Oog voor jonge echtparen

Huwelijkstoerusting hoort bij het takenpakket van de predikant. In samenhang met de kerkelijke inzegening van het huwelijk wordt van hem verwacht dat hij aanstaande echtparen voorbereidt op het gehuwde leven.
Hoe krijgt de huwelijkstoerusting voorafgaand aan de huwelijksdag vorm? Een enquête onder hervormd- gereformeerde predikanten laat veel verschillen zien. Een kwart van de predikanten heeft één of twee gesprekken met aanstaande echtparen. Tijdens deze ontmoeting(en) komt allereerst de huwelijksdienst aan de orde en vervolgens is er aandacht voor de belangrijkste thema’s van het huwelijk: het huwelijk als verbond, huisgodsdienst, communicatie, het omgaan met conflicten, seksualiteit en gezinsvorming. Ongeveer 22 procent van de predikanten voert drie à vier gesprekken met het aanstaande echtpaar, waarbij zij gebruikmaken van een eigen methode dan wel van Ik beloof je trouw van ds. L.M. Vreugdenhil.
Het grootste deel, ongeveer 52 van de respondenten, geeft aan gebruik te maken van een zogenaamde huwelijkscursus. Als aanvulling op deze cursus voert de predikant dan zelf één of twee gesprekken met het aanstaande echtpaar, waarin ook de voorbereiding op de huwelijksdienst aan de orde komt. Eén en ander maakt duidelijk dat er een toenemend besef van de noodzaak van de huwelijkstoerusting in de christelijke gemeente is.

Eigen materiaal
Opvallend genoeg ontwikkelde 21 procent van de aangeschreven predikanten zelf een toerustingprogramma uit de verschillende programma’s en praktische boekjes die in omloop zijn. Blijkbaar hebben predikanten behoefte aan een aangepast programma om hun gemeenteleden gedegen voor te bereiden op het huwelijk. De vraag is waarom deze predikanten dit materiaal voor zichzelf en de eigen gemeente houden. Met ds. Vreugdenhil pleit ik ervoor dat dit ook voor andere gemeenten beschikbaar komt. Niet iedere gemeente heeft immers de capaciteit, kennis en middelen om gedegen materiaal te ontwikkelen.

Praktische handreikingen
De toerusting die predikanten zelf concreet aangaande het huwelijk ontvingen blijkt minimaal. In hun persoonlijk leven, maar ook tijdens de opleiding tot predikant is het een onderbelicht thema gebleven. Op de vraag of ze behoefte hebben aan begeleiding op het gebied van huwelijkstoerusting, geven zij aan vooral praktische toerusting te zoeken: ‘Hoe doe ik…’ en ‘Hoe ga ik om met…’ De vragen concentreren zich rondom ethische thema’s, zoals samenwonen samenwonen, het bespreekbaar maken van seksualiteit en echtscheidingsproblematiek.
Dit pleit ervoor om predikanten tijdens de nascholing meer praktisch toe te rusten en handreikingen te doen om in de eigen context adequate huwelijkstoerusting en -begeleiding te geven.

Kleine gemeenten
Gesprekken met vier hervormdgereformeerde predikanten maakt duidelijk dat de visie op huwelijkstoerusting en de praktijk ervan nogal uiteenloopt. Geen van de predikanten ontkent het belang van een goede voorbereiding op het huwelijk, maar de praktische invulling loopt sterk uiteen. Hierbij valt het verschil tussen kleine en grote gemeenten op. In kleine gemeenten blijkt het toerusten van echtparen vooral de zaak van de predikant te zijn, zonder dat dit in het beleid en de pastorale zorg van de gemeente is verankerd. In grotere gemeenten heeft de huwelijkstoerusting vaker een vaste plaats in het beleid gekregen en neemt de predikant slechts een onderdeel voor zijn rekening. Een voordeel hierbij is dat bij het vertrekken van de predikant de toerusting voortgang krijgt.
Intussen valt op dat gedegen toerusting niet is voorbehouden aan grote gemeenten, als zouden alleen daar mensen in groepen kunnen worden uitgenodigd. Ook een kleine gemeente kan werk maken van de toerusting. De predikant die in deeltijd aan een gemeente is verbonden, belegde toch zeven (!) avonden om stellen voor te bereiden op hun huwelijk. Het blijkt in een kleine gemeente meer een kwestie van keuzes dan van mogelijkheden. Hierbij moeten we aanmerken dat een kleine gemeente ook gebruik kan maken van de expertise die een naburige gemeente heeft.

Echtscheiding
Goede huwelijkstoerusting vraagt in de praktijk om een scherp oog voor oorzaken en achtergronden van echtscheiding, iets waar iedere predikant vroeg of laat mee te maken krijgt. De meest voorkomende oorzaken van echtscheiding zijn communicatieproblemen, psychische stoornissen en verwrongen karakterstructuren. Ook blijkt dat veel stellen te gemakkelijk denken over het huwelijk, wat de kans op een scheiding groter maakt. Soms zijn de motieven om te trouwen onjuist en heeft een stel irreëel hoge verwachtingen van elkaar. De te hoge verwachtingen van het huwelijk en de bijbehorende frustraties is een steeds weer terugkomende problematiek binnen het huwelijkspastoraat. Huwelijksproblemen blijken zich vaak al in het begin van het huwelijk ontwikkelen. Wanneer deze niet direct onderkend worden, krijgen ze de kans om uit te groeien tot een onoplosbaar conflict.
Vrouwen hebben vaker irreële verwachtingen dan mannen. De hoge verwachting is ook aanwezig als het gaat over seksualiteit. Door de cultuur waarin we leven is de seksualiteit te dominant geworden en wordt het als een smeermiddel in het huwelijk gezien. Veel stellen weten niet dat eerst de andere componenten van het huwelijk in orde moeten zijn voordat er sprake kan zijn van een bevredigende vorm van intimiteit en dit geeft frustratie en teleurstellingen.

Ouders
Ouders blijken in het geheel van de huwelijksvoorbereiding en -toerusting een belangrijke rol te hebben. Wie thuis leerde wat een goed huwelijk is, heeft een grotere kans zelf ook een goede relatie te krijgen dan wanneer dit niet het geval is. Pastoraal gezien is het van belang om expliciet navraag te doen naar de relatie van een aanstaand echtpaar met en van hun ouders, omdat deze band verstrekkende gevolgen heeft voor het ontwikkelen van de eigen relatie.

Druk
De gevaren in het huwelijk komen echter niet alleen van binnenuit. Ook de cultuur waarin we leven heeft grote invloed. Als eerste is het een onmiskenbaar feit dat er een enorme druk op echtparen ligt, waardoor er vaak geen tijd is om aan de relatie te werken. Vervolgens is er de verwoestende invloed van de media. Stellen krijgen van alles in huis wat er liever buiten zou moeten blijven. De media dringen voorstellingen van geluk, seksualiteit en huwelijk op die juist desastreus zijn voor een stabiel huwelijk.
De kerk heeft de roeping om jonge mensen, soms dwars tegen de cultuur in, te leren en voor te leven wat een christelijk huwelijk is, gericht op de eer van God, onze Schepper, en het welzijn van onze naaste.

Ds. K. Hak is hervormd predikant te Goudswaard. Voor zijn afstudeerscriptie deed hij onderzoek naar huwelijkstoerusting in hervormdgereformeerde gemeenten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen