Praktisch onderwijs

Juist hier ligt de kerntaak van de predikant: mensen bij de hand nemen en hen leiden en begeleiden op de weg die Gods Woord wijst. Dan kan huwelijkstoerusting niet alleen een moment zijn waarop allerlei praktische dingen geleerd worden, maar waar aanstaande echtparen ook in een nieuwe of vernieuwde relatie tot God komen en vervolgens met elkaar.
De toerusting is dus een voluit pastorale taak, waarin alle pastorale elementen een plaats hebben.
Dit houdt onder andere in dat mensen zich geplaatst weten voor het aangezicht van God, voor Wie zonden en fouten op welk gebied dan ook beleden mogen worden.
Vervolgens mag de pastorant wijzen op Gods aanbod van vergeving. Wat is het heerlijk om zelf vergeving te ontvangen voor begane fouten en zonden. Hier mag het aanstaande echtpaar ook leren om zelf vanuit Gods vergeving te leven en elkaar steeds weer te vergeven. Zo werkt de dienst van verzoening ook door het pastoraat van huwelijkstoerusting.

Verwachting
Wanneer het gaat over de verwachtingen van het huwelijk, ook met betrekking tot de seksualiteit, dan blijken er veel onrealistische verwachtingen te zijn. Erg leerzaam vind ik in dit geval de bijdrage van de Amerikaanse predikant R.L. Howe, die stelt dat je zonder God, de Bron van agapèliefdein een vicieuze cirkel van onvervuld verlangen terecht komt. Dit houdt in dat je in het huwelijk de ander overvraagt wanneer je denkt dat hij of zij jou echt gelukkig kan maken. Alleen God kan de werkelijke vervulling geven die we nodig hebben.
Hier komen we bij het eerder genoemde punt van het geestelijke aspect van de toerusting. Predikanten mogen aanstaande echtparen erop wijzen dat ze met wat er ook voorvalt in hun leven, allereerst de toevlucht mogen nemen tot deze Bron. Wanneer het moeilijk voor stellen is om met elkaar te bidden, dan kan dit op de toerusting desnoods met horten en stoten geleerd worden. Het is hierbij helpend als degene die de toerusting geeft laat merken dat hij deze Bron zelf ook voortdurend nodig heeft om de ander echt en blijvend lief te kunnen hebben.

Toerusting
Een ander aspect zijn de verwachtingen die iemand van de toerusting heeft. Uit onderzoek is gebleken dat dit veel effect heeft op wat je zelf uiteindelijk van de toerusting meeneemt. Daarom verdient het aanbeveling om de toerusting al tijdens de gebruikelijke catechese bekend te maken en mensen hier enthousiast voor te maken. Dit kan gebeuren met inzet van stellen die de toerusting gevolgd hebben en er zelf positief door gestimuleerd zijn. Sociale media, met eventuele voorbeeldfilmpjes, kunnen ook helpen, zodat jonge mensen geprikkeld worden om aan de toerusting deel te nemen.

Huwelijksfasen
Vanuit de praktijk blijkt dat er nauwelijks aandacht besteed wordt aan de verschillende fasen van het huwelijk. Vanuit de theorie komen voldoende handreikingen om stellen hiermee bekend te maken. We moeten hierbij denken aan de komst of het uitblijven van kinderen, de fase van het jonge gezin, kinderen in de puberteit, de fase dat kinderen de deur uitgaan en de ouderdom. Wie kennis heeft van de verschillende fasen kan te hoge verwachtingen reduceren en zo teleurstellingen voorkomen. Daarom pleit ik ervoor dat ook in de bestaande cursussen voor huwelijkstoerusting en in de huwelijkstoerusting van de predikant aandacht komt voor de verschillende fasen van het huwelijk.

Persoonlijkheidsstoornissen
De praktijk laat zien dat psychische stoornissen en dominante karakterstructuren een grote oorzaak zijn van het op de klippen lopen van huwelijken. Vanuit de theorie krijgen we hier geen afdoende antwoord op. In deze elementen zien we de gebrokenheid en de gevolgen van zonde pijnlijk naar voren komen. Dat er te veel mannen zijn die zich niet in hun vrouw in kunnen leven, heeft mijns inziens veel te maken met wat ze thuis gezien hebben. Daarom is het de grote verantwoordelijkheid van ouders om te laten zien hoe we als christenen in liefde en empathie met elkaar omgaan. In de prediking wordt de predikant geroepen om naast het leerstellige onderdeel over het huwelijk praktische handreikingen te geven over het leven als man en vrouw in het verbond van het huwelijk.
In het geval van psychische stoornissen kan de predikant gemeenteleden die in een moeilijke huwelijkssituatie leven aansporen om hulp te zoeken. Dit kan zowel pastorale begeleiding als professionele hulpverlening zijn. Zo kan er, desnoods met hulp, toch een weg zijn om in afhankelijkheid van God met de ‘moeilijke’ ander te leven.

Prediking
Ook al is de inbedding van huwelijkstoerusting in het geheel van het onderwijs van de gemeente van groot belang, toch blijkt het hier in de praktijk nogal eens aan te schorten. Ik pleit er daarom voor dat vooral het praktisch onderwijs over huwelijk en relaties een grotere plaats krijgt binnen de gemeente. Ik kan me de schroom van predikanten om over deze soms intieme zaken te preken voorstellen, maar schroom ontslaat ons niet van onze taak. Een predikant zou er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om minimaal tweemaal per jaar een praktische preek als leerdienst te houden of te laten houden over het huwelijk. De aansluiting bij het leven van de gemeenteleden zal toenemen als de dienst ruim van tevoren wordt aangekondigd en gemeenteleden de mogelijkheid krijgen om hun vragen over een bepaald aspect in te dienen.
Een predikant kan ook kiezen voor een interactieve dienst op een doordeweekse avond , wat gemeenteleden de mogelijkheid geeft om te reageren en met vragen te komen. Nadeel daarvan is dat een deel van de gemeente dan niet aanwezig zal zijn, hoewel deze groep het wel nodig heeft.

Catechese
Het verdient aanbeveling om op catechese ruimschoots aandacht te geven aan relaties en huwelijk. Jongeren worden in toenemende mate geconfronteerd met onrealistische en onchristelijke voorstellingen van het huwelijk. De kerk heeft de taak om jongeren al vroeg te leren wat een christelijke relatie en een christelijk huwelijk is, zodat zij goed toegerust midden in de wereld kunnen staan en weerstand bieden aan wat er op hen afkomt.
Wat betreft communicatie zou men op de catechese al aandacht kunnen geven aan het verschil tussen man en vrouw en aan de verschillende manieren van communiceren. Jongeren leren zo al vroeg rekening houden met de andere manier van communiceren en denken van het andere geslacht, waardoor veel ruzie en frustratie in verkeringen en huwelijken voorkomen wordt.

Predikant
Veel predikanten blijken werk te maken van de huwelijkstoerusting. Vanwege de praktische vragen die er bij hen leven zou het goed zijn als de verplichte nascholing van predikanten voor dit onderwerp ruimschoots aandacht heeft. Ook binnen de opleiding tot predikant zou meer aandacht moeten komen voor de praktijk van huwelijkstoerusting in de gemeente.
Wellicht kan ook de rol van het gezin van herkomst – die veel groter is dan gedacht – een plaats in de praktische nascholing krijgen. Het systeemdenken en het contextuele pastoraat reiken woorden en concepten aan van loyaliteit en verborgen loyaliteit richting eigen ouders. Het zou voor predikanten heilzaam zijn om zich hierin te verdiepen.

Materiaal delen
Gebleken is dat een aanzienlijk deel van de predikanten zelf materiaal voor de huwelijkstoerusting ontwerpt. Blijkbaar leeft het onderwerp en besteden zij hier tijd aan. De vraag is echter waarom dit allemaal onafhankelijk van elkaar gebeurt en niet meer gemeenten kunnen gebruikmaken van dit ontwerp of deze inzichten.
Daarom pleit ik ervoor dat er een platform komt waar bruikbaar materiaal met betrekking tot huwelijkstoerusting gepubliceerd wordt, dat vrij te gebruiken is door gemeenten zonder predikant en voor collega’s met een andere expertise. Ik stel voor om hierbij gebruik te maken van een onafhankelijke website, zoals die van de Gereformeerde Bond.
Hierop kan een iedereen die hiertoe genegen is zijn materiaal plaatsen en anderen de mogelijkheid geven hiervan gebruik te maken.
Zo mogen we ons samen, schouder aan schouder inzetten om met de aanstaande echtparen het huwelijk voor te bereiden, zodat zij toegerust zijn als christelijk echtpaar, in afhankelijkheid van God, een goed huwelijk te hebben en zo midden in de wereld het licht van Christus te verspreiden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen