Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De waarheid laten klinken

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De waarheid laten klinken

De katholiciteit van de kerk [2, slot]

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

De katholiciteit van de kerk heeft niet alleen betekenis voor de eenheid van kerk en gemeente. Ook de waarheid en de tucht verdienen aandacht. Toen in 2004 de Protestantse Kerk in Nederland werd gevormd, hanteerden vriend en vijand het woord pluriformiteit als toverwoord.

Voor de tegenstanders van de vereniging was de pluriformiteit bij uitstek de stok om de hond te slaan: die Samen op Wegkerk is een pluriforme kerk, zo werd ons dagelijks ingepeperd.
Dat is een ‘kerk met voor elk wat wils’ en die deugt dus niet. Tot zo’n kerk waarin alle winden van leer waaien, kunnen wij niet behoren. Waarheid en leugen hebben daar gelijke rechten... en dat soort uitspraken meer.
Sommige voorstanders van Samen op Weg gebruikten het woord juist met voorliefde om aan te geven hoe blij ze waren dat ze eindelijk van het knellende juk van de gereformeerde belijdenisdwang verlost werden.
Het trauma van Assen (waar in 1926 dr. J.G. Geelkerken geschorst werd vanwege zijn uitleg van Genesis 3, red.) zat er diep in bij de synodaal-gereformeerden. De tucht op de vierkante millimeter had alleen maar onheil gebracht, verschillende kerkscheuringen, talrijke familieconflicten. Geestelijke winst had het niet opgeleverd.
Gelukkig, zo was de gedachte, komt er nu eindelijk ruimte voor verschillen in inzicht. Iemand zei in de synode: ‘Dat er modaliteiten zijn, is genade van God.’

Verscheidenheid
Ik heb me van meet af aan tegen het verheerlijken van de pluriformiteit verzet. Ik heb van dr. O. Noordmans geleerd de waarde en de noodzaak van de pluriformiteit te erkennen. De kerk moet rekening houden met een culturele en dogmatische verscheidenheid. Om het in zijn eigen woorden te zeggen: ‘Haar moederlijke toegeeflijkheid schijnt hier te wedijveren met de vaderlijke lankmoedigheid Gods.’ Maar hij zei er wel iets bij: de kerk ‘geraakt daarbij juist niet in opwinding. Ze draagt en duldt.
Ze kan onmogelijk in vuur komen voor haar eigen pluriformiteit.’ Als de kerk ergens voor warm loopt, ‘dan is het altijd geweest voor de duidelijkheid van het Evangelie en nooit voor de dogmatische verscheidenheid’.

Vrijblijvendheid
We moeten oppassen voor verabsolutering van het eigen gelijk.
Maar een even groot gevaar is de vrijblijvendheid. Die houding slaat breed om zich heen. Ook onder ons, ben ik bang. Dat we nergens meer voor warm lopen. Ze moeten zelf maar weten wat ze geloven.
Als ik in mijn klein hoekje maar op mijn eigen manier mijn eigen geloof mag beleven. Als ik maar niet bedreigd word in mijn gereformeerde identiteit (wat dat ook wezen moge).
Dan kruipen we in deze boze tijden dicht op elkaar en laten voor het overige de kerk zwemmen. We maken ons niet druk over meerdere vergaderingen, proberen uit te komen onder de werkgemeenschap van predikanten, hebben geen zin om tijd te steken in de classicale vergadering of ander bovenplaatselijk werk. Het gaat immers om de gemeente.

Pietluttigheden
Als het goed is, voeren we in de kerk het geding om de waarheid.
Maar de realiteit is vaak minder verheven. Dan maken we ons druk om pietluttigheden. Ik heb heel wat oud-ambtsdragers gesproken die maar met moeite te bewegen zijn nog een voet in de kerk te zetten. Ze zijn er helemaal op afgeknapt. Ze hebben gezien hoe het in de keuken toegaat, in de kerkenraad. En dat viel vaak niet mee.
Uren werden besteed aan onbenullige vragen. Voor de wezenlijke vraag: hoe bereiken we mensen met het heilrijk Evangelie, hoe vertolken we dat voor de komende geslachten zodat zij in hun eigen talen de grote werken Gods horen, voor was soms nauwelijks aandacht.
Om dat laatste gaat het in de kerk.
Dat is haar katholieke roeping: te staan in de missio Dei, in het geding van God met deze wereld om haar behoud. De kerk staat voor de liefde, voor de ontferming van de drieenige God, voor de kracht en de vreugde van de Heilige Geest. Dat is iets heel anders dan de boel bij elkaar houden, door lange tenen te ontzien, door ons voortdurend te laten leiden door mensen die zich over van alles en nog wat bezwaard voelen.

Te slap
Dat brengt mij ten slotte bij de tucht. Het voorgaande roept gemakkelijk de gedachte op dat ik pleit voor een stevige aanpak van de tucht. Onlangs werd ik aangesproken door een resolute dertiger die vond dat de kerk veel te slap gereageerd heeft op ds. K. Hendrikse, die weer een nieuw boek heeft geschreven. ‘Waarom gooien ze die man er niet gewoon uit? Dan neemt de kerk zichzelf tenminste serieus!’ Mijn gesprekspartner keek me verwachtingsvol aan, in de hoop dat ik met zijn dappere woorden zou instemmen. Ik heb dat niet gedaan.
In navolging van Calvijn geeft de kerkorde aan dat het opzicht een drievoudige doelstelling beoogt: ‘Het opzicht, gegrond in de barmhartigheid van Jezus Christus, geschiedt tot eer van God, tot bewaring van de gemeente en tot behoud van hen die dwalen’ (art. XII-1). Dat is de katholieke strekking van de tucht. Ze komt op voor de waarheid van God, ze wil de gemeente bewaren voor dwaling en wil de zondaar tot bekering brengen.
In de dagen van Calvijn kon hij de gemeente bewaren voor verwarring door een voorganger met afwijkende opvattingen uit Genève te verbannen. Dat was een effectief middel om de rust te bewaren. In 1618 hebben ze dat ook geprobeerd, maar toen is het al op een mislukking uitgelopen. De remonstranten werden over de grens gezet, maar ze waren binnen de kortste tijd weer terug. Sindsdien heeft elke excommunicatie alleen maar een nieuwe kerk opgeleverd.

Dwaalleer weerspreken
Wat wil dat zeggen? Dat de kerk alles maar over haar kant moet laten gaan? Geen sprake van! Nu ze door haar schandelijke verdeeldheid zelf het instrument van de justitiële leertucht onmogelijk heeft gemaakt, moet ze zich des te meer inzetten om judiciële leertucht te oefenen. Dat wil zeggen: de dwaalleer openlijk weerspreken. Anders gezegd: de eerste van de twee sleutelen van het hemelrijk hanteren: de verkondiging van het zuivere Evangelie.
Ik vind dat de Protestantse Kerk dat op voorbeeldige wijze heeft gedaan door het bespreken en aanvaarden van de nota Spreken over God. Daarin verwoordt de kerk op welke wijze zij belijdend spreekt over God en wordt de wijze van spreken van mensen die het bestaan van God ter discussie stellen (niet alleen van ds. Hendikse, maar ook van tal van anderen) door de kerk afgewezen. Hij kwam na de bespreking in de synode terecht tot de conclusie: ‘Ik hoor niet thuis in deze kerk.’

Kruideniersbedrijf
Waar we voor moeten oppassen, is dat we de tucht versmallen tot partijdiscipline. Er is wel eens gezegd: ‘Een werknemer van Albert Heijn heeft zijn langste tijd wel gehad als hij verkondigt dat je in deze winkel niet moet zijn.’ Maar daar zit nu juist het verschil: de kerk is geen kruideniersbedrijf dat in de eerste plaats om zijn omzet en klandizie moet denken.
In de tucht concentreert de kerk zich op de waarheid van de Schriften, om die onvervalst te laten doorklinken. Tegelijk draagt en duldt ze, als het niet anders kan.
Gaat ze in gebed en in gesprek, om te overtuigen en blijft ze oproepen tot bekering.
Dat is kerkelijke tucht met een katholiek gehalte. Daarin gaat het om de worsteling om zelf als kerk de waarheid te verstaan. De aanvechtingen, ook als het gaat over de vraag naar het bestaan van God, gaan dwars door de kerk en dwars door onze eigen ziel heen.
De kerk heeft zich terecht niet laten provoceren door uitspraken van een op publiciteit beluste dominee. Ze heeft ondubbelzinnig en belijdend gesproken over God. Dat is haar hoogste roeping. Zo zoekt ze de eer van God te dienen, de gemeente te bewaren bij het Woord en de dwalende te behouden.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 augustus 2012

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

De waarheid laten klinken

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 augustus 2012

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's