Totaal anders denken

Jaren geleden ontving ik een klein boekje als cadeau, geschreven door Charles M. Sheldon: In Zijn voetspoor. Wat zou Jezus doen? Het beschrijft een verhaal dat zich afspeelt rond het jaar 1890 in het stadje Raymond. Ds. Maxwell is predikant van de grote kerk aldaar en krijgt te maken met een zwerver. Deze man staat op een dag voor de deur van zijn pastorie en vraagt aan ds. Maxwell om hulp bij het zoeken naar een baantje. De predikant heeft niet veel tijd en scheept de zwerver bij de deur af.
Maar op zondag verschijnt deze man, nadat hij op meer plaatsen hulp heeft gezocht, plotseling in de kerk en vraagt op beheerste toon op welke wijze nu eigenlijk de navolging van Christus in het leven van christenen gestalte krijgt. Nadat deze zwerver in de kerk zijn woord gedaan heeft, valt hij op de grond en sterft na enkele dagen.
Hij bleek ernstig ziek te zijn.

Van God Zelf
Deze gebeurtenis verandert alles in de gemeente; de boodschap van de zwerver bleek een boodschap van God Zelf te zijn. Een boodschap die je kunt samenvatten in een vraag.
Wat bedoelen we eigenlijk wanneer we zingen: ‘Neem mijn leven laat het Heer, toegewijd zijn aan Uw eer?’ Wat betekent het eigenlijk om Jezus te volgen? Velen uit de gemeente van Raymond spraken af om zich een jaar lang bij alles wat ze deden af te vragen: ‘Wat zou Jezus doen?’ Het werd een weg van zelfverloochening, offers en lijden.
Is dat niet waar het om gaat in de Bergrede? Is dit niet het centrale thema van de Bergrede: navolging van Christus brengt zelfverloochening en lijden met zich mee!?

Ander tijdperk
Wanneer Christus Zijn rondwandeling op aarde begint, wordt van meet af aan duidelijk dat er een totaal ander tijdperk is aangebroken. Johannes de Doper verkondigt: ‘Bekeer u, want het Koninkrijk der hemelen is nabij gekomen’
(Matt. 3:2). De Heiland neemt dit over (Matt.4:17) en begint vervolgens Zijn rondwandeling op aarde (Matt.4:23).
Hoewel het Koninkrijk van God in zijn volheid en heerlijkheid nog in het verschiet ligt, mag helder zijn dat het met de komst van Jezus is aangebroken. De prediking van Jezus is: ‘Dat Rijk van God is er nú reeds en is zelfs binnen in u’ (Luk.17:21). Niet alleen in de verkondiging, maar ook in die machtige daden van genezing, duiveluitwerpingen en zelfs opstanding der doden zie je hoe het Koninkrijk zich baan breekt, overal waar Jezus verschijnt.
De Bergrede moeten wij verstaan in die verkondiging van Jezus en de tekenen die Hij doet. In die indrukwekkende preek verkondigt de Zaligmaker hoe het menselijke leven eruit komt te zien wanneer het valt onder de heerschappij van God en Zijn Woord. Daarbij kun je concluderen: dat is totaal anders.

Niet meer je eigen koninkrijk
Kinderen van het nieuwe Koninkrijk kunnen hun leven niet meer laten leiden door de wetten van de wereld. De wetten van Gods Koninkrijk – zeg: de instellingen van de Bergrede – gelden nu. In heel de Bergrede komt de diepe tegenstelling openbaar tussen kinderen van het licht en kinderen van de duisternis. Volgelingen van Jezus moeten anders zijn in deze wereld, ze krijgen andere gedachten over de betekenis van het leven, ze krijgen andere principes ten aanzien van geld en goed (Matt.5:42), ze leggen andere maatstaven aan met betrekking tot liefde en seksualiteit (resp. Matt.5:44,28). Kinderen van het Koninkrijk mogen zich niet laten beheersen door zorgen over de beurskoersen (Matt.6:34), maar ze zien ernaar uit dat er vrucht gedragen wordt voor de Heere (Matt.7: 17). In het besef dat er slechts één ding nodig is, maken ze zich vooral dáár druk om (Matt.7:13) en kennen daarbij de diepe ernst van het oordeel dat aanstaande is (Matt. 7:21).
Er zijn veel meer voorbeelden te noemen waaruit blijkt dat de leefregels van Gods Koninkrijk totaal anders zijn, waarbij de kinderen van het Koninkrijk ook totaal anders zijn en totaal anders worden.
Dat betekent dus wel: afzien van het bouwen aan je eigen koninkrijk en in de weg van zelfverloochening bereid zijn om in Gods rijk ingelijfd te worden.

Anders dan farizeeën
Juist dit laatste schetst het probleem van de farizeeën. Voortdurend blijkt dat zij bouwden aan hun eigen koninkrijk. Daarbij lijkt de Bergrede behoorlijke kritiek op deze groep religieuze leiders in Israël te uiten. Jezus veroordeelde immers de zelfingenomenheid waarmee zij de Schriften naar hun eigen inzichten uitlegden en toepasten.
Wanneer je de Bergrede hierop naleest, kom je tal van passages tegen waarin dit duidelijk wordt. Denk daarbij ook aan Mattheüs 6:5, waar gesproken wordt over huichelaars, die graag op straten bidden om gezien te worden. Jezus zegt tegen Zijn volgelingen: jullie moeten totaal anders bidden.
Eveneens moeten Zijn volgelingen ook totaal anders zijn dan de heidenen (Matt.6:7). Burgers van Gods Koninkrijk behoren niet te leven in eigenzinnige vroomheid of losbandig heidendom. Immers, zowel hij die leeft vanuit eigen wetsinzichten als hij die zich laat leiden door wereldse maatstaven, handhaaft zichzelf.
Wie Christus volgt, heeft andere regels, wat wel zelfverloochening en lijden betekent. Vanaf het begin wil God immers een heilig volk, dat aan Hem toegewijd zal leven. Dat houdt altijd een vorm van kruisdragen in (Matt.16:24-25).

Praktijk
Zijn deze regels praktisch wel uitvoerbaar? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we allereerst verstaan dat het gaat om regels die horen bij het Koninkrijk van God, en dat Koninkrijk kom je alleen binnen door wedergeboorte (Joh.3:5).
Deze regels zijn in principe uitvoerbaar, maar dan uitsluitend voor hen die een nieuwe geboorte hebben ondergaan. De gerechtigheid waarover de Heiland spreekt in de Bergrede, is een innerlijke gerechtigheid, het gaat om een hartsgesteldheid (Matt.5: 28).
Mensen zijn van nature slecht en uit hun hart komen slechte daden voort. Wanneer ons hart verandert, zullen ook onze daden veranderd kunnen worden door de kracht van Gods Woord en Geest. Het gaat er allereerst om dat de boom goed wordt, en vervolgens komen er ook goede vruchten (Matt.7:17). De eerste vraag die wij elkaar stellen is: bent u opnieuw geboren?
Vervolgens worden de vruchten zichtbaar in een leven dat zich oriënteert op de woorden en regels van Gods Koninkrijk, zoals die zijn uitgesproken door de Heiland in de Bergrede.

Geen nieuwe wet
We moeten daarbij, zoals de Engelse theoloog-arts dr. Martyn Lloyd-Jones schrijft, nooit vergeten dat de Bergrede een karakterbeschrijving geeft en niet een ethische of morele gedragslijn. De Bergrede is geen nieuwe wet, maar een beschrijving van de christen zoals hij bedoeld is en waarnaar hij verlangt te leven vanuit een nieuw hart. Kinderen van het Koninkrijk zijn ook mensen met zonden en tekorten, maar ze hebben wel een totaal ander hart en daardoor een totaal andere levensinstelling.
Je kunt niet iedere regel als een gebod voor de vuist weg toepassen.
Stel dat iemand met je wil rechten en je rok nemen, dan moet je hem je mantel erbij geven. Dan is je kledingkast misschien snel leeg. Het gaat erom dat onze geest zo ingesteld raakt op het Koninkrijk van God, dat we concreet weten wat gedaan moet worden wanneer zich een dergelijke situatie voordoet.
De Bergrede tekent ons uit welke houding een christen, met vallen en opstaan, inneemt in deze wereld: hij is totaal anders, rekent totaal anders en denkt totaal anders, omdat hij een totaal ander hart heeft ontvangen. Het is dan ook niet toevallig dat de zaligsprekingen als uitdrukking van de innerlijke gesteldheid van de nieuwe mens, voorafgaan aan de concrete toepassingen en gedragingen van ons leven.

Verstaan
Velen uit de gemeente van Raymond, uit het boekje van Sheldon, namen zich voor een jaar lang bij alles wat ze deden te vragen: Wat zou Jezus doen? Na dat jaar werd de balans opgemaakt en hield ds. Maxwell een preek. In zijn prediking gaf hij vragen aan de gemeente mee die gericht waren op de concrete levenswandel: hoe functioneren de wetten van Gods Koninkrijk in het leven van elke dag?
Die vragen wil ik laten meeklinken in de overdenking van de Bergrede.
Wij leven in een tijd waarin de zorgen in kerk en land groot zijn. De secularisatie neemt hand over hand toe en ook in dit weekblad horen we regelmatig de noodklokken luiden over onze kerken en gemeenten.
Hebben we niet nodig dat we door Gods genade en de werking van Zijn Geest zullen verstaan wat het betekent om kind van God te worden en daaruit te leven? Hebben we niet nodig (opnieuw) te verstaan wat het betekent christen te zijn, namelijk totaal anders te zijn? Of bestaat de kerk voor het grootste deel uit mensen die meer denken aan eigen welvaart en gemak dan aan het lijden van de mensheid?
Zijn we niet veel meer bezig om te werken aan ons eigen koninkrijk dan dat we bereid zijn ons leven te offeren voor de Heere?

Aanklacht
De Bergrede klaagt ons aan als lauwe christenen die nauwelijks weten wat discipelschap werkelijk inhoudt. Hebben we onze kinderen en jongeren niet misleid, doordat we hen hebben onthouden te laten zien wat werkelijk christen zijn betekent? Zullen wij de Bergrede pas dan verstaan, als wij bereid zijn werkelijk discipelen te zijn en dus ook bereid zijn te lijden?
Ben ík bereid, zo vraag ik mij af, wanneer ik deze hoofdstukken uit de Bergrede lees en bemediteer, ben ík bereid het kruis op mij te nemen, biddend om de leiding van de Heilige Geest? Ik citeer Martyn Lloyd Jones: ‘Ik word nooit moe om te zeggen dat de kerk geen evangelische campagnes moet organiseren om buitenstaanders aan te trekken, maar zelf moet beginnen het christelijke leven in de praktijk te brengen. Als ze dat deed zouden de mensen onze gebouwen binnenstromen.’
Misschien mogen we zeggen: niets is belangrijker dan de overdenking van de Bergrede. Maar weet dat het lijden met zich meebrengt als we deze prediking in de weg van geloof en vernieuwing gaan praktiseren. Want het Koninkrijk van God is een rijk van zelfopofferende liefde. Zoals Jezus liefhad.

Volgende week: totaal andere blijdschap.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen