EVANGELICAAL NETWERK

Mariusz en Eva Hocha wonen en werken als predikantsechtpaar in Szczecin (Stettin) in Noordwest Polen. Ze hebben me uitgenodigd om in Szczecin te preken en de weekwisseling bij hen door te brengen. In korte tijd groeit er een hartelijk en intens contact.
Hun levensverhaal is opmerkelijk en typerend voor veel evangelicals in Polen. Mariusz had als scheepstechnicus een goede baan. Omdat hij vond dat hij te veel van zijn jonge gezin weg was, begon hij met zijn vrouw een kruidenierszaak. Ze werden in de winkel vaak benaderd door Jehova’s getuigen. Die vonden na verloop van tijd wel een open oor bij Mariusz en Eva, omdat deze ontevreden waren met de gang van zaken in hun kerk (de Poolse Rooms-Katholieke Kerk). De Jehova’s wezen hen op onbijbelse praktijken en wonderlijk genoeg kregen ze steeds meer verlangen om zelf de Bijbel te lezen.
Jehova’s getuigen bleken echter slechte gidsen te zijn, die hun honger naar het Evangelie niet konden stillen. Ze begonnen zelf de inhoud van de Schrift te vergelijken met de kerkelijke praktijk en kregen steeds meer vragen.
Twee jaar lang spraken ze met priesters over de geloofspraktijk en de leerstellingen van de Rooms-Katholieke Kerk, totdat ze met de kerk braken.
Hun vertrek betekende ook een breuk met hun sociale omgeving en zette de verhoudingen in de familie op scherp. Ze sloten zich aan bij een kleine evangelische gemeente in de stad. Mariusz’ kennis en inzicht bleef niet onopgemerkt. Hij begon anderen onderwijs in de Bijbel te geven en besloot later om samenkomsten te beleggen elders in Szczecin.
Mariusz’ theologische opleiding bestaat tot nog toe uit een aantal cursussen en conferenties. Hij geeft nu leiding aan een actieve gemeente met zo’n tachtig leden.

IN TOUW
Op uitnodiging van de Stichting Hulp Oost-Europa ben ik in Polen om een bijdrage te leveren aan de conferentie van Razem dla Ewangelii (‘Samen voor het Evangelie’) en om enkele gemeenten te bezoeken. Na de morgendienst in Szczecin wringen we ons met een aantal gemeenteleden in het busje van de predikant. Wat later staan we voor een protserig gebouw in een onooglijk dorp 40 km van de stad. Hier is een kinderhuis gevestigd dat behoort aan de staat, maar de christenen uit Szczecin zijn er erg welkom. Ze doen spelletjes met de tieners en vertellen hen het evangelie. De meeste kids komen uit situaties van gebrokenheid en huiselijk geweld. Soms doen ze mee met een zomerkamp van de gemeente.
Onderweg kom ik onder de indruk van de verhalen van Mariusz en Eva. Later laten ze me veel foto’s en filmpjes zien. Wat doet deze kleine gemeente veel voor haar omgeving! Ze bezoeken geregeld de gevangenis, zingen en bidden met de gevangenen. De afgelopen jaren zijn enkele gevangenen gedoopt. Ze organiseren zomerkampen voor kinderen, ontmoetingen voor gehandicapten uit de stad en geven voorlichting op de scholen om jeugdcriminaliteit te bestrijden. De dominee en zijn vrouw zijn dag in dag uit in touw. Hij heeft een gering inkomen uit wat de kerk bijeenbrengt. Zij moet er nog wel bij werken − schoonmaken bij rijke families. Zo redden ze het net.
Soms zijn ze heel moe. Ze ervaren dat ze vaak op God en op zichzelf zijn teruggeworpen. Wie vangt hen op? Er is geen herder voor de herders. Wel hebben ze veel contact met de broeders en zusters van Razem dla Ewangelii. Het is voor hen een zinvol verband, maar de contacten zijn vooral telefonisch, want de afstanden zijn groot en dit jaar konden ze zich de investering niet veroorloven om naar de conferentie te gaan.

BEWEGING
Het persoonlijke verhaal van ds. Mariusz helpt me de grote waarde van de beweging Razem Dla Ewangelii in Polen te zien. Het is een netwerk van gemeenteleden en voorgangers in heel Polen die dicht bij het Woord van God willen leven. Dit jaar de vijfde conferentie. Ds. Tadeusz Tolwin uit Torun is de organisator en inspirator. Hij weet goed wat hij wil.
‘Onze taak is een banier op te richten voor het evangelie, dat oproept tot bekering en geloof, kennis van onze schuld en de verlossing in Christus.’ Ds. Tolwin zet zich niet af tegen anderen. Hij streeft ook geen evangelische of protestantse eenheid na, zoals de oecumenische beweging of de Evangelische Alliantie wil. ‘Ons verlangen is dat mensen in Polen het hart van het evangelie opnieuw zullen begrijpen en eruit zullen leven. De Reformatie en de opwekkingsbewegingen geven richting aan. De lezingen op onze conferenties zijn vooral bijbelstheologisch van aard. Gaandeweg zullen we ons ook met maatschappelijke en ethische thema’s bezighouden, maar eerst moeten mensen bepaald worden bij de centrale noties van verlorenheid in Adam en redding in Christus.’
Ds. Tolwin heeft nauwe banden met twee Amerikaanse bewegingen die dit ook hoog in hun vaandel hebben geschreven. De ene heet inderdaad ook Together for the Gospel. De andere is de zogenaamde Gospel Coalition. Beide bewegingen zijn gericht op de herontdekking van het evangelie en bekende predikanten zoals John Piper, Don Carson en Tim Keller zijn ermee verbonden. Ze willen een helder geluid laten horen tegenover de lauwe, mensgerichte en oppervlakkige verkondiging in veel evangelische kerken, op het welvaarts- en geluksevangelie in pinksterkringen en op de sociale en ethische verkondiging in gevestigde kerken.

BIJ ELKAAR BRENGEN
Razem dla Ewangelii brengt onder de bezielende leiding van ds. Tolwin en zijn bestuur evangelicalen en protestanten bij elkaar: Brethren (te vergelijken met de Vergadering van gelovigen), Federatie van vrije evangelische gemeenten, conservatieve niet charismatische pinksterkerken, baptisten (die soms een duidelijk gereformeerd stempel dragen) − al met al ruim 200 gemeenten. Together for the Gospel is opgericht als een tegenbeweging tegenover allerlei wind van leer in Polen. Sekten proberen hun slag te slaan en in de traditionele Lutherse Kerk en de Rooms-Katholieke Kerk is veel gebrek aan kennis van de Bijbel.
Er zijn ook contacten met vernieuwingsbewegingen in de traditionele kerken, zoals Oasis en de neocatechumenale beweging in de Rooms-Katholieke Kerk (die ruim veertig jaar geleden in Spanje is ontstaan), maar Tadeusz blijft kritisch. ‘Ze moeten eerst de waarheid verstaan, en dan verandert hun leven. Ze blijven dan bijna nooit in de traditionele kerk.
Het is onmogelijk vanwege al het bijgeloof.’

INSECTEN
Omgekeerd worden de evangelische protestanten (ik weet op dit moment geen betere aanduiding voor de Poolse evangelicals, die soms ook een duidelijk reformatorisch stempel dragen) door de gevestigde kerken als sekten beschouwd. Sekten zijn ‘insecten’, die zitten op de rotte plekken in de appel: bijgeloof en dwaling in de kerk.
Het risico van sektarisch denken is niet denkbeeldig, merkte ik in de gesprekken. Onderweg naar de conferentie werd ik door mijn Poolse reisgenoten hartstochtelijk bevraagd over theorieën over het duizendjarig rijk, de opname van de gemeente, en mondiale complotten die zouden leiden tot de ondergang van deze wereld. Hal Lindsey en zijn collega’s scoren hier hoog.
Daarnaast wilden jonge mensen op de conferentie weten hoe ik tegenover homofilie sta en ze vroegen meteen waarom er in Nederland zo’n tolerant beleid rond abortus en euthanasie kon zijn. ‘Hoe kunt u trouwens werken in een kerk waarin geen stelling wordt genomen tegen abortus en homorelaties worden gezegend…?’
Ik begrijp hun vragen goed en probeer er ook serieus op te antwoorden. Maar soms dacht ik even in de Amerikaanse Tea Party beland te zijn. Mijn vertaler, ds. Mariusz Wicharije, baptistenpredikant gaf er commentaar op.
‘Veel jonge gelovigen in Polen hebben geen toegang tot gezonde en evenwichtige bijbelse verkondiging’, zegt hij. ‘Eindtijdtheologie beheerst hun denken. Daarom is Razem dla Ewangelii juist zo nodig.’ Ds. Mariusz is bestuurslid en heeft zich grondig verdiept in de gereformeerde theologie. Hij is ervan overtuigd dat het werk van de Heilige Geest niet alleen onze persoonlijke levensheiliging beoogt, maar dat de Geest ons ook helpt goede antwoorden te vinden op allerlei sociale en ethische vragen, zonder mensen in de samenleving meteen af te schrijven.

Volgende week het tweede en laatste deel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen