Zondagen in liedvorm

Drie keer in mijn leven ben ik als het ware door de catechismus gekropen. Als jongen moest ik hem uit het hoofd leren. Vraag na vraag en antwoord na antwoord, met al die lange en moeilijke zinnen.
Aan het begin van mijn verblijf in Kenia, als taalkundige in dienst van de GZB , maakte ik met mijn taalhelpers de Katekisima, een verkorte vertaling in het Swahili, een belangrijke Afrikaanse taal.
In navolging van de berijmingen van 29 voorgangers sinds 1624, waarvan er negen zingbaar waren, heb ik heel de catechismus berijmd in 52 liederen.’

Jeugd
‘De berijming van de eerste twee coupletten van zondag 1 verscheen in 1988 in de liedbundel Uit aller mond van de Stichting Geestelijk Lied Gereformeerde Gezindte. Medebestuurs- en werkgroepleden van deze stichting vroegen mij ermee door te gaan: ‘Nog maar 51 zondagen’, zeiden zij.
Ik hoopte dat gemeenten mijn catechismuslied na de catechismuspreek zouden zingen. Of dat de predikant, als er in de kerkdienst alleen psalmen worden gezongen, het zou voordragen.
De catechismusliederen heb ik geschreven met het oog op de individuele gelovige. Wat rijmt, is gemakkelijker te onthouden. Mijn 29 voorgangers hadden vaak de jeugd op het oog gehad. De jeugd die toen al zo graag wereldse liederen zong of beluisterde, wilden ze een tegenhanger geven. Zo leefde bij mij, die als leraar en rector zoveel met jongeren was omgegaan, eveneens de hoop dat mijn catechismusliederen ook op catechisaties en bijeenkomsten van jongeren zouden worden gezongen, opdat ook zij zingend van hun Heiland door het leven zouden gaan.’

Prozatekst
‘Bij het berijmen ben ik heel trouw aan de prozatekst te werk gegaan, zonder essentiële weglatingen of eigen toevoegingen. Dat was niet altijd gemakkelijk: als een dominee over de zondagen die over onze ellende handelen preekt, kan hij overgaan op de verlossing door Jezus. Dat mocht ik niet.
Ik heb geprobeerd taal te gebruiken, die recht doet aan die van de catechismus en toch niet ouderwets is. Ook heb ik steeds weer nagegaan wat de woorden in de oorspronkelijke Duitse tekst van de catechismus uit 1563 betekenden. Zo bleek het woord Trost in zondag 1 veel meer te betekenen dan ‘bemoediging, opbeuring’. Het is: ‘vertrouwen, zekerheid, sterkte, houvast’. Als je dichter wilt zijn, vraagt het maken van liederen meer van je dan prozazinnen te voorzien van rijmwoorden.’

Zingbaar
‘De liederen moesten ook zingbaar zijn: ieder lied kreeg een andere melodie van bekende psalmen en gezangen. Wat je zingt, wordt gemakkelijker innerlijke ervaring, taal van het hart.
Ik heb ervoor gezorgd dat de inhoud van de psalm of het gezang, waarvan de melodie gekozen is, overeenstemt met de inhoud van de catechismuszondag. Zondag 20 over de Heilige Geest is te zingen op de melodie van ‘Heer, ik hoor van rijke zegen’.’

Een lied van houvast
Naar zondag 1 - Melodie: Psalm 89

1 Ik heb slechts één houvast in leven en in dood:
mijn trouwe Heiland die zijn kostbaar bloed vergoot,
heeft heel de prijs betaald voor al mijn schuld en zonden,
Hij heeft mij vrijgekocht, uit satans strik ontbonden;
ik heb de zeggenschap over mijzelf verloren,
met lichaam en met ziel mag ik Hem toebehoren.

2 Nu ik van Hem mag zijn, word ik door Hem bewaard:
zonder mijn Vader valt geen haar van mij ter aard
en wat mij overkomt, werkt aan mijn redding mede.
Zijn Geest doet mij met vreugd Hem dienen in dit heden
en Hij getuigt in mij, is mij tot pand gegeven:
Hij geeft mij heden reeds het eeuwig, zalig leven.

3 Het houvast dat Hij biedt, de troost van dit bestaan,
de zekerheid waarmee ik straks tot Hem mag gaan,
ligt voor mij in ’t besef, drievoudig, nauw verbonden:
hoe groot is mijn ellend’, hoe vele zijn mijn zonden,
maar ook hoe Hij verlost en vrijspraak mij wil geven
en hoe ik Hem daarvoor kan danken heel mijn leven.

Neerlandicus dr. H. van ’t Veld schreef 52 catechismusliederen. Deze zijn opgenomen in zijn boek ‘Wegwijzer naar Christus. De Heidelbergse Catechismus berijmd en gezongen’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen