Vruchtbare eeuw

Twee mensen verlaten – na een reis van twee maanden – het schip en zetten voet aan wal. Het zijn zendeling Antonis Arie van de Loosdrecht en zijn vrouw. Ze kijken om zich heen.
Hier is het dus dat God hen geroepen heeft om het evangelie te brengen.
Langzaam zet een stoet met zo’n honderd dragers zich in beweging, richting Rantepao. Een kwart van hen is nodig om het zware harmonium op zijn bestemming te brengen. Een dagenlange tocht door de bergen. De Toraja’s zullen het weten. De Heilige Geest gaat waaien over Torajaland.

Jubileumreis
Vijftien gemotiveerde en betrokken mensen hebben zich aangemeld voor de tweede reis die de GZB organiseerde, omdat het honderd jaar geleden is dat hij begon met zending in Indonesië.
In april is er ook al een groep geweest. Onder de uitstekende leiding van GZB’er Bas Stolk trekken we ruim twee weken rond in dit prachtige land.
In Jakarta, een metropool met ongeveer 15 miljoen inwoners, worden we geconfronteerd met de schrijnende tegenstelling tussen rijk en arm. Wat wij vooral zien, is armoede, straatleven, vervuiling. De rivier die door de stad loopt, is een open riool. Hoe kan een mens hier gezond leven?
Daarna richt alle aandacht zich op de kerken in Midden-Java en in Torajaland op Sulawesi. De ontmoetingen en indrukken rijgen zich aaneen. Ondertussen genieten we van de overweldigende schoonheid van dit land. Bergen, tropische begroeiing, plantages en sawah’s trekken aan ons voorbij. We zijn in een andere wereld.

Midden-Java
Hier heeft de GZB contacten met de Christelijke Kerk van Noorden Midden-Java (GKJTU). Deze kerk is in de tweede helft van de negentiende eeuw ontstaan uit zendingswerk en telt nu ruim vijftig gemeenten en 20.000 leden.
GZB-werkers Chrisjan en Marieke Visscher brengen ons naar scholen en gemeenten en het in aanbouw zijnde vormings- en toerustingscentrum voor jongeren. Dit wordt gefinancierd uit de HGJB-actie ‘Gewoon gastvrij’ van enkele jaren geleden. Overal worden we gastvrij ontvangen en de mensen vertellen graag over wat hen bezighoudt. Door hun werk als christen proberen Chrisjan en Marieke stimulansen en verdieping te geven aan de identiteit en het christelijke leven binnen deze kerk.
In een ontmoeting met synodeleden wordt verteld over de zaken die in de komende jaren aandacht vragen. Hoe houden we de jongeren vast – ook daar een aandachtspunt. Ook denken ze na over een uitbreiding van de Heidelbergse Catechismus, toegespitst op de Indonesische context.
Dit is een samenwerkingsproject met andere protestantse kerken in Indonesië. Ook prof.dr. W. Verboom is hierbij betrokken.

Torajaland
We staan op de veranda waar zendeling Van de Loosdrecht op 26 juli 1917 met een speerstoot om het leven werd gebracht. Was zijn komst dan vruchteloos? We staan ook bij het graf van Paulus Pong Massangka, de man die dertien jaar gevangen zat vanwege de moord. Zijn toegevoegde naam Paulus getuigt van zijn overgang naar het christelijk geloof en zijn doop!
Nu, honderd jaar na de komst van Van de Loosdrecht, is er een kerk met 500.000 leden, 1000 gemeenten en 650 predikanten. Torajaland is een van de weinige gebieden in Indonesië waar de protestantse kerk de volkskerk is. Er is een ziekenhuis, een kindertehuis, een lepradorp en een instelling voor gehandicapten. Er zijn christelijke scholen en zondagsscholen.
We wonen het jubileumfeest bij voor de zondagsschoolkinderen. 6000 kinderen hebben zich hiervoor in Rantepao verzameld. Op billboards, spandoeken en met allerlei manifestaties wordt aandacht gegeven aan honderd jaar evangelie in Torajaland. Het is een volksfeest. De kerk doet ertoe in Torajaland.
Wat een verschil met ons land. De namen van de GZB en van Van de Loosdrecht worden steeds met dankbaarheid genoemd. Nee, de komst van deze zendeling was niet vruchteloos. Waarom niet?
De Geest werkte. Woord en christelijke daad droegen vrucht. Het is Gods werk door mensen heen.
Sinds 1947 is de Torajakerk zelfstandig. Namens de GZB werkt ds. Gert de Goeijen mee aan de toerusting van aanstaande predikanten. Zijn vrouw Elizabeth geeft mede leiding aan het kindertehuis. Vrijwilliger Bertine van Dijk werkt een jaar lang mee in de instelling voor gehandicapten en in het kindertehuis.

Kerken
We hebben ontmoetingen met drie kerken: de GKJTU op Java, de grote Torajakerk en de GPIL in het oostelijker gelegen Luwu, een veel kleinere afsplitsing van de Torajakerk. In alle gevallen wordt duidelijk dat mensen heel dankbaar zijn voor de steun van de GZB, maar dat ze wel een zelfstandige kerk vormen, op basis van gelijkwaardigheid. Pregnant kwam dit naar voren toen de synodevoorzitter van de Torajakerk zei: jullie zenden steeds mensen uit naar ons, het zou goed zijn wanneer er ook eens predikanten van ons een paar jaar gemeenten in Nederland zouden dienen.
Dan leer je echt van elkaar.
We wonen vier zondagse diensten bij, twee op Java en twee in Torajaland. Heel verrijkend vind ik de manier waarop inhoud gegeven werd aan de liturgie.
Schuldbelijdenis, genadeverkondiging, geloofsbelijdenis en collecten worden steeds omlijst met treffende bijbelteksten, gebeden en liederen. Het zet deze handelingen voor de gemeente in een bijbels kader. Het (mee)zingen is een genot. De Toraja’s zingen mooi en de melodieën zijn herkenbaar. De preken zijn kort en vooral gericht op praktische en ethische onderwerpen. In onze beleving en vergeleken met wat wij doorgaans gewend zijn, klinkt de gereformeerde leer van zonde en genade wat minder sterk door. Wanneer echter in een persoonlijk contact met een ouderling van dienst over en weer het geloof wordt uitgesproken in God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest en de liefde van en tot de Heere Jezus, dan belijden we niet alleen de wereldwijde algemene christelijke kerk maar dan ervaren we ook de verbondenheid binnen die kerk.
Bijzonder is de dienst waarin een kind en een volwassene gedoopt werden. Zowel in het formulier voor de kinderdoop als in de belijdenisvragen aan de volwassene komen schepping, zondeval, genade, verlossing door het bloed van Jezus Christus en heiliging van het leven aan de orde. Nadat de volwassene op alle vragen heeft geantwoord, zegt hij de Twaalf artikelen op. Vervolgens knielt hij om gedoopt te worden.
Een ontroerend moment.

Zending verbindt. Gods kerk is veel groter dan wij vaak denken.
Het is Zijn werk en Hij gebruikt mensen. Laten we bidden om de verdere doorwerking daarvan, daar en hier en overal.

Zie ook pag. 20, een bespreking van de roman ‘Retour Rantepao’.

GZB-dag
De GZB houdt zaterdag 31 augustus DV zijn GZB-dag. Dit jaar staat deze in het teken van een eeuw zendingswerk in Indonesië, waaruit de Torajakerk is voortgekomen. Tijdens de GZB-dag zal een delegatie van de Torajakerk aanwezig zijn en een bijdrage aan het programma leveren. De dag duurt van 9.45 tot 15.45 en vindt plaats op Hydepark in Doorn. Zie www.gzb.nl.

Volgende week: de lezing die de jongste dochter van ds. A.A. van de Loosdrecht in 1989 in Rantepao in Toraja hield.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen