Krimp, zorg, elan en vuur

Hoe belangrijk is een visienota? Wat heb je eraan als je ouderling bent in Wezep of gemeentelid in Rotterdam- Centrum? Die laatste vraag kan een bewijs zijn van de associatie van een visienota met de lade van het synodebureau. Maar die associatie is niet terecht. Dat hebben we in de kerk gezien na de vaststelling van de eerste visienota, ‘Leren leven van de verwondering’. Zonder de daarin verwoorde keuzen had het grondvlak niets gemerkt van de aandacht die er de afgelopen jaren was voor catechese en jeugdwerk, voor missionair werk.

Concentratie en vernieuwing
De nieuwe visienota wil allereerst peilen hoe het er met de kerk voorstaat. Daarin cirkelt het document om twee polen: naast krimp en zorg ook elan en vuur. Tegelijk wil de nota perspectief bieden. Voorzitter dr. R. de Reuver sprak aan het begin van de bespreking namens de Generale Raad van Advies, het belangrijkste adviesorgaan binnen de kerk. Hij was dankbaar voor de keuze voor concentratie en vernieuwing, ‘wat vraagt om openheid voor de Geest’.
Dr. P.J. Visser zei namens de Raad van Advies voor het Gereformeerd belijden (RAGB) dat de Schriften opengaan en de religie van het belijden tot haar recht komt. ‘In stilheid is er een loflied op God’. De raad had tegelijk enkele vragen: Wordt de verscheidenheid in de kerk niet toegedekt? Kan de verbondenheid met Israël niet meer verwoord worden? Kan er verwezen worden naar de belijdenisgeschriften en kan de blijvende pijn van de scheuring in 2004 ook benoemd worden?

Geloofstwijfel
De meeste weerstand kwam van ds. C.H. Oechies (classis Hoofddorp). Hij vroeg zich af of in de breedte van de kerk beleefd werd dat Jezus een werkelijkheid is voor het leven hier en nu. ‘Alsof er geen Kuitert, Hendrikse en Den Heyer zijn die mij voor de kerk behielden. De polsstok van scriba ds. A.J. Plaisier is niet lang genoeg om de breedte van de kerk te bereiken.’ Hij stelde voor om de nota te herschrijven met meer aandacht voor geloofstwijfel.
Oud.-kerkrentmeester H.A. van Dijk (classis Groningen) wilde graag loskomen van een behoudend taalveld en de insteek bij bekende vormen. ‘Veel jonge mensen hebben geen tijd voor een kerkdienst op zondag.’
Diaken B.J. Robbers (classis Amsterdam) had er moeite mee dat de kerk aandacht wil vragen voor het ongeboren leven. ‘We moeten niet suggereren dat we daar eenduidig over denken.’ Tevens noemde hij het opvallend dat ‘als vijftien geleden gevraagd werd de breedte van de kerk in het oog te houden, we dachten aan de rechterflank, en nu aan het andere deel’.
Diaken A.D. Drost (classis Heusden) vond het ‘een vreselijk goede nota’. Ten aanzien van de oecumene stelde hij voor ook een hand uit te steken naar de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken ‘en misschien zelfs de Gereformeerde Gemeenten’.
Ds. A. van Lingen (classis Alblasserdam) was dankbaar voor de visienota, maar wilde deze tegelijk meer trinitarisch van opzet hebben.
Dr. A.G.L. van Nieuwpoort (classis Amsterdam) zag als enige uitweg in de geestelijke crisis van de kerk een terugkeer naar de prediking, naar de bron en norm, naar de Bijbel.
Oud. Th. van den Bos (classis Zeist) wilde de oorzaken van de crisis van de kerk geduid zien. ‘Als we niet over schuld spreken, wijst de nota een vlucht naar voren aan.’
Ds. M.C. Batenburg (classis Gouda) bepleitte aandacht voor volharding.
Ds. J. Swager (classis Harderwijk) uitte zijn dankbaarheid erover dat de dag van de opstanding centraal gezet is.
Ds. E.J. Vledder (classis Rotterdam) zei bij dit stuk af te haken, omdat er in de kerk plaats moet zijn voor huiver, schroom, verlegenheid.
Ds. M. Veenstra-Oving (classis Heerenveen) vond een uitgestoken hand naar de Roomse Kerk te weinig. ‘Laten het twee armen zijn.’
Diaken A.W. van der Vlies (classis Dordrecht) vroeg vanwege het gesprek over nieuwe vormen aandacht voor de bewarende kracht van de traditie. ‘Op veel plaatsen waar er een traditionele vorm van kerk-zijn is, is ook veel jeugd, al is alertheid geboden en is vanzelfsprekendheid voorbij.’
Ds. M. van Dam (classis Gorinchem) zei dat in een tijd van twijfel en aanvechting de inhoud van het Evangelie de kracht is van jonge predikanten.

Ethische thema’s
Scriba dr. A.J. Plaisier zorgde ervoor dat de door hem geschreven visienota in de kern ongeschonden de synode passeerde. ‘U moet beslissen, het is de visienota van de synode, al heb ik voorwerk gedaan.’ Zorgvuldig beantwoordde hij een groot deel van de 140, 150 gestelde vragen. In zijn reactie maakte hij een paar voor de kerk belangrijke opmerkingen:
- ‘De kerk heeft zich bezig te houden met ethische thema’s, waarover de synode de gemeenten handreikingen kan aanbieden. Juist vanwege het maakbaarheidsdenken in ons land is het bevrijdend over onderwerpen het licht van het Evangelie te laten vallen. Afgekickt van de apostolaatstheologie vanwaaruit over van alles dikke rapporten verschenen, moeten we ethische thema’s oppakken.’
- ‘We moeten komen tot een Nederlands Global Forum, waarin ruimte is voor alle christelijke tradities en waarin het geloofsgesprek gevoerd wordt. Wat in de negentiende en twintigste eeuw tot kerkscheiding leidde, dat geldt nu niet meer.’

Aangevochten kerkbegrip
Niet alleen de aanvaarde nota is van betekenis voor onze kerk, ook het gesprek op de synode was dat. Omdat het vertrekpunt genomen werd in ‘een aangevochten ecclesiologie’, gezien de situatie waarin de kerk zich bevindt. Van daaruit wil de kerk zich richten op haar identiteit, focussen op de Bijbel, concentratie op de kern van haar bestaan. Twee synodeleden lieten zich door ds. Plaisier niet overtuigen. Zij stemden tegen.

Volgende week aandacht voor de bespreking op de synode van het overzicht van de visitatie, van het gesprek over gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers en van het rapport over seksueel misbruik in pastorale relaties.

---
Belang van catechese weer beseft
Op 12 november besprak de synode de voortgangsrapportage van de beraadsgroep voor de catechese. De bespreking werd ingeleid door ds. H.J. van Wijnen, voormalig HGJB-directeur en thans programmamanager voor het geheel van het jeugdwerk van de Protestantse Kerk. Hij geeft een toelichting op de rapportage.
De reacties zijn heel divers. Ds. F. van Roest (classis Katwijk), oud-voorzitter van het HGJB-bestuur, spreekt van een ingewikkeld rapport dat goed in elkaar steekt, maar waarin de lerende gemeente ontbreekt en vraagt daarom om handvatten voor allerlei gemeenten. Hij en anderen hebben moeite met het uit elkaar trekken van de twee modellen: de beproefde route en het levensloopmodel. Die kunnen beter in elkaar geschoven worden. Catechese is niet alleen doopbeaming, maar tegelijkertijd een levenslang leerproces van de gehele gemeente.
Met die doopbeaming als zodanig heeft mevrouw ds. K. van den Broeke (classis Goes) moeite. Zij spreekt liever van inwijden in de kring van Gods liefde. Om heel andere reden heeft diaken H. Zomer (classis Enschede) moeite met deze insteek. Bij hem in de gemeente is sprake van slechts twee catechisanten, die beiden niet gedoopt zijn. In dit geval kan volgens ds. Van Wijnen van beaming gesproken worden als voorbereiding op het gedoopt worden. Ouderling G.G. van Dijk (classis Rotterdam) vraagt onder andere aandacht voor de missionaire kant van de catechese. Verder klinkt de roep om doorvertaling van het rapport voor het grondvlak en om een cijfermatige onderbouwing van de stand van zaken rond de catechese. In hoeveel gemeenten wordt er eigenlijk nog gecatechiseerd en om hoeveel catechisanten gaat het?
Mooi is het te merken hoe in de breedte van de kerk het belang van de catechese (weer) beseft wordt. Tegelijkertijd wordt de enorme uitdaging ervan zichtbaar, gezien de grote verscheidenheid tussen de gemeenten en hun uiteenlopende context. De rapportage biedt hierbij een schat aan informatie.

ds. P.G. Oskamp, classis Breukelen

---
Goede voortgaande toerusting
Vele pennen zijn in beweging gekomen in de voorbije maanden. Sinds door de synode besloten werd om structureel meer te doen aan de blijvende vorming van predikanten, was er grote onduidelijkheid over de invulling daarvan. Predikanten hadden één keer in de vijf jaar recht op studieverlof. Dat was mooi en goed, maar de synode meende meer te moeten doen en het moest ook anders. Vandaar het besluit tot Permanente Educatie. Predikanten klommen in de pen: de nieuwe plannen zouden leiden tot versnippering, tot extra werkdruk, hadden te veel een verplichtend karakter en er stonden zelfs sancties op als niet voldoende studiepunten werden behaald. Promovendi vonden dat zij juist een lange periode zouden moeten kunnen blijven studeren.
Tijdens de vergadering van de synode van 11 november is goed geluisterd naar al deze kritiek en is geprobeerd op de vele vragen een antwoord te geven. Gebleken is dat ‘de generale regeling’ met betrekking tot de Permanente Educatie herschreven moet worden. Nadat dit door scriba ds. Plaisier was toegezegd, werd de kerkordewijziging betreffende Permanente Educatie unaniem aanvaard. Tegelijk werd opdracht gegeven om uitwerking van dit besluit opnieuw te doordenken en vorm te geven, rekening houdend met bezwaren, opmerkingen en vragen. De hele synode wilde dat het doel bereikt werd: een goede voortgaande toerusting (mogelijk is dit een betere benaming), minder schools en meer volwassen. Een adviesgroep die de dienstenorganisatie begeleidt in het ontwikkelen van de regeling, zal aangevuld worden met een aantal leden uit de kleine synode. In april hoopt men het resultaat aan de synode aan te kunnen bieden.

ds. F. van Roest, classis Katwijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen