Bestreden en geprezen

Tot mijn verrassing ontdekte ik dat de naam van dr. Martyn Lloyd-Jones al meer dan een halve eeuw met ere in De Waarheidsvriend wordt genoemd. Met regelmaat verschenen boekaankondigingen, recensies, conferentieverslagen, maar vooral artikelen. Die laatste hadden een biografisch karakter of gaven wat meer inzicht in zijn theologisch denken en doen. Aardig vond ik het verslag van een conferentie, die bijna veertig jaar geleden werd bijgewoond door de toenmalige secretaris. Hij schrijft onder andere: ‘Vorige week hebben ds. C. den Boer, ds. R.J. van de Hoef, ds. G.A. Zijderveld en ondergetekende een predikantenconferentie bijgewoond in Leicester (Engeland). Ongeveer tweehonderd predikanten van gereformeerde confessie uit Engeland, Schotland en Ierland maar ook uit allerlei andere windstreken van de wereld waren daar aanwezig.
Ik moet zeggen dat het bezoeken van deze conferentie voor ons een onvergetelijke ervaring is geweest. The Banner of Truth Trust, die deze conferenties organiseert, is in het leven geroepen mede aangespoord door en onder de geestelijke leiding van de bekende Londense predikant dr. Martyn Lloyd-Jones, wiens prediking in de loop der jaren op duizenden een diepe indruk heeft gemaakt, niet alleen in Engeland maar ook daarbuiten.’

Eén miljoen
Na al die jaren weten we dat wereldwijd velen de genoemde Londense dominee als ‘geestelijk patriarch’ eren en respecteren. De preken, commentaren en lezingen van zijn hand die mettertijd verschijnen, zijn tientallen. Alleen al in de jaren zeventig worden van zijn commentaren op de Efeze- en Romeinenbrief meer dan één miljoen exemplaren verkocht. Zijn boeken verschijnen in veel talen, te weten in het Duits, Nederlands, Spaans, Portugees, Fins, Zweeds, Deens, Koreaans, Vietnamees en Japans.

Medische carrière
David Martyn Lloyd-Jones wordt in 1899 in Wales geboren. Hij ademt als kind in de ijle lucht van een liberale godsdienst. Hij studeert medicijnen en na een voorspoedige studie wordt hij op 23-jarige leeftijd benoemd tot kliniekassistent van de befaamde koninklijke lijfarts Sir Thomas Horder.
Als hij 27 jaar is, beëindigt hij zijn veelbelovende medische carrière en wordt hij voorganger van de Methodist-Calvinistic Church in Sandfields. Zijn bediening in dit arbeidersdistrict van Wales wordt rijk gezegend. ‘En de Heere werkte mee en bevestigde het Woord door de tekenen die erop volgden.’ (Mark.16:20)

Westminster Chapel
In 1939 krijgt hij een beroep uit Londen naar Westminster Chapel. Deze Londense gemeente met haar rijke verleden vormt in die dagen een bolwerk van calvinistisch evangelische prediking. Op deze plek ontplooit hij zich tot een origineel denkend en eigenstandig prediker. Zijn Woordverkondiging, die gedrenkt is in en gestempeld wordt door het puriteins calvinisme, krijgt glans en gloed door zijn diepte en breedte.
Vooral na de Tweede Wereldoorlog is Westminster Chapel een multiculturele en internationale gemeente. Lloyd-Jones trekt er regelmatig op uit als apologeet van het christelijk geloof in het algemeen en als schutsheer van calvinistische en puriteinse godgeleerdheid in het bijzonder.
Veel van zijn preken en lezingen zijn in druk verschenen, ook – en vooral – postuum. Een vermaard en praktisch boek dat uit zijn lezingen ontstond is het ongeëvenaarde Preaching & Preachers. Lloyd-Jones overlijdt op 6 maart 1981 na een rijk gezegend leven van liefde en toewijding waarin hij hunkerde naar revival en geestelijke opwekking.

Uitleggende prediking
De kern van zijn bediening is zijn prediking. Hij zegt daarover: ‘De Kerk van Christus heeft de prediking als primaat. Deze is haar van Godswege gegeven als eerste en ultiem. Wie gemeente zegt, zegt prediking. Zij vormen een onlosmakelijke twee-eenheid. De Kerk des Heeren bestaat bij de gratie van de verkondiging, omdat zij daaruit voortkomt. Omdat zij daaruit geboren is. Daarnaast wordt de Kerk gedurig door de prediking onderhouden. Zij wordt erdoor in leven gehouden en gevoed. Ontneem haar de prediking en zij zal weldra een gewisse dood sterven, omdat zij zonder voedsel geen Kerk meer is en zijn kan.’ Lloyd-Jones’ prediking wordt gekarakteriseerd en gekenmerkt door wat in het Engels heet expository preaching, in sommige homiletische handboeken aangeduid als uitleggende/verklarende prediking. Hierbij denken we aan een voortgaande lezing en uitleg van de Schrift, waarbij gehele bijbelboeken tekst voor tekst worden bestudeerd en toegepast. De preek als expositie. Vergelijk het met de rustige gang door een schilderijenmuseum. Telkens sta je bij al dat uitgestalde, geëxposeerde even stil en let je op grootte en detail. Je laat je verrassen door de grandeur en het minutieuze.
Het mag meer dan toevallig heten dat het overgrote deel van Lloyd- Jones’ boeken bestaat uit bewerkingen van hele preken(series). Deze zijn naderhand omgewerkt en aangepast voor publicatie. Toch blijft de spreektaal in bijna al zijn boeken hoorbaar en daarom ook leesbaar. Dat maakt lezing, zeker in vertalingen, niet altijd gemakkelijk. The Doctor weidt regelmatig uit en houdt van herhalingen. Deze prediker wil gehoord worden.

Uitgevers
In Groot-Brittannië worden zijn boeken aanvankelijk uitgegeven door de ‘neutrale’ uitgeverij Hodder&Stoughton. Daarna hoofdzakelijk door InterVarsity Press, die voornamelijk (christelijke) studenten als doelgroep heeft. Zijn bijbelstudies daarentegen worden tijdens zijn leven en door zijn toedoen geredigeerd door ‘zijn eigen’ Banner of Truth Trust, een uitgeverij die zich sinds 1957 toelegt op verspreiding van reformatorische en puriteinse theologie. Echter, na zijn overlijden komen zijn werken in handen van de ‘evangelicale’ uitgeverij Crossway. Na zijn dood wordt hij vooral om zijn pneumatologie bestreden en geprezen. Te denken valt aan zijn uitleg van de doop en verzegeling met/door de Geest, maar ook en vooral de visie op de geestesgaven. Sommige gereformeerden vinden hem te veel neigen naar de charismatische beweging, terwijl bepaalde evangelische christenen hem als hun held binnenhalen. Het is tot op de dag van heden wrang dat hij deze materie niet meer kan ophelderen en dat hij zich dienaangaande niet meer kan verdedigen. In Nederland worden Lloyd-Jones’ werken gepubliceerd door reformatorisch georiënteerde uitgeverijen met als gevolg dat the Doctor juist in deze contreien bekendheid krijgt.

Evangelische Wereld
Bijzonder nuttig en leerzaam is, wat ik jaren geleden (2003) in een artikel van de George Whitefield Stichting las. ‘Het moet een opmerkelijk feit genoemd worden dat tot nu toe alle Nederlandstalige uitgaven door reformatorische uitgevers verzorgd zijn. Er is nog geen enkel boek van Dr. Martyn Lloyd-Jones bij een Nederlandse evangelische uitgever verschenen. Dat is in het licht van de plaats die Martyn Lloyd-Jones in de internationale evangelische wereld inneemt toch wel een merkwaardig gegeven. Lloyd-Jones nam namelijk jarenlang een zeer invloedrijke, prominente plaats in in de Engelstalige evangelische wereld; bovendien is in Engeland en de VS een niet onaanzienlijk aantal van zijn boeken uitgegeven door evangelische uitgevers of organisaties’. De schrijver vervolgt: ‘We kunnen dus constateren dat de gang van zaken op de Nederlandse boekenmarkt uit de pas loopt met de internationale situatie. Dat is zonder meer jammer. Op deze manier dreigt namelijk de indruk te ontstaan dat Martyn Lloyd-Jones alleen interessant is voor een reformatorisch lezerspubliek. En zeker de wat minder goed geïnformeerde evangelische boekenkoper zal een Nederlandstalige titel van Lloyd-Jones in een aantal gevallen om die reden op de plank van de boekhandel laten staan. Men krijgt namelijk gemakkelijk de indruk een louter reformatorisch boek in handen te hebben. En spijtig genoeg is dat nu eenmaal voor nogal wat evangelischen een te hoge barrière om te nemen. Ongelukkigerwijs en hoogstwaarschijnlijk onbedoeld wordt op deze manier een eenzijdig, te beperkt beeld van Lloyd-Jones gecreëerd. Was dr. Martyn Lloyd-Jones dan niet reformatorisch? Jazeker wel. Hij stond volkomen in de traditie van de Reformatie en de Puriteinen (...) en puttend uit de geestelijk rijke traditie van de Angelsaksische Puriteinen en de grote opwekkingsbewegingen, zou deze overtuiging bij hem in de loop der jaren alleen maar verder versterkt worden. Omdat hij zich voortdurend verdiepte in het rijke geestelijke leven dat deze traditie kenmerkt, zou Lloyd-Jones, eenmaal predikant, zijn leven lang velen tot grote zegen zijn.’

Beluisteren
Nog steeds is de (s)preekkamer van the Doctor een heilzame plek. Dogmatisch verstarden en emotioneel verwarden kunnen er terecht. Zijn boeken zijn ook vandaag de moeite van het lezen waard. Wie het lezen moe is kan ook luisteren. De site www.cip.nl/boeken.asp presenteert bijvoorbeeld de hele Bergrede. En wie Lloyd-Jones wil ‘horen spreken nadat hij gestorven is’, kan terecht op www.mljtrust.org. Een aanrader, want op deze website zijn niet minder dan 1600 preken van hem te beluisteren. De gereformeerde christen wordt ongemerkt evangelisch en de evangelische is voor hij er erg in heeft gereformeerd.

Dit is het derde deel in een reeks over theologen die in de loop der tijd een ander lezerspubliek kregen. Volgende week: Karl Barth.

Ds. Joz. A. de Koeijer is hervormd predikant te Ermelo.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen