Generatie Facebook

1Jongeren die geobsedeerd lijken door hun mobieltje of smartphone zijn geen onbekend verschijnsel. Vaak interpreteren ouders en onderwijsgevenden dit soort gedrag als ongeïnteresseerd en zelfs asociaal: ‘Doe dat apparaat eens weg.’ Maar wat zit hierachter?

Containerbegrip
Het begrip social media is steeds meer een containerbegrip geworden. Het lijkt tegenwoordig interessant wanneer je dit begrip noemt, zonder echt te weten waar je het over hebt. Het is daarom van belang om eerst te begrijpen wat de sociale media karakteriseert, om daarna in te zoomen op een groep die er dagelijks gebruik van maakt: de jongeren. Wat is de werking en betekenis van sociale media bij en voor jongeren?

Tweezijdig
De opkomst van sociale media rond 2005 heeft de manier veranderd waarop veel mensen in Nederland communiceren en contact leggen. Sociale media zijn niet meer uit onze maatschappij weg te denken. Van de mensen tussen 16 en 25 jaar maakt 92 procent gebruik van één of meer sociale netwerken. (bron: CBS, 2011) In de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw waren vooral de massamedia (radio, televisie en krant) de meest voorkomende media. Een gemeenschap was van deze media afhankelijk voor informatie.
Dit is in de jaren daarna veranderd. Door de komst van internet was tijd en ruimte niet meer bepalend voor informatievoorziening en onderlinge communicatie.
Waar de ‘oude media’ zich kenmerkten door eenrichtingsverkeer naar een hele groep, kenmerken ‘nieuwe media’ zich door tweezijdig communiceren (dialoog en uitwisseling). Door sociale media zijn er sociale netwerken ontstaan die vijftig jaar geleden niet mogelijk waren.

Delen
Delen staat centraal bij de sociale netwerken. Zo kun je delen waar je mee bezig bent, wat je mening is, waar je aanwezig bent of wat je mooi vindt. Het zijn eigenlijk sociale gesprekken over alledaagse onderwerpen.
Ieder netwerk heeft zijn eigen karakter (zie: kader) met een doelgroep die het meest vertegenwoordigd is op dat netwerk. Er zijn verschillende manieren om informatie te delen, bijvoorbeeld via tekstberichten, door het plaatsen van een link, door het verstrekken van persoonlijke informatie op je profiel of het plaatsen van een foto of een video.

Sociale regels
Een sociaal netwerk is een plek waar mensen, bijvoorbeeld jongeren, bij elkaar komen op een digitale wijze. Bij sociale media gelden sociale regels. Je maakt contact met mensen en gaat met hen in gesprek.
De virtuele ontmoetingsplek is te typeren als een grote zaal mensen waar iedereen in gesprek is met elkaar. In dit geheel participeren de mensen. Wil je meedoen dan moet je ‘onderdeel van dit verhaal worden’.
Het gaat mis wanneer dit verhaal verstoord wordt.
Neem een groep mensen die met elkaar in gesprek is. Een persoon van buitenaf besluit om bij de groep te gaan staan, het woord te nemen en direct te vertellen wat hij wil zeggen.
Om dit te illustreren een voorbeeld: de Bond tegen vloeken besloot twitterberichten te screenen op ‘vloektweets’. Mensen die een bericht met een vloek plaatsten, kregen een reactie van de bond dat zij de Naam van God misbruikten.
Uiteraard is vloeken een kwalijke zaak, maar de manier waarop de bond reageerde ‘verstoorde het verhaal’. De bond kwam binnen in een gesprek om meteen iets te vertellen. Dit werd door velen niet gewaardeerd en het leidde tot extra vloeken.
De Bond tegen vloeken is hier uiteindelijk mee gestopt. Hij heeft een omslag gemaakt en is via sociale media het gesprek aangegaan, door leuke reacties te zenden of een prikkelende reactie te geven op een bericht.
Daarmee werkt de bond volgens de principes van social media, kan hij zijn waardevolle ‘geluid’ laten horen en benut hij de kracht die het medium in zich heeft.

Dynamiek
De dynamiek van sociale media past bij de jongeren van nu. Ze groeien op in een maatschappij die zich kenmerkt door informatieovervloed en veel keuzestress.
Of jongeren kunnen multitasken (meer dingen tegelijk doen: muziek aan, televisie kijken en huiswerk maken) met maximale concentratie en maximaal resultaat per taak, is voor mij de vraag.
Wel snappen jongeren de werking van verschillende media en kunnen ze informatie enorm snel filteren met de vraag: ‘Is deze informatie relevant voor mij?’ Ze kunnen goed schakelen tussen de verschillende communicatiekanalen en bezigheden.

Online-identiteit
Voor jongeren zijn de sociale media een plek om zich te profileren ten opzichte van hun vrienden. Ook kunnen ze vriendschappen onderhouden. Hun ‘online- identiteit’ werkt als een spiegel waar anderen in kunnen kijken.
In de netwerken zien de vrienden wie ze zijn, maar ze zijn het niet zelf. Toch willen jongeren dat hun netwerk een goed beeld van hen krijgt. Ze onderhouden hier contacten en schakelen gemakkelijk van het ene netwerk naar het andere. Ze staan voortdurend in contact met hun vrienden en connecties. Zo bekeken is hun sociale bezigheid niet altijd zo asociaal als het soms lijkt.

Functie
Ouderen vinden het sociale medium vaak oppervlakkig. Ze zien er het nut niet direct van in. Men vindt het oppervlakkig, omdat de communicatie via sociale media bijvoorbeeld niet de non-verbale emotie in zich heeft. Een lachend gezicht wordt een smiley.
Aan de andere kant durven jongeren opener te zijn. Voor jongeren is het netwerk nuttig en nodig. Het is een deel van hun leven en het medium heeft een sociale functie. Het delen van jezelf is iets belangrijks.
Onlangs las ik op een blog (onlineverhaal) van een meisje een geciteerd gedicht naar aanleiding van een overleden dierbare:
‘waarom zijn er zoveel vragen
waarom is er zoveel pijn
waarom zijn er zoveel dingen
die niet te begrijpen zijn?’

Dit soort teksten laat de worsteling van een jongere zien.

Opdracht
Een kerk probeert er middenin de maatschappij voor de omgeving te zijn.
Dit kan ook gelden voor de virtuele omgeving. Juist omdat het een wezenlijk onderdeel is van het bestaan van jongeren kan een jeugdwerker hier zijn plek innemen. Op deze manier kunnen jongeren via hun eigen kanaal worden aangesproken.

Een jeugdwerker die zich net als Paulus op de Areopagus eerst oriënteert en daarna het gesprek aangaat, kan van grote betekenis zijn.

Volgende keer het slot: waarom en hoe kan een jeugdwerker zich begeven in sociale netwerken?

---
Sociale media
Sociale media (de Engelse term social media is ook in het Nederlands gangbaar) is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen. Hoofdkenmerken zijn interactie en dialoog tussen de gebruikers onderling. (Wikipedia.nl)

---
Twitter
Werkt met aanmaken van persoonlijk profiel. In 140 tekens vertel je waar je mee bezig bent.

Mogelijkheid tot ‘volgen’ van mensen.

In januari 2012 4,2 miljoen accounts.

Hyves
Werkt met aanmaken van persoonlijke profielpagina met foto’s, video en persoonlijke gegevens en interesses.

Mensen kunnen aan elkaar gelinkt worden, door een ‘vriendenuitnodiging’.

In februari 2012 bijna 6 miljoen accounts.

Veelal in gebruik door jonge tieners.

Facebook
Werkt met aanmaken van persoonlijk profiel met foto’s en gegevens.

Mensen kunnen aan elkaar gelinkt worden door een uitnodiging. Bij sommigen kun je je abonneren op alleen openbare berichten.

Rond de 6 miljoen gebruikers in Nederland.

Veelal gebruikt door oudere jongeren.
De 18-34-jarigen vormen de grootste groep in Nederland.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen