Prikkel jongere om te leren

Kennisoverdracht heeft voor Paulus een doel: het vormt de basis voor een christelijke levenswandel en het staan in een gebroken wereld.
De Amerikaanse predikant John MacArthur verwoordt de noodzaak van kennis voor een christelijke levensstijl kernachtig: ‘Wat ik weet, beheerst mijn gedachten.
Mijn gedachten beheersen mijzelf.
Mezelf beheersen resulteert in gehoorzaamheid.’
Ook de theoloog John Stott beschrijft het belang van kennis: ‘Kennis is onmisbaar voor een christelijke levenswandel. Als we het verstand dat door God is gegeven niet gebruiken, veroordelen we onszelf tot geestelijke oppervlakkigheid.’

Samenleving
Naast een noodzaak voor het eigen geloofsleven, is kennis ook belangrijk naar ‘buiten’ toe. De cultuurfilosoof en christen Charles Taylor beschrijft onze seculiere samenleving als één ‘waarin geloof zelfs voor de meest overtuigde gelovige een menselijke mogelijkheid is naast andere’. Hij wijst erop dat een christen in zo’n samenleving onherroepelijk te maken krijgt met anderen die niet geloven en wel een levenswijze hebben waar weinig op aan te merken valt.
Dit geldt ook onze catechisanten.
Zij komen dagelijks in aanraking met andersdenkende vrienden, docenten of collega’s. Om in het gesprek met die ander het geloof te kunnen uitleggen, zal het geloof voor hen niet alleen een vast vertrouwen moeten zijn maar ook ‘een stellig weten of kennis, waardoor ik alles voor waarachtig houd’.

Welke kennis?
Wat is dan de noodzakelijke basiskennis die de catechisanten moeten leren? In het vorige artikel gaf ik een voorbeeld over de kennis van Gods wil. In het verlengde hiervan zou ik de noodzakelijke kennis willen beschrijven als ‘kennis met het hoofd die de catechisant ook kennis met hart en handen zal (kunnen) geven’.
Parate kennis moet dus altijd betekenisvolle kennis zijn. Zonder afbreuk te willen doen aan het laten leren van de 66 bijbelboeken in de goede volgorde, lijkt mij dit bijvoorbeeld geen noodzakelijke basiskennis. Een jongere van de 21e eeuw zal het zeker geen betekenisvolle kennis vinden. Wel betekenisvol is het leren van 2 Tim. 3:16: ‘Heel de Schrift is door God ingegeven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid.’
John Stott schreef: ‘God heeft kennis nooit als doel bedoeld, maar als middel om tot een ander doel te komen. Ik heb getracht zes pijlers van een christelijk leven te schetsen, waarin het verstand onmisbaar is: christelijke aanbidding, geloof, heiligheid, leiding geven, evangelisatie en pastoraat. Indien deze zaken onmogelijk zijn zonder het gebruik van ons verstand en bijbelkennis, is het logische gevolg dat het vergaren van (bijbel)kennis leidt tot verdieping van deze dingen.’ Voor een kerkenraad of catecheseteam kunnen deze pijlers misschien houvast geven bij hun beslissing welke kennis zij in de catechese willen overgedragen aan hun jongeren.

Onmacht
Kennisoverdracht in de catechese is belangrijk, maar hoe krijgen we de jongeren aan het leren? Misschien is het wel het meest eerlijk als ik nu schrijf: dat weet ik niet.
Toch mogen we daar geen genoegen mee nemen. Immers, de eer van God en het geestelijk welzijn van de jongeren zijn hierbij in het geding. We moeten zoeken naar wegen die jongeren prikkelen tot leren.
Het is waar: de catechese moet opboksen tegen allerlei prikkels, impulsen uit de omgeving, die hen van het leerproces afhouden en waar catechisanten (nog) geen weerstand aan kunnen bieden. Dit betekent dat de catecheet op zoek moet naar prikkels die ‘sterker’ zijn dan de impulsen die in het dagelijks leven op de catechisanten afkomen. Die sterkere prikkel moeten we mijns inziens niet gaan zoeken in het ‘opleuken’ van de catechese – dat verliezen we.

Relatie
Een sterkere prikkel zal liggen in de relatie. ‘Eerst de relatie, dan de les’.
Het lijkt een vreemde uitspraak in een artikel dat wil pleiten voor kennisoverdracht. Maar de meeste catechisanten komen naar de catechese voor de ontmoeting. Daarom is de houding van de catecheet – bescheiden, betrokken en voorzichtig met snelle interpretaties en oplossingen – van belang voor het leerproces van de catechisanten.
Een paar minuten echt contact kan veel doen. Een hartelijke manier van begroeten bij de deur, een korte opmerking als ‘Nieuwe bril?’ geeft aan dat de catechisanten welkom zijn en gezien worden. Voor zo’n catecheet zijn ze eerder geneigd iets te leren. Zo iemand willen ze niet teleurstellen.
Maar ook andere redenen kunnen voor catechisanten een prikkel zijn om te leren. De inhoud en betekenis die aan de leerstof gegeven worden, kunnen ze de moeite waard vinden. De gekozen werkvormen kunnen een jongere aanspreken. En zelfs een simpel feit als helderheid over de te leren lesstof nodigt jongeren uit tot leren.

Sterkere prikkel
Gelukkig hoeven we het in de catechese niet van allerlei aardse prikkels te verwachten. Ook voor de catechese ligt er de belofte ‘En als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en geen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden’ (Jak.1: 5). We mogen klein denken over ons eigen kennen en kunnen wat betreft de kennisoverdracht aan jongeren, maar we mogen nooit klein denken van Gods kennen en kunnen in deze.
Het is de Heilige Geest Die bij de doop van onze catechisanten verzekerd heeft dat Hij in hen wonen en werken wil en hen tot leden van Christus heiligen wil. En die Geest is sterker dan alle aardse prikkels om het hart van de jongeren in te winnen voor Christus en Zijn dienst.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen