Gehoorzamen uit liefde

Opvoeden betekent dienstbaar zijn aan het ontwikkelingsproces dat kinderen doormaken. Gezagsuitoefening moet dus ook dienstbaar zijn aan dat doel. Bij gezag gaat het er niet om ‘om eventjes te laten voelen wie er de baas is’, maar staat het belang van het kind voorop.
In de Bijbel staat geen kant en klaar concept over het omgaan met gezag, maar er zijn wel drie bijbelse gezagslijnen te ontdekken.

Macht
De eerste lijn is gezag op grond van macht. Uit Psalm 24 blijkt dat zeggenschap voortkomt uit macht:
‘De aarde is van de HEERE en al wat zij bevat, de wereld en wie er wonen. Want Híj heeft haar gegrondvest op de zeeën en haar vastgezet op de rivieren’ (Ps.24: 1,2).
God eist gehoorzaamheid op grond van wie Hij is; God, Schepper, bekleed met majesteit en heerlijkheid. Dat geeft Hem recht van spreken. Hij is groot en wij mensen zijn klein. Op grond daarvan kan Hij gehoorzaamheid eisen. Gehoorzaamheid aan dit gezag is een onontkoombare eis.
Opvoeders hebben ook macht.
Zij staan boven de kinderen en kunnen op grond van hun positie gehoorzaamheid eisen. Gebruikmaken van deze vorm van gezag doen opvoeders bijvoorbeeld in de situatie waarin een kind naar het ‘waarom’ vraagt en de opvoeder zegt: ‘Omdat ik het zeg.’
Soms, en vooral bij jongere kinderen, moet je aanspraak maken op je positie en van kinderen verlangen dat ze ‘gewoon doen wat je van hen vraagt’.

Wijsheid en inzicht
De tweede lijn van gezag is gezag op grond van wijsheid en inzicht.
Salomo vraagt het volgende: ‘Geef dan Uw dienaar een opmerkzaam hart, om recht te kunnen spreken over Uw volk, om met inzicht onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad’ (1 Kon.3:9).
Salomo had het inzicht dat wijsheid nodig is om een volk op een goede manier te leiden.
Het gezag gaat hier niet over gedrag, maar over het innerlijk. Het gaat niet om kennisoverdracht, maar om levensleiding. Je wilt de ander meenemen in de levenslessen.
Jezus leefde op aarde het gewone leven met Zijn discipelen. Toen ze ontdekten wie Hij was, zagen ze hoe Hij omging met vragen, met verzoekingen, met de ander. Zijn leven had zeggingskracht en dat gaf Hem zeggenschap.

Liefdevolle dienstbaarheid
De derde bijbelse lijn van gezag is gezag dat voortkomt uit liefdevolle dienstbaarheid. Dat is gezag dat uitsluitend dienstbaar functioneert. Waar anders vinden we het hoogste voorbeeld van zo’n dienende liefde als in het offer van Jezus Christus? Zoals het in Filippenzen 2:5-11 staat: ‘Laat daarom die gezindheid in u zijn die ook in Christus Jezus was, Die, hoewel Hij in de gestalte van God was, het niet als roof beschouwd heeft aan God gelijk te zijn, maar Zichzelf ontledigd heeft door de gestalte van een slaaf aan te nemen en aan de mensen gelijk te worden. En in gedaante als een mens bevonden, heeft Hij Zichzelf vernederd en is gehoorzaam geworden, tot de dood, ja, tot de kruisdood.
Daarom heeft God Hem ook bovenmate verhoogd en heeft Hem een Naam geschonken boven alle naam, opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen elke knie van hen die in de hemel, en die op de aarde, en die onder de aarde zijn, en elke tong zou belijden dat Jezus Christus de Heere is, tot heerlijkheid van God de Vader.’
Deze vorm van gezag kost offers van opvoeders en wordt gekenmerkt door mildheid, vergevingsgezindheid en trouw.

Relatie
De drie bijbelse gezagslijnen komen in elke opvoeding voor.
De eerste gezagslijn is vooral van toepassing bij de opvoeding van jonge kinderen. Bij de tweede en derde gezagsvorm is meer sprake van een vertrouwensrelatie. Meer dan de regels bepaalt de relatie in hoeverre een kind wil luisteren naar de opvoeder. Geen gehoorzaamheid uit angst, maar gehoorzaamheid uit liefde.
Gezag in bijbelse zin staat altijd in het teken van het laatste.

Opvoeders
Binnen een christelijke opvoedsituatie gaat het om drie woorden: geborgenheid, consequentheid en consistentheid. Geborgenheid doelt op aanvaarding van het kind als schepsel van God. Het kind is het waard om onvoorwaardelijk lief te hebben.
Consequentheid betekent dat je als opvoeder doet wat je zegt. Een consequente opvoeder is duidelijk en betrouwbaar, weet welke richting hij of zij op wil met het kind.
Consistentheid vereist dat er overeenstemming is tussen de binnen- en de buitenkant. Geloof je als opvoeder echt wat je belijdt?

Opvoeders moeten hun kinderen in hun hart durven laten kijken, vanuit het diepe besef dat opvoeders en kinderen beide dezelfde genade nodig hebben. Nog voordat kinderen begrippen als genade, barmhartigheid, vergeving en verzoening met het hoofd begrijpen, moeten ze het met hun hart al ervaren hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen