leerkracht op een openbare school ook zeggen. Maakt het niet uit of je op een christelijke school zit?
Lubbie: ‘Het verschil ligt in hoe je dingen benadert. Vanuit het geloof mag ik mijn werk doen. Dat je niet vloekt, is op een openbare school ook zo, lijkt me. Daar willen ze ook geen vloekende leerlingen. Leerlingen in mijn klas weten dat vloeken niet gewenst is. Ze snappen heel goed dat het ergens vandaan komt. Als je het erover hebt, bijvoorbeeld bij een dagopening, zijn ze heel open. ‘Maar mevrouw als ik heel boos ben, gebeurt het gewoon.’ Ik leg dan een link met de Bijbel. Dat vloeken een zonde is, wordt bij ons echt benoemd. Daar doe je God verdriet mee.’ Elien: ‘Bij ons gaat het veel minder over de zonde. We hebben het voornamelijk over de liefde. Ik werk op een gewone christelijke basisschool. Daar zitten ook nietkerkelijke kinderen op. Het is mooi dat we ook aan hen de boodschap van God mogen vertellen. Absoluut. En dat je hun mag voorleven. Je linkt bepaalde situaties aan de wandel van Jezus op aarde.’

Identificatiefiguur
Op reformatorische scholen is er evengoed een taak, vindt Lubbie. Veel kinderen vervreemden volgens haar van de kerk. ‘Ze gaan, omdat het moet. Dat spreken ze ook uit. Heb je een open sfeer in de klas, dan vragen ze ook: ‘Maar mevrouw, vindt u het dan echt leuk in de kerk?’ Het is natuurlijk supergaaf om daarover in gesprek te gaan. Ik hoop dat ik een identificatiefiguur mag zijn. Sommigen zijn van huis uit opgegroeid met: ‘Je mag nooit zeggen dat je een gelovige bent.’ Tegenover deze leerlingen heb je op een reformatorische school evengoed een taak je geloof uit te dragen als in een klas met niet-kerkelijke kinderen.’

Hele dag
Beide leerkrachten zien hun taak om leerlingen te vormen graag heel breed. Elien: ‘Je bent er de hele dag mee bezig. Er gebeurt iets voor je ogen. Er ontstaat een conflict in de pauze. Daar reageer je op. Onder het lesgeven zitten er twee onder tafel door te schoppen. Hoe ga je ermee om?’ Lubbie: ‘Voor onze cluster 4-leerlingen is het belangrijk dat je de dag doorneemt. Is dat vorming? Ja. Want je geeft er hun zelfvertrouwen mee. Je neemt een stukje angst en onzekerheid weg. Je kweekt rust en veiligheid om de dag te beleven. Zo ben je toch bezig met vorming.’ Ook hoe leerlingen soms praten – ‘Die buurman is toch zo’n grote sukkel.’ – vraagt om correctie. Elien reageert: ‘Dat is best lastig. Sommige kinderen komen uit een sociaal zwak gezin. Die weten niet anders. Je probeert de kinderen bij te brengen dat ze niet zomaar mogen schoppen. Maar thuis krijgen ze mee: ‘Dan trap je er maar op los.’

Ouders
Als je echt iets wilt bereiken met een leerling, moet je als ouders en school op één lijn zitten, stellen beide leerkrachten. Lubbie: ‘Het werkt niet als ouders thuis zeggen: ‘Wat een gezeur toch op school.’ Beide docenten willen hun leerlingen een christelijke levenswandel voorleven. Tegelijk is het eerste doel van schoolgaan voor hen onderwijs ontvangen en een diploma halen. ‘Leerlingen komen niet naar de bijbelschool.’ Elien: ‘Ik ben ook juf geworden om kennis bij te brengen. Dat ik dat mag doen op een christelijke school en elke dag mag beginnen met een bijbelverhaal en zingen is heel mooi.’ Lubbie: ‘Ik hoop dat ze er iets van meepakken hoe je als mens in het leven staat. In dagopeningen probeer ik leerlingen ergens te raken. Dat vind ik de uitgelezen momenten. Iedereen zit met een Bijbel voor zich. Dan probeer je de boodschap van genade en vergeving over te brengen.’

Voorleven
Elien vraagt zich hardop af waaraan je de rest van de dag ziet dat een school christelijk is. ‘Dat is toch in je handel en wandel.’ Lubbie: ‘Hoe je overkomt als mens is heel belangrijk.’ Je moet als docent ook je eigen tekorten laten zien, vindt ze. ‘Soms geef je iemand per abuis op zijn kop. Hoe ga je daar dan mee om? Ben je zelf in staat je excuses aan te bieden of een leerling te vergeven. Als iemand je uitscheldt, moet hij je later weer onder ogen komen. Denk je aan het eind van de dag nog steeds: ‘Buig maar eens goed voor me.’ Of zeg je: ‘We zullen eerst eens praten. Ik was ook niet zo netjes.’ Op zo’n manier leef je voor wat vergeving en wat genade is. Dat is niet altijd makkelijk. Je bent ook wel eens ongeduldig, niet tactisch. Maar de vraag is of je als docent ook iets kunt laten zien van je kwetsbaarheid.’ Een leerkracht moet zichzelf goed kennen en liefde en inlevingsvermogen hebben, denkt Lubbie.

Elien: ‘Het is handig als je sociaal vaardig bent en zelfvertrouwen hebt, zodat je kritiek durft te geven en te ontvangen.’ Lubbie: ‘Je moet open zijn.’ Elien: ‘Dan komen de leerlingen sneller naar je toe.’ Verder vindt Elien het van belang dat een leerkracht veel uitlegt. ‘Het ‘Onze Vader’ kunnen ze allemaal meebidden. Maar wat bid je? Wat zeg je dan allemaal?’

Is de vorming tot christen eigenlijk de taak van de kerk?
Elien: ‘Nee. Wij zien de kinderen 25 uur per week. Als school mag je die taak niet afschuiven. Je moet het samen doen, als ouders, school en kerk. Een uurtje club kan heel moeilijk zijn. Je ziet hoe dezelfde kinderen zich ineens anders gedragen en de boel op stelten zetten. Wij kunnen op school een sanctie opleggen. Op club kan dat niet.’ Voor de kerk is het ongelooflijk moeilijk er vorm aan te geven, denkt Lubbie. ‘Want hoe moet je dat dan doen? Luister je naar preken, dan blijkt het overgrote deel voor volwassenen bestemd te zijn. Club en catechisatie zijn voor jongeren vaak verplichte nummers. Maar hoe moeilijk het ook kan zijn, ieder wordt op zijn eigen plek geroepen om te doen wij hij kan. De ouders thuis, wij op school en de jeugdouderling en clubleider in de kerk. Samen mag je bouwen aan Gods Koninkrijk.’

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dominee in de klas

De dominee kan een voortrekkersrol vervullen in een goede relatie tussen kerk en school. Vooral met het oog op de kinderen en hun ouders is deze relatie van groot belang. Het is een mooie traditie dat de kinderen van de christelijke school samen met de juf, meester, vader, moeder, opa en oma op bid- en dankdag voor een viering in de kerk komen. Nu zijn er kinderen die nog wel op een christelijke school zitten maar niet gewend zijn om zondags met hun ouders naar de kerk te gaan. Deze kinderen – en naar we hopen ook hun ouders – kunnen door middel van deze biddagen dankdagvieringen (weer) met de kerk en Gods Woord vertrouwd raken. Het is in de relatie tussen kerk en school ook heel goed dat de predikant op school komt en daar met de kinderen een biddag- of dankdagviering heeft. In de ontmoetingsruimte van de school komen de kinderen dan bijeen voor de viering, waarbij ook de ouders zijn uitgenodigd. De dominee heeft de leiding en houdt een korte overdenking over een thema dat met biddag of dankdag te maken heeft. Hij staat als dominee voor een grote klas met kinderen. Dat is prachtig. In de eigen werk- en leefomgeving van de kinderen danken we voor de zegeningen die we van de Heere gekregen hebben. We mogen bidden voor het werk op school en vooral ook samen luisteren naar een gedeelte uit de Bijbel. Enerzijds is het is mooi dat de kinderen met hun meesters en jufs naar de kerk komen. Dat moeten we zeker blijven stimuleren. Maar anderzijds kan het juist ook goed zijn dat er een viering op school is, waarin de dominee een belangrijke rol vervult. In Ede doen we dit met de Paasbergschool afwisselend. De ene keer in de Oude Kerk en de andere keer op de Paasbergschool. Dat bevalt ons wederzijds heel goed. Voor sommige ouders van niet-kerkelijke kinderen is de drempel wat lager als de viering op school is. We hopen en bidden dat op deze wijze de kinderen met hun ouders tot de kennis en zaligheid van Christus zullen komen.

D.C. Floor

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen