Het grote verzet voorbij

Is het verzet tegen de (getrouwde) vrouw met een betaalde baan ten onrechte gevoerd? Was het weerstand tegen het onbekende en nieuwe, maar werd later duidelijk dat het helemaal geen negatieve ontwikkeling was? Of zijn wij veranderd? Zijn we goed gaan vinden wat we toen als verkeerd zagen?

Belastingvoordeel
De toename van het aantal gehuwde vrouwen met een baan heeft in ieder geval te maken met de overheid. Den Haag stimuleert op allerlei manieren dat vrouwen de arbeidsmarkt op gaan en daar vooral ook blijven. Iedereen ziet de gezinnen kleiner worden, de vergrijzing toenemen en een tekort aan werkenden opdoemen. De overheid probeert daar met alle macht wat aan te doen. Zo gaat de afgekeurde werknemer of iemand met een handicap als het even kan toch weer aan de slag. Maar de overheid probeert ook vrouwen tot een baan te bewegen.
Belastingmaatregelen helpen daarbij. Een gezin waarvan alleen de man werkt, draagt relatief meer af dan een gezin waarvan vader en moeder samen werken. Vanuit het doel van de overheid is dat misschien begrijpelijk, maar is het ook recht en billijk? De aartsbisschop van München heeft er eens vurig voor gepleit om deze onrechtvaardigheid in Europa weg te nemen.
Vooral grote gezinnen, waar de vrouw vaak geen baan kan hebben, worden immers de dupe, terwijl zij juist veel arbeidskrachten voor de maatschappij leveren.

Portemonnee
Soms speelt ook de portemonnee een rol, bijvoorbeeld als een jong stel een huis wil kopen. Het kan vandaag nogal eens moeilijk zijn als dat van één salaris moet gebeuren. Een andere reden kan liggen in de gevolgde studie en opleiding van de vrouw. Als zij een heel aantal jaren het arbeidsproces uit gaat, is het soms lastig om er later weer in terug te komen. Is dan de studie niet gedeeltelijk voor niets geweest? Ook kan de reden zijn dat de vrouw veel vreugde heeft in haar baan. Ze kan er haar talenten in kwijt en voelt het als een verrijking om een baan te hebben. Met deze redenen in gedachten lijkt het verzet tegen de werkende vrouw van dertig jaar geleden iets uit een grijs verleden. Heeft het ons nog iets te zeggen?

Hoge bestemming
Het is goed om te kijken of we vanuit de Bijbel meer over dit onderwerp naar voren kunnen brengen.
Belangrijk is natuurlijk Genesis 1 en 2, de schepping van de vrouw.
Ik wil bij drie bijzondere punten de vinger leggen, die samen de hoge bestemming van de vrouw aangeven.
Om te beginnen tekent Genesis 1 de vrouw als zijnde het beeld van God, samen met de man. Dat geeft onmiddellijk de zin en het doel van de vrouw aan. Zij bestaat omwille van God. Om Zijn beeld te dragen.
Om in heiligheid te stralen en Gods heerlijkheid te weerkaatsen.
Zo is zij bedoeld. Het wezen van de vrouw ligt dus allereerst in haar betrekking tot God, in haar overgave aan God, in haar leven met God. Vervolgens wordt van de vrouw gezegd dat zij is geschapen om de man terzijde te staan. Om hem met al haar gaven en talenten te helpen. Ten derde wordt het de vrouw toebedeeld nieuwe mensenkinderen te baren. Haar leven is zeer nauw verbonden met dragen, koesteren, voortbrengen en grootbrengen van nieuwe schepselen.
De vrouw is dus bedoeld om Gods heerlijkheid te weerspiegelen, haar man terzijde te staan en om nieuwe mensenkinderen voort te brengen.

Spreuken 31
Hoe ontmoeten we in de Bijbel de vrouw in haar verhouding tot werk? Wie daarnaar op zoek gaat, merkt al direct dat God na de zondeval bij de man spreekt over arbeid en bij de vrouw over het baren. Daar licht al iets op van een zwaartepunt in het leven, al wil dat niet zeggen dat daarmee het werk niet bij de vrouw hoort. Nee, het gaat duidelijk om wat voorrang in haar bestaan heeft.
Dat wordt duidelijk als we verder lezen in de Bijbel. We zien Sara voor gasten eten bereiden (Gen. 18); we vernemen van vroedvrouwen (Ex.1); moeders die op het land werken (Richt.13) en aren lezen (Ruth 2). Wel heel bijzonder is de vrouw van Spreuken 31, die handel drijft, knechten leidt en haar gezin met goede hand voorgaat. In het Nieuwe Testament lezen we over vrouwen die in een molen aan het werk zijn (Mat.24) of bezig om deeg te maken om brood te bakken (Mat.13). We lezen niet over vrouwen die als priester of apostel dienen. Wel lezen we over een vrouw die tot profetes wordt geroepen (Richt.4). Ook krijgt een vrouw de unieke eer om de Verlosser ter wereld te mogen baren. Hier is de man buiten gehouden; wel wordt Jozef de taak van bescherming van Maria en het Kind opgedragen (Mat.1).

Boerderij
Uit dit alles wordt duidelijk dat we moeten oppassen met een scheiding tussen de vrouw thuis en de vrouw met een baan. Het is van alle tijden dat de vrouw haar taak en roeping thuis verbindt met meer beroepsmatig werk.
We hoeven maar te denken aan de situatie vroeger in ons land. Het meisje dat met een boer trouwde, wist dat zij er een flinke taak bij kreeg rond de boerderij.
Dat geldt voor de bruid van een winkelier of van een predikant net zo goed.
Het zwaartepunt voor de vrouw lag wel in haar huis, bij het gezin, de kinderen. Het is een voortzetting van het baren en zogen, dat een bijzondere betrekking tussen moeder en kind legt. Maar daarnaast was er ook vaak allerlei ander werk, soms zwaar werk.

Bezorgd
Waarom was er dan zoveel verzet in christelijke en reformatorische kring tegen de werkende vrouw?
Deels is de verklaring daarvoor dat in veel burgergezinnen het patroon was gegroeid dat de vrouw altijd thuis was. De werkende vrouw leek een bedreiging voor de eigen levensstijl.
Toch is dat beslist niet het hele verhaal, zelfs niet het belangrijkste. Want achter het verzet tegen de werkende vrouw zat ook bezorgdheid om het kwijtraken van wezenlijke zaken. Intuïtief voelden mensen dat aan. Als de vrouw uit huis werd gehaald en een baan zou nemen, dan zou tot gevolg kunnen hebben
• dat het gezin tekort zou komen in liefde en aandacht;
• dat het huwelijk onder druk zou komen, doordat man en vrouw elkaar minder zouden spreken, doordat ieder een eigen leven zou gaan opbouwen, waardoor ook de kans op het uiteenvallen van huwelijken groter zou worden; daarbij leert de praktijk dat waar gemengd wordt gewerkt, er meer huwelijksontrouw plaatsvindt;
• dat het materialisme zou toenemen. Als er meer geld binnenkomt, leidt dat tot een luxer leven en dat zou tot schade zijn van de omgang met God en de naaste;
• dat de godsdienst en de kerk er schade van zouden leiden, omdat mensen minder tijd voor geloof en godsdienst zouden hebben, ook minder tijd om taken in de kerk te verrichten;
• dat de maatschappij er nadelige gevolgen van zou ondervinden: er zouden steeds moeilijker vrijwilligers gevonden worden om op scholen en in ziekenhuizen en verpleeghuizen bij te springen.

Grote invloed
Al deze zorgen blijken in de praktijk inderdaad volop voor te komen. Hier het ene probleem, daar de andere. Het werken van de vrouw heeft heel wat teweeg gebracht. Dus het verzet van dertig jaar geleden had een goede motivatie. Het was niet zomaar een nee zeggen tegen het nieuwe. Mensen voelden terecht aan dat een nieuwe wijze van leven zou kunnen doorbreken die een grote invloed zou hebben op huwelijk, gezin en geloof.

Volgende week: hoe geef je de veranderde situatie vanuit de Bijbel vorm?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen