Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Boekbesprekingen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Boekbesprekingen

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Dr. A. de Reuver Aangevochten geloof, bij Luther, Calvijn en Kohlbrugge. Uitg. Groen, Heerenveen;
111 blz.; € 7,50
.
‘De aanvechting van het geloof is geen ziekteverschijnsel, maar behoort tot de levensvoorwaarde van iedere gezonde christen.’ Deze woorden zijn terug te vinden in de bundel Aangevochten geloof. Het boekwerk is een bewerking van de lezingen die dr. A. de Reuver gehouden heeft in het kader van het studium generaleprogramma van Driestar Educatief in Gouda. Het thema wordt besproken aan de hand van de visies van drie bekende theologen: Luther, Calvijn en Kohlbrugge. Zij hebben geleefd in een geheel andere context dan de onze, waarbij ook vaak andere vragen centraal stonden. Denk aan de vraag van Luther: ‘Hoe kan een mens rechtvaardig verschijnen voor God?’ Deze tijd met zijn in zekere zin vanzelfsprekende godsgeloof ligt achter ons. Maar wie deze bundel leest ontdekt dat de gedachten over de aanvechting van het geloof, ook voor onze tijd van zeer grote betekenis zijn. Ervaren juist ook nu niet velen een disharmonie tussen Gods openbaring en onze ervaring? Er is een conflict tussen Gods beloftevolle openbaring en de daarmee strijdige ervaring. Dr. De Reuver reikt de lezer een schat aan citaten aan, die bij vele lezers in hun geloofsbeleving herkenning zullen oproepen. Nadrukkelijk komt steeds aan de orde hoe in de aanvechting de gelovige zich mag vastklampen aan Gods betrouwbare beloften. ‘De rechtvaardige hangt met beide handen aan het koord van de belofte. Hij hangt daar veilig, maar toch boven de afgrond van zonde en dood. Ziet hij opwaarts naar God, dan weet hij zich in geloof gerechtvaardigd. Ziet hij neerwaarts en vooral binnenwaarts, dan kan de schrik hem om het hart slaan vanwege eigen schuld en schamelheid.’ Dit citaat van Luther geeft weer hoe het geloofsleven zich voltrekt in de dubbele werkelijkheid van het ‘toch reeds’ en het ‘nog niet’. Luther stelt dan ook dat de aanvechting (tentatio) hoort tot de kern van het geloofsleven, omdat ze onmiddellijk gegeven is met het hart van het Evangelie, namelijk de rechtvaardiging van de goddeloze. Door het geloof is de christen tegelijk rechtvaardig en zondaar. De aanvechting is volgens Luther geen voorwaarde tot het geloof, maar wel het waarmerk van het geloof. Onder de titel ‘Onder het kruis’ belicht dr. De Reuver het thema vanuit de visie van Johannes Calvijn. Zijn geloof rust op het onwankelbare fundament van Gods beloften. Maar ook voor hem gold dat het geloof wel beslist is, maar zelden onbetwist. Calvijn ziet het geloofsleven niet als een ontspannen pleziertocht, maar veeleer als een ‘spannende reis’ vol dreiging en gevaar. In een andere beeldspraak vergelijkt hij het geloof met een palmboom, aangezien ook het geloof zich tegen alle verdrukking in omhoog heft. Calvijn heeft – evenals Luther en Kohlbrugge – de overtuiging dat de navolging van Christus een kruisweg is. Maar onder het kruis ziet de gelovige op de Heere Jezus Christus. Hij is het die ons draagt door de aanvechtingen heen. Dat was ook de ondervinding van Kohlbrugge. Treffend beschrijft dr. De Reuver het geloofsleven van Kohlbrugge onder de titel ‘In de smeltkroes’. Hij haalt daarbij een beeldspraak van Kohlbrugge aan. In de nabijheid van Elberfeld waren twee boerenhoeven, waarvan de ene Trübsal (droefenis) heette en de andere Freudenberg. De hoeve Freudenberg kon je echter alleen bereiken als je over het erf van Trübsal liep. Zo voert de weg van een christen volgens Kohlbrugge uitsluitend door de engte naar de ruimte. Of, ook treffend: ‘De weg van de gelovige gaat door verdrukking naar verrukking.’ Bij de moeiten en aanvechtingen gedurende het geloofsleven is het een verkwikking om deze bundel ter hand te nemen. Dr. De Reuver geeft een zeer heldere uiteenzetting van het aangevochten geloof. Zijn pastorale toon is ook in deze publicatie kenmerkend. Helder, eerlijk en Godverheerlijkend. Zo ook de conclusie van de schrijver, aan het eind van zijn bundel: ‘Het geloof van een aangevochten mens stelt uiteindelijk weinig voor. Hij heeft er bitter weinig aan, laat staan dat hij ‘er véél aan zou hebben’. Zijn enige houvast is dat hij vastgehouden wórdt.’ Door Hem doorstaat het geloof de proef.

P.M. van ’t Hof, Oude Tonge

---
Lex Boot (red.) Handboek christelijke meditatie. Vertrekpunten, wegen en vruchten.
Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 302 blz., € 29,90.
Op 1 oktober werd het Handboek christelijke meditatie gepresenteerd op een bijeenkomst van Vacare, een platform voor meditatief leven in en vanuit de Protestantse Kerk in Nederland. De uitvoering van het boek is mooi en stevig. Aan het boek werken verschillende schrijvers mee, onder redactie van de theoloog, predikant en vicevoorzitter van Vacare Lex Boot. De motivatie voor het boek is de groeiende belangstelling voor meditatie. Het boek wil de lezer daarop een oriëntatie en richtingwijzer bieden. Het bestaat uit drie delen: vertrekpunten, wegen en vruchten. In het eerste deel wordt onder andere ingegaan op (1) de theologie en (2) de geschiedenis van christelijke meditatie en (3) de verhouding ten opzichte van andere tradities. Een belangrijk vertrekpunt is de algemene religieuze ervaring van mensen. In het boek wordt dan ook geput uit allerlei bronnen, bijvoorbeeld ook oosterse godsdiensten. Vervolgens willen de schrijvers de verschillende technieken gebruiken voor christelijke meditatie. In zoverre vinden verschillende schrijvers meditatie ook een geschikte missionaire activiteit, als voorbereiding op het christelijk geloof. Ik heb mijn vraagtekens bij deze methodiek. Het woordgebruik is soms erg algemeen – zoals Geheim, Bron, Grond, het Absolute. Gaat het om het ‘zelf’ of om Christus? Dat laatste is uiteindelijk wel de bedoeling, een oriëntatie op Christus (blz. 25). Hoofdstuk 3 verwijst weliswaar naar de Reformatie en Nadere Reformatie, maar in het vervolg wordt vooral geput uit rooms-katholieke en oosters-orthodoxe bronnen. Mijns inziens is er in het boek te weinig aandacht voor de reformatorische traditie, terwijl er wel aandacht is voor oosterse godsdiensten. Een belangrijk punt van het boek is dat er terecht gewezen wordt op de rationalisering van het geloof in het westen. In zoverre is de aandacht voor hart en ziel positief. Ik denk ook aan theologische noties als de tegenwoordigheid van Christus en de aanroeping van de Heilige Geest. Christus is niet alleen toen en daar, in kruis en opstanding, maar ook hier en nu, onder de verkondiging van het Evangelie en de viering van de sacramenten. Het gaat om de ontmoeting met God. In het tweede deel beschrijft een aantal methoden van meditatie. Het is een praktisch boek! Vooral de eerste twee, de lectio divina en de ignatiaanse methode, lijken mij bruikbaar. Bij de lectio divina gaat het om het verstaan van de stem van God door het Woord te lezen, te overwegen, te bidden en te schouwen. Bij de ignatiaanse methode gaat het om het zien van het beeld dat opkomt uit de tekst. Zij zijn specifiek georiënteerd op de Bijbel. Andere methoden, zoals mantra, iconen, lopen, dansen en zingen, staan eerlijk gezegd te ver van mij af. Het advies van de schrijvers lijkt te zien: kies maar uit wat het beste bij je past. In het derde deel wordt een aantal toepassingen besproken. Hoofdstuk 22 over meditatie in de preekvoorbereiding springt er voor mij positief uit. Terecht wordt er gesteld dat de Bijbel geen object moet zijn van mijn preekvoorbereiding. Het gaat erom dat ik zelf word aangesproken door het levende Woord. Samenvattend: ik onderstreep het belang van meditatie, aandacht voor hart en ziel en de tegenwoordigheid van Christus. Er staat zeker een aantal behartigenswaardige en bruikbare dingen in dit handboek. Maar de grote vraag die blijft staan is: wordt er niet te veel gebouwd op de algemene religieuze ervaring van mensen?

K. Timmerman, Kamperveen

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 december 2011

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Boekbesprekingen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 december 2011

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's